Deze zinnen uit het dagboek ”Het Achterhuis” van Anne Frank haalde rabbijn Shmuel Katz donderdagmiddag aan tijdens de onthulling van een bordje bij de Anne Frankboom in Veenendaal. De kastanjeboom is gegroeid uit een loot van de originele kastanjeboom bij het Achterhuis in Amsterdam waar Anne Frank haar dagboek schreef. Het lukte de in Veenendaal geboren rabbijn Katz een loot van deze boom te bemachtigen voor Veenendaal.

De datum van de onthulling, 28 april, hangt samen met Jom Hasjoa: de dag dat wereldwijd de moord op zes miljoen Joodse mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht. De plechtigheid werd georganiseerd door de gemeente Veenendaal, de Joodse stichting Zikna en het Ichthus College.

Rabbijn Katz citeerde een gedeelte uit het Dagboek van Anne Frank, waarmee hij het van harte eens is: „Ik geloof nooit dat oorlog alleen van de grote mannen, van de regeerders en kapitalisten komt. O, nee, de kleine man doet het net zo goed graag. Er is nu eenmaal in de mensen een drang tot vernielen, een drang tot doodslaan. Zolang de gehele mensheid geen grote metamorfose heeft ondergaan, zal de oorlog woeden.” Katz: „Als Anne Frank er nu zou zijn, zou ze voorgesteld hebben hiervan een kopie te maken en die op te sturen naar Moskou.”

Raketinstallaties

Katz citeerde ook rabbijn Jonathan Sachs die gezegd heeft dat je wel mét het verleden kunt leven, maar niet ín het verleden. Katz: „Als je Gaza volzet met raketinstallaties, dan leef je in het verleden. Als je niet kunt verkroppen dat men in Kiev een eigen wil heeft, dan leef je in het verleden. Als je niet beseft dat als je de Verenigde Naties maakt tot een anti-Israëlkanon, dat diezelfde Verenigde Naties ook geen wereldconflict meer kunnen voorkomen, dan leef je niet in het heden.”

De onthulling vond plaats door het voorlezen van de tekst van het bordje door Avalon Jansen, de kinderburgemeester van Veenendaal, met naast haar Karel Beesemer, een vroegere Joodse onderduiker in Veenendaal. De hoofdtekst op het bordje is een spreuk van Otto Frank, de vader van Anne Frank: ”Om een toekomst te bouwen, moet je het verleden kennen”.

Gaskamer

Tijdens de plechtigheid voerde ook burgemeester Gert-Jan Kats van Veenendaal het woord. Hij noemde de Veenendalers Veronica Vrij-Krant en haar zoon Hartog, die in dezelfde trein zaten als die waarin Anne Frank vanaf Westerbork naar Auschwitz werd getransporteerd. Ze werden daar direct doorgestuurd naar de gaskamer. In Veenendaal woonden ze op de plek waar nu verzorgingscentrum Boveneind is. De Krantstraat en het Vrijheem zijn naar de twee vernoemd.

Vier leerlingen van het Ichthus College lazen, onder leiding van docent Constant van den Heuvel, de namen op van de tientallen in de oorlog omgekomen Veenendaalse Joden.