Daarvoor waarschuwde staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) maandag na afloop van het Veiligheidsberaad.

Gemeenten hebben momenteel ruim 42.000 opvangplekken gerealiseerd. Van der Burg had de 25 burgemeesters, die namens de veiligheidsregio’s het overleg bijwoonden, gevraagd om dat aantal voor 23 mei op te schalen tot minstens 50.000, maar dat zal volgens hen moeilijk worden.

Zodra de 50.000 plekken gerealiseerd zijn, wil het kabinet dat er nog eens 25.000 bijkomen. De staatssecretaris hoopt dat dit eind juni is gelukt.

Een speciale organisatie gaat helpen om de extra 25.000 plekken te vinden. Deze Nationale Opvangorganisatie (NOO) zal bestaan uit „enkele tientallen” mensen die gemeenten gaan ondersteunen.

Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad, noemt de NOO een goede eerste stap. Bruls wijst erop dat gemeenten de kosten die nodig zijn voor het aangaan van contracten om locaties te ontwikkelen tot opvangplekken niet zomaar kunnen maken. „Ze kunnen niet zomaar voor 1 miljoen euro investeringen aangaan. Daar is instemming voor nodig, in dit geval van de Rijksoverheid. De NOO kan daar straks op korte termijn over beslissen en dan kunnen de gemeenten weer vooruit.”

Hoe meer opvang, hoe meer aanvullende voorzieningen op het gebied van zorg en onderwijs daaromheen moeten worden georganiseerd, voorziet Bruls. Hij zet in op grootschalige opvanglocaties om zo de mankracht te bundelen vanwege de schaarste aan mensen en een overspannen arbeidsmarkt. „Huisartsen en docenten hoeven dan maar naar één locatie hoeven te gaan”, stelt Bruls. „Anders ga je dit niet voor elkaar krijgen met 75.000 mensen. Dan heb je ze misschien wel onderdak geboden, maar geen fatsoenlijk schoolaanbod, onvoldoende medische zorg en welzijnsondersteuning.”

Ook het COA, dat de reguliere instroom van asielzoekers in goede banen moet leiden op het gebied van huisvesting, pleit inmiddels sterk voor grootschalige (nood)-
opvang. In een maandag gepubliceerde verklaring noemt het COA de druk op het realiseren van opvangplekken onverantwoord. Er is volgens de organisatie sprake van „acute capaciteitsnood” en de beschikbaarheid van grote opvanglocaties die langdurig gebruikt kunnen worden, is volgens de organisatie dan ook noodzakelijk.

Nareizigers

Dagblad Trouw zette dinsdag uiteen dat de tekorten aan opvangplekken voor asielzoekers mede worden veroorzaakt doordat de prognoses van het ministerie van Justitie rammelen. Voor 2022 verkeek het departement zich onder andere op de komst van de zogenaamde nareizigers, aldus Trouw. Dat zijn mensen die naar Nederland mogen komen omdat een gezinslid hier asiel heeft gekregen.

Hun instroom dit jaar is hoger dan verwacht doordat er al enige tijd een speciaal evacuatieprogramma voor Afghanistan loopt en de IND met behulp van een speciale taskforce met spoed een voorraad plankzaken wegwerkte. Die factoren lijken over het hoofd te zijn gezien.

De drie grote hulporganisaties VluchtelingenWerk, Rode Kruis en UNICEF Nederland willen dat de Tweede Kamer het meireces onderbreekt voor een spoeddebat over de opvang van asielzoekers.