Voor het onderzoek telde de Utrechtse ecoloog Aat Barendregt tussen 1982 en 2021 maar liefst 254 keer zweefvliegen in een gemengd loof- en naaldbos naast het Gelderse dorp Garderen, dat omringd is door andere bossen. Het is voor het eerst dat het aantal zweefvliegen zo consistent en over een langere periode op dezelfde plek is geteld.

Het onderzochte bos en de omgeving zijn de afgelopen decennia weinig veranderd. De onderzoekers verklaren het verdwijnen van de zweefvlieg dan ook door externe factoren. „Zure regen en stikstofdepositie zijn mogelijke verklaringen voor de achteruitgang, alsook de influx van pesticiden”, zegt Barendregt. Ook andere effecten van klimaatverandering sluit hij niet uit voor de afname.

Behalve dat er minder vliegen zijn geteld, is ook het aantal soorten afgenomen. In 2021 werden er ten opzichte van veertig jaar geleden 44 procent minder soorten zweefvliegen geteld. Sinds de jaren 80 zagen de onderzoekers al dat een aantal zeldzame soorten zweefvliegen verdween.

Het Nederlandse onderzoek bevestigt eerdere Duits studies naar de langzame verdwijning van de zweefvlieg. Zo werden ook in Duits grasland minder van de insecten waargenomen. „Dat de resultaten grofweg vergelijkbaar zijn, zegt dat het in andere ecosystemen net zo dramatisch gesteld is met de zweefvlieg”, aldus een van de onderzoekers Eelke Jongejans, ecoloog bij de Radboud Universiteit.