Muziekjuf Annemarieke Lottman krijgt het er warm van. „Dit is Miep en dit is Keesie”, zingt ze met een stem die het hele lokaal vult. „Doe maar mee.” En heel groep 4: „Dit is Miep en dit is Keesie. Samen vieren ze een feesie.” Lottman veegt zich het zweet van het voorhoofd: „Ik ben de hele morgen ook al bezig geweest.” Grappend: „Maar het heeft ook met de leeftijd te maken.”

Iets anders. Met gebaren gekoppeld aan het bekende do-re-mi doet Lottman een melodie voor: do-re-mi-do, do-re-mi-do, mi-fa-so, mi-fa-so. „Welk liedje is dat?” Een van de kinderen weet het direct: ”Vader Jakob”. Inderdaad. En heel de klas doet mee. Ook de eigen juf, achterin op een kruk.

Lottman gaat deze maandagmiddag op de Jan de Bakkerschool van klas naar klas: een halfuur hier, drie kwartier daar. Ze is verbonden aan muziekschool Het Klooster in Woerden en verzorgt sinds dit schooljaar het muziekonderwijs op de school.

Voor in de klas staat een kleurig karretje met allerlei muzikaal gereedschap: tamboerijnen, schudeieren en een reeks gekleurde plastic buizen. Deze zogenoemde boomwhackers –elke kleur is een andere toon– blijken populair bij groep 4. Als juf Lottman ze gaat uitdelen, ontstaat er een prettig rumoer in de klas. „Ik wil paars!” „Mag ik een groene?” Wie er eentje krijgt, begint er direct mee te slaan. Maar dat is niet de bedoeling. „Als ik je al hoor, gaat de boomwhacker naar een ander”, zegt Lottman streng. Even later klinkt weer ”Vader Jakob”, nu met klankstaven: de ene kleur na de andere.

In rap tempo gaat het verder. De muziekjuf pakt een klein gitaartje, een ukelele, en zet direct in: „Water, lekker helder water.” Dan: „Zing maar mee.” En de hele klas: „Water, lekker helder water. Zonder water gaat het allemaal mis. Water, lekker helder water. Fijn, fijn dat er water is.”

Slak en muisje

Het is tijd, Lottman moet verder. Twee kinderen mogen het instrumentenkarretje rijden. Naar groep 1, waar de kinderen al klaarzitten. Lottman, enthousiast zingend bij haar gitaartje: „Goedemiddag allemaal, en zing maar mee.” In één ruk door: „Heb je ook een gekke stem?” En: „Heb je ook een varkensstem? Knor-knor-knor.” Zo gaat het verder. Lottman zingt alles aan elkaar.

De schudeieren komen tevoorschijn: roze, blauwe, zwarte. „Ik wil een andere”, huilt een jongetje. Hij mag een andere kleur komen kiezen. Een liedje nu over een langzame slak en een rennend muisje. De kinderen op hun stoeltjes schudden ijverig mee. Even later –de schudeieren zijn weer opgehaald– mogen ze op een ander liedje lopen, sluipen, stampen, rennen zelfs. Niet alle kinderen vinden het veilig genoeg: sommigen blijven op hun stoeltje zitten.

Het halfuur is alweer voorbij. „Pak je paraplu”, zingt Lottman. „Aju, paraplu. Tot volgende week.” Sommige kinderen willen de muziekjuf niet laten gaan voor ze haar een knuffel hebben gegeven.

In rap tempo gaat Lottman weer door de gangen, het karretje achter zich aan slepend. Onderweg vertelt ze dat ze celliste is van professie. Vanuit Het Klooster gaan muziekdocenten al jaren de scholen in Woerden langs. Maar de Jan de Bakkerschool deed daar nooit aan mee. Tot dit jaar.

In groep 6 moet Lottman een nieuw lied aanleren. Op 4 juli zijn er in Woerden festiviteiten omdat de stad 650 jaar bestaat. De groepen 6 tot 8 van alle scholen mogen meezingen in een themalied. „Hier in het groene hart, ligt onze mooie vestingstad. De parel van de Oude Rijn.” Het digibord komt eraan te pas, en even later zingen de kinderen enthousiast: „Zou eigenlijk niet elke stad Woerden willen zijn?”

Achterstanden

Jan Willem van Leeuwen, sinds drieënhalf jaar directeur op de Jan de Bakkerschool, is zichtbaar trots op wat er in zijn school gebeurt. Tot vorig jaar verzorgden de eigen leerkrachten het muziekonderwijs in hun klas. De een meer, de ander minder, al naargelang het persoonlijk enthousiasme van de juf of meester.

Toen iedere school vorig jaar van minister Slob een zak met geld kreeg om corona-achterstanden weg te werken, het zogenoemde Nationaal Programma Onderwijs (NPO), besloot Van Leeuwen met dat geld te investeren in het muziekonderwijs. „Dit jaar 700 euro per leerling, volgend jaar nog eens 500 euro. Dat is op een school met 170 leerlingen ruim 2 ton”, rekent hij voor.

De scholen kregen een menukaart met mogelijkheden waaraan ze het geld kunnen besteden. „Qua rekenen en taal hebben onze kinderen weinig achterstand opgelopen. Maar het muziekonderwijs heeft lang stilgelegen. Hebben ze daarin een achterstand opgelopen? Dat is moeilijk meetbaar. Maar wij vonden het belangrijk om juist daarop in te zetten.” Daarom besloot de school een deel uit het potje van Slob te besteden aan muziekonderwijs.

Van Leeuwen klopte aan bij de plaatselijke muziekschool, om samen te werken. „Die doet dat al jaren hier in de stad, maar niet bij ons. Veel reformatorische scholen ervaren toch een drempel om zo’n samenwerking aan te gaan. Je weet niet wat je binnenhaalt.” In de praktijk bleek het alles mee te vallen, zegt de directeur. „Ik ben met ze in gesprek gegaan en heb uitgelegd wat onze identiteit is. Wij willen bijvoorbeeld geen dans. Dat vonden ze daar geen enkel probleem. Annemarieke Lottman voelt heel goed aan wat past bij onze identiteit. Ze is heel enthousiast. Omdat we elke dag zingen in de klas, is er al wel een zangcultuur. Daar kan ze mooi bij aansluiten.”

Workshops

Dit jaar doet Lottman de muzieklessen, en doen de leerkrachten allerlei ideeën op. Volgend jaar komt de muziekdocent de ene week en verzorgt de andere week de eigen leerkracht de muziekles. Krijgt Van Leeuwen het personeel daarin mee? „Wacht even, dan haal ik de meester van groep 8. Die heeft niet zo veel met muziek.”

Even later stapt Jan Jacob Reijersen van Buuren het kantoortje binnen. De jonge meester is niet heel muzikaal, geeft hij aan. „Ik ben er niet zo vaardig in.” Maar hij is inmiddels toch enthousiast. „Je ziet het voorbeeld van Annemarieke, en op basis daarvan kan ik volgend jaar de andere week zelf verder. Ik zie het nu wel zitten.”

Behalve dat Lottman wekelijks komt, verzorgt de muziekschool ook workshops rond instrumenten in de klas: de harp, de panfluit, de saxofoon, percussie. Van Leeuwen: „Dan komen ze met 25 harpen in de klas. En als er kinderen zijn die graag op les willen maar van wie de ouders dat niet kunnen betalen, is daar vanuit het NPO ook geld voor.” Inmiddels volgen een paar leerlingen op deze manier muziekles.

Grote vraag: na volgend jaar krijgt Van Leeuwen geen extra geld meer. Hoe gaat het dan verder met het muziekonderwijs? Resoluut: „We gaan hiermee door. Daar gaan we zelf geld voor vrijmaken. Iedereen is hier zo enthousiast over. Niet alleen de leerkrachten. Ook ouders vertellen dat hun kinderen zingend thuiskomen. Dit is té belangrijk om weer mee te stoppen.”

Koningin Máxima

Twee weken geleden, op 10 mei, mocht Van Leeuwen op Paleis Noordeinde komen vertellen over het nieuwe muziekelan op zijn school. De stichting Méér Muziek in de Klas, waarvan koningin Máxima erevoorzitter is, had een werkconferentie en hij was uitgenodigd in Den Haag. Van Leeuwen: „Heel leuk. De stichting ziet onze manier van werken als een succesverhaal, omdat veel reformatorische scholen toch terughoudend zijn om samen te werken met de plaatselijke muziekschool, waar vaak seculiere docenten werken. Ik zie het dan ook wel als mijn missie om andere refoscholen op te roepen om toch eens na te gaan wat er mogelijk is. Wat mij betreft is die huiver echt niet nodig. Ik heb het juist als een grote kans ervaren.”

Hij doet de deur open en wijst naar de gemeenschapsruimte. Daar zit Lottman achter de piano met een klas om zich heen. Een meerstemmig lied klinkt door de school. Van Leeuwen: „Dit niveau was drie jaar geleden ondenkbaar. Prachtig toch?”