Alleen senatoren van de regeringspartijen, VVD, D66, CDA en ChristenUnie, stemden voor de verlenging van de wet. Zij hebben ‘slechts’ 32 van de 75 zetels en dus geen meerderheid. Minister Kuipers van Volksgezondheid bleek niet in staat om de tegenstanders van de verlenging te overtuigen.

De coalitiepartijen zijn weliswaar ook kritisch over een nieuwe verlenging, maar willen een wet achter de hand hebben mocht het coronavirus opleven en mochten nieuwe maatregelen nodig zijn. „Ik heb liever een tijdelijke wet, dan dat we moeten terugvallen op noodverordeningen of een noodwet”, zei Maarten Verkerk van de ChristenUnie.

Als er geen nieuwe wet komt, moet de regering bij het nemen van beperkende maatregelen terugvallen op noodmaatregelen, net als in de eerste golf van de coronapandemie. Noodmaatregelen kunnen met spoed door beide Kamers worden behandeld. Maar staatsrechtelijk gezien is die werkwijze niet fraai.

Alle fracties in de Eerste Kamer vinden dat het kabinet veel eerder had moeten beginnen aan de herziening van de Wet publieke gezondheid (Wpg). Via die wet moet structureel worden geregeld welke beperkende maatregelen het kabinet mag nemen bij een pandemie, zoals corona.

Zorgminister Ernst Kuipers komt voor 1 september met een wijziging van de Wpg. Pas na bekrachtiging van die wetswijziging door de Tweede en Eerste Kamer is er weer een wettelijke grondslag voor het kabinet om beperkende maatregelen te nemen.

Ongemak

Volgens minister Kuiper is het niet mogelijk om de opvolger van de tijdelijke coronawet sneller naar de Tweede en Eerste Kamer te sturen.

De wijziging van de Wpg gaat begin juni in consultatie. Alle belanghebbenden mogen er dan een reactie op geven. Die stap wil Kuipers niet overslaan, zei hij in de Eerste Kamer. De bewindsman vindt het nu ontstane gat tussen de weggestemde tijdelijke coronawet en de invoering van de herziene Wet publieke gezondheid (Wpg) „echt een ongemak.”

De senaat wil dat er zo snel mogelijk een definitieve wet komt, op basis waarvan het kabinet bij een opleving van het coronavirus beperkende maatregelen kan opleggen. Met de Eerste Kamer wil Kuipers een gedegen wettelijke grondslag voor eventuele beperkende maatregelen. De Wpg biedt die juridische grondslag, waarbij Tweede en Eerste Kamer over te nemen maatregelen vooraf kunnen stemmen.

In de tijdelijke wet had het parlement vooraf niets te zeggen, maar kon alleen de Tweede Kamer achteraf al ingevoerde maatregelen intrekken. Zodra de Wpg van kracht wordt, worden maatregelen vooraf aan de Tweede en Eerste Kamer ter goedkeuring voorgelegd.

Kuipers suggereerde dat het kabinet dit najaar noodmaatregelen zal moeten nemen. Hij wees op het stijgende aantal besmettingen in de Verenigde Staten. De bewindsman verwacht ook in ons land een forse stijging van het aantal besmettingen.