„We waren een kerk van drie verbonden, zijn een kerk van twee rapporten –voor of tegen– geworden en we dreigen de kerken te worden van de ene, absolute waarheid: de éne-ware-kerkgedachte”, zei prof. dr. A. Huijgen dinsdag, op de eerste dag van de generale synode van de CGK. Die woorden vatten de huidige, verregaande verdeeldheid in zijn kerkverband goed samen. Participeren in de Nationale Synode of de Raad van Kerken? Een meerderheids- en een minderheidsrapport. Een geregistreerd partnerschap kerkelijk bevestigen? Twee rapporten. Toelaten van vrouwen in kerkelijke ambten? Twee tegengestelde adviezen.

Niet dat deze verdeeldheid broederlijke gedachtewisselingen verhinderde; integendeel. Beleefd, openhartig en persoonlijk wisselden afgevaardigden en rapporteurs een hele donderdag van gedachten over vrouwen in kerkelijke ambten. Maar openheid brengt mensen op zichzelf niet dichter bij elkaar.

Gewaad

Toen ds. N. C. Smits, rapporteur van een minderheid die het kerkelijke ambt voor vrouwen open wil stellen, „met ontwapenende eerlijkheid” de achtergronden van zijn visie toelichtte, werkte dat bij sommige synodeleden ronduit averechts. Ds. Smits waarschuwde zijn kerkgenoten voor biblicisme en betoogde dat Jezus zich weliswaar aan ons toont „in het gewaad van Zijn Woord”, maar dat tegelijkertijd geldt „dat Hij niet samenvalt met Zijn Woord.”

Het was niet alleen ouderling W. Zeeders die ervan „schrok hoe hier Jezus en Zijn Woord tegen elkaar worden uitgespeeld.” Ook ds. H. Polinder vond dat „de Geest hier te veel wordt losgemaakt van de Schrift.” Ouderling H. J. Sok concludeerde uit de woorden van ds. Smits dat hier „iets veel breders speelt”, namelijk een „anders lezen van de Schrift.” En ds. L. A. den Butter hoorde in het betoog van ds. Smits een echo van „de theologie van Karl Barth.”

Daarmee werd het debat op de generale synode deze week uiterst fundamenteel. Met als gewichtige kernvraag: hoe lezen we de Bijbel? Welke hermeneutiek hanteren we? Afgevaardigden mochten het er dan met elkaar over eens zijn dat het vraagstuk van vrouw en ambt „niet tot de kern van het Evangelie behoort”, een typische bijzaak vonden voor- én tegenstanders het evenmin. En elkaar naderen deden zij geenszins.

Ondanks de vele tegenstellingen werden op deze synode wel degelijk spijkers met koppen geslagen. Met als rode draad: een behoudende besluitvorming. Geen kerkelijke bevestiging van geregistreerd partnerschap, geen deelname aan de Raad van Kerken of de Nationale Synode, geen vrouwen in ambten.

Vermaning

Eind goed al goed, althans vanuit de visie van behoudende CGK-gemeenten? Dat zeker niet. In de eerste plaats niet omdat het probleem van gemeenten die al vrouwelijke ambtsdragers hébben, nog gewoon bestaat. Neem Zwolle, Deventer, Hilversum; zij hebben eerder al aangegeven op de door hen gekozen weg hoe dan ook verder te gaan. Hier ligt voor classes dus nog een moeizaam traject van vermaning in het verschiet.

In de tweede plaats omdat het schisma over wat een goede hermeneutiek is –een meningsverschil dat misschien nog nooit zo scherp aan het licht trad als op deze synode–, nog lang niet is geheeld. Meningsverschillen híérover kunnen in feite lastiger naast elkaar bestaan dan gemeenten die voor of tegen vrouwelijke ambtsdragers hebben gekozen.