„Ik kan geen mondkapje op en heb daarom last van de mondkapjesplicht. Dat beperkt mij in het dagelijks leven. In winkels kom ik veel discriminatie tegen. Een klant in de supermarkt begon tegen mij te schreeuwen dat ik mijn mondkapje op moest doen. Bij de bieb gebeurde het ook. Ik durf ook niet meer met de trein. Alles vreet gewoon aan mijn zelfvertrouwen.”

Het relaas van de persoon met een handicap staat in het rapport van het College voor de Rechten van de Mens.

Het college kreeg vorig jaar een recordaantal van 5286 vragen en meldingen over gelijke behandeling. De top 3 van gronden waarover mensen aan de bel trokken betreft handicap of chronische ziekte, ras en geslacht.

In 34 procent van de 5286 gevallen trokken mensen aan de bel over (vermeende) discriminatie op grond van handicap of een chronische ziekte. Ruim één op de vijf meldingen in die categorie betrof meldingen over problemen rond de mondkapjesplicht en het coronatoegangsbewijs.

Tuincentrum

Zo beklaagde de partner van een man die een hersenbloeding kreeg zich over de coronopas. „Het enige waar hij nog van kan genieten is eten. Hij heeft één vaccinatie gehad; hierdoor belandde hij in het ziekenhuis. Een tweede vaccinatie is onverantwoord. Hierdoor krijgt hij geen groen vinkje in de CoronaCheck-app. Door de invoering van de coronopas mogen wij dus niet meer even uit eten, even naar een tuincentrum of gezellig even koffiedrinken. Met het gezin in het weekend wandelen en daarna even wat eten mag niet meer. Voor het hele gezin is de situatie nu al zwaar en nu krijgen we dit er weer bovenop. Het voelt echt als buitengesloten worden.” In „vrijwel alle” zaken rond mondkapjesplicht concludeerde het College dat het maken van verboden onderscheid niet aan de orde was. Een uitzondering is echter de zaak van een man die als vrijwilliger sterrenkunde geeft in een gebouw van de Universiteit Leiden. Vanwege zijn autisme was een mondkapje voor hem een brug te ver. Hoewel de man een zogeheten Autipas van de Nederlandse Vereniging voor Autisme toonde, weigerde de universiteit hem de toegang. Daarmee ging de universiteit over de schreef, stelt het College.

Ieder(in), een organisatie die belangen van mensen met een beperking of chronische ziekte behartigt, „herkent absoluut” dat mensen met een handicap problemen ervoeren door de coronamaatregelen, zegt woordvoerster Renée Tuijnman maandag desgevraagd. „We kregen vorig jaar tientallen meldingen van mensen die zich buitengesloten voelden, omdat ze vanwege hun beperking geen mondkapje konden dragen.”

Andersom zijn mensen ook bezorgd over het afschalen van coronamaatregelen. „Denk aan studenten met een beperking. Die konden in coronoatijd online les volgen. Soms is die mogelijkheid er niet meer. Ze durven het echter nog niet aan weer fysiek onderwijs te krijgen, en komen daardoor in de problemen.”

Levensovertuiging

In 2021 ontving het college 739 verzoeken om een oordeel uit te spreken over vermeende discriminatie. Het College noemt het „opvallend” dat het aantal verzoeken om een oordeel uit te spreken op grond van levensovertuiging steeg van 4 naar 71. In die gevallen gaat het „vaak” om kwesties waarbij klagers zich op grond van hun levensovertuiging gediscrimineerd voelen door coronamaatregelen. Het ging bijvoorbeeld om mensen die zich niet wilden laten vaccineren. Veel van dit soort verzoeken verklaarde het College „kennelijk ongegrond.” „Veel van de verzoekers konden niet aannemelijk maken dat hun weigering zich te laten vaccineren gelegen was in een gedragen en coherente levensfilosofie.” In de 156 oordelen stelde het College vorig jaar in 34 procent discriminatie vast.