Bij duurzaamheid spelen een aantal factoren een rol. Denk aan de benodigde grondstoffen, het productieproces, het transport en de mogelijkheid om de in de zonnepanelen verwerkte materialen later opnieuw te gebruiken.

Het maken van zonnepanelen is een heel proces. Het begint met kwartszand, dat onder hoge temperatuur wordt gezuiverd. Van dat zand worden dunne plakjes gemaakt: wafers. Die worden met chemicaliën behandeld en vormen uiteindelijk de zonnecellen, die de stroom opwekken. Deze zonnecellen worden op glasplaten gelijmd, met elkaar verbonden en vaak in een aluminium frame geplaatst.

De meeste zonnepanelen komen uit Azië. Het is niet altijd mogelijk om inzicht te krijgen in de arbeidsomstandigheden tijdens de productie. Daarbij komt dat veel fabrieken vaak nog werken met fossiele energie uit kolencentrales. Dat brengt vervuiling met zich mee, net als bij het transport over grote afstand.

Met een grote productiecapaciteit en lage loonkosten hebben de Aziatische producenten veel Europese fabrikanten uit de markt gedrukt. Maar die situatie verandert. Tegenwoordig worden in Europa naast conventionele en verantwoord geproduceerde zonnepanelen ook zogeheten PVT-panelen gemaakt. Die produceren niet alleen elektriciteit, maar verwarmen tegelijk water. Zo wordt de totale energie-opbrengst per paneel hoger. Een warmtepomp die met PVT-panelen wordt gecombineerd, heeft geen buitenunit met ventilator nodig en veroorzaakt dus ook geen geluidsoverlast.

De meeste zonnepanelen gaan meer dan 25 jaar mee. De energie die in die tijd wordt opgewekt, is een veelvoud van de energie die nodig is voor de productie en het transport. Die totale hoeveelheid energie is bij een gunstige ligging al na twee jaar terugverdiend.

Daarbij telt ook de economische terugverdientijd mee. Bij optimale ligging van de panelen is de investering dankzij de salderingsregeling binnen pakweg vijf tot zeven jaar terug te verdienen. De salderingsregeling houdt in dat stroom die u aan het elektriciteitsnet teruglevert, voor dezelfde prijs wordt verrekend met stroom die u betrekt van het net op momenten dat uw panelen te weinig opwekken.

Deze regeling wordt vanaf 2023 geleidelijk afgebouwd. Daar staat tegenover dat de stroomprijs de laatste tijd flink gestegen is. Het kan zomaar zijn dat de terugverdientijd nauwelijks verandert of zelfs korter wordt. Kortom, zonnepanelen zijn duurzaam, mits ze verantwoord worden geproduceerd en gerecycled kunnen worden.

In Europees verband wordt veel geld gestoken in onderzoek om zoveel mogelijk materiaal van afgedankte panelen te hergebruiken. Daarbij zijn de in Europa geproduceerde nieuwe generatie zonnepanelen veelal ontworpen met het oog op hergebruik van toegepaste onderdelen. Door deze te gebruiken komt het met de duurzaamheid wel goed.

De auteur is energieadviseur