Volgens de Amerikanen trekken Russische troepen zich niet terug bij de Oekraïense hoofdstad Kiev, maar gaat het slechts om een verplaatsing van posities. Rusland „herpositioneert” zijn manschappen in de buurt van Kiev, aldus het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Het leger trekt zich niet terug en de Oekraïense hoofdstad blijft bedreigd, stelt het Pentagon, enkele uren nadat de Russen hadden aangekondigd weg te trekken. „We zien nu een klein aantal dat lijkt weg te trekken van Kiev”, zei een woordvoerder. Mogelijk wordt een deel ingezet bij de strijd elders. Maar volgens de zegsman mag de troepenbeweging geen aftocht of iets dergelijks worden genoemd.

Het Pentagon waarschuwt dat nog steeds rekening moet worden gehouden met een groot offensief elders in Oekraïne. En hoewel de Russen hebben „gefaald” hun doel Kiev te veroveren, kunnen ze de stad gaan bombarderen.

Minstens negen mensen zijn dinsdag gedood en 28 gewond geraakt toen een Russische raket insloeg in een regionaal bestuursgebouw in de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv, hebben de plaatselijke autoriteiten gezegd.

De aanval kwam na een pauze van meerdere dagen in de gevechten bij de stad met zo’n half miljoen inwoners. Ruim een week geleden raakten twee raketten een legerkazerne in de noordelijke buitenwijken van de havenstad. Toen kwamen volgens de BBC ten minste 45 mensen om. Mikolajiv wordt al wekenlang zwaar gebombardeerd nadat Russische troepen uit de stad waren verdreven.

Vluchtelingen uit Oekraïne moeten ook leefgeld kunnen krijgen als ze niet zijn ingeschreven bij de burgerlijke stand. Soms lukt het niet om iemand in te schrijven in de Basisregistratie Personen (BRP), en soms zijn vluchtelingen huiverig om zich te registreren. Dat zegt de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) zei eerder dinsdag te hopen dat gemeenten binnen een week Oekraïners kunnen registreren. Dit is van belang om zaken als de mogelijkheid om te werken, zorg en leefgeld beter te kunnen regelen, aldus de staatssecretaris. Zij schat dat ongeveer twee derde van de vluchtelingen zich nu bij de gemeente heeft laten registreren in de BRP.

De VNG wijst erop dat vluchtelingen soms niet de juiste identiteitsbewijzen hebben meegenomen, of dat hun gegevens niet altijd compleet zijn. „Daar gaan gemeenten, binnen de geldende regels en afspraken, zo veel mogelijk coulant mee om. Het registreren van vluchtelingen vergt veel van de capaciteit van gemeenten; niet alle gemeenten zijn berekend op de grote aantallen vluchtelingen die ze nu moeten inschrijven.” Gemeenten lopen volgens de VNG nu al tegen hun grenzen aan, en „er komen nog meer vluchtelingen naar Nederland”.

Daarom wil de VNG dat inschrijving in de BRP „geen absolute voorwaarde” voor het geven van leefgeld mag zijn. De gemeentenvereniging heeft de overheid ook gevraagd om Oekraïners voorlichting te geven om ze gerust te stellen. Sommige vluchtelingen zouden namelijk „huiverig zijn voor inschrijving in de BRP, omdat ze bang zijn dat gegevens niet veilig zijn, of dat het betekent dat ze niet door mogen reizen”. „Wij hebben het ministerie van BZK gevraagd hierover met spoed voorlichtingsmateriaal in het Oekraïens te maken.”

Frankrijk ziet zijn plan voor een massale evacuatie uit de door Russen belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol vooralsnog stranden. De Russische president Vladimir Poetin gaf nog geen reactie op het voorstel voor de humanitaire operatie, die wordt gesteund door Griekenland en Turkije.

In dit stadium is evacuatie de komende dagen niet mogelijk, aldus de Franse regering na het jongste telefoongesprek tussen de Franse president Emmanuel Macron en Poetin. Macron had zijn plan voor de „uitzonderlijke” humanitaire operatie „voor iedereen die Marioepol wil verlaten” eind vorige week gepresenteerd. Poetin zou nu hebben gezegd „dat hij erover zou nadenken.”

Marioepol is zwaar getroffen door Russische beschietingen, die al weken duren. Volgens de Oekraïense autoriteiten stierven zeker vijfduizend inwoners. In de stad is geen water, elektriciteit en verwarming meer.

Oekraïne moet snel hulp krijgen van andere landen met bijvoorbeeld de levering van kunstmest en zaden om zo de belangrijke landbouwsector in het land te helpen herstellen als de oorlog met Rusland voorbij is. Dat heeft president David Malpass van de Wereldbank gezegd.

Vanwege de oorlog wordt de landbouwsector in Oekraïne hard geraakt, bijvoorbeeld omdat oogsten mislukken. Het land is een belangrijke exporteur van landbouwproducten als graan, mais en zonnebloemolie. De prijzen van die producten zijn al aan het stijgen, met zelfs vrees voor tekorten. Volgens Malpass zijn vooral armere landen erg kwetsbaar voor de stijgende prijzen, met kans op honger en armoede.

Oekraïne heeft de export van bepaalde landbouwgoederen al aan banden gelegd om zo de eigen voedselvoorziening veilig te stellen. Ook kan het land niet meer exporteren via havens aan de Zwarte Zee omdat die geblokkeerd zijn. Ook Rusland is een belangrijke leverancier van landbouwproducten en de sancties tegen het land maken het moeilijker om te exporteren.

Malpass denkt dat Oekraïne vooral goed geholpen kan worden door leveringen van kunstmest uit West-Europa om zo de weggevallen import uit buurland Belarus op te vangen. Belarus is een belangrijke leverancier van kunstmest aan Oekraïne. Maar allereerst moet er volgens de Wereldbank-topman een einde komen aan het geweld. „We moeten de oorlog stoppen en ze dan snel van voldoende financiering voor zaden en kunstmest voorzien.”

Landen in Oost-Europa hebben felle kritiek geuit op de neutrale houding van Hongarije in de Russische oorlog met Oekraïne. De Hongaarse regering zag zich genoodzaakt een ontmoeting tussen Oost-Europese ministers van Defensie op het laatste moment af te blazen omdat Polen en Tsjechië weigeren te komen.

Voor Hongaarse politici is goedkope Russische olie belangrijker dan Oekraïens bloed, klaagde de Tsjechische defensieminister. Zij vindt het maar niks dat Boedapest geen partij kiest voor Oekraïne en maar beperkt steun biedt. Polen zegt zich hierover „zeer, zeer grote zorgen” te maken.

De Hongaarse premier Viktor Orban, die op 3 april herkozen wil worden, geldt als een vriend van de Russische president Vladimir Poetin. Hij weigert de Oekraïners wapens te sturen. Ook wil hij geen uitbreiding van de sancties tegen Rusland met bijvoorbeeld een invoerstop op olie en gas.

Het voor woensdag en donderdag geplande overleg van de defensieministers van Hongarije, Polen en Tsjechië, waaraan ook Slowakije zou meedoen, is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Het zijn alle vier lidstaten van het NAVO-bondgenootschap en de Europese Unie. Drie van hen grenzen aan Oekraïne.

ProRail weet niet of al het spooronderhoud en andere projecten zoals gepland kunnen doorgaan als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Het wordt namelijk steeds onduidelijker of materialen zoals treinrails en dwarsliggers wel tijdig geleverd kunnen worden en wat ze zullen kosten, laat topman John Voppen weten. De afgelopen tijd is al de levering van in totaal 60 kilometer aan treinrails vertraagd.

ProRail overlegt momenteel met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, andere publieke opdrachtgevers, aannemers en leveranciers over maatregelen die moeten zorgen dat werkzaamheden en aanbestedingen zoveel mogelijk door kunnen gaan. Tegelijkertijd inventariseert de spoorbeheerder welke projecten geraakt kunnen worden door de problemen.

Behalve mogelijke leveringsproblemen zijn ook de sterk gestegen kosten voor materialen en energie een probleem voor het spooronderhoud. Daardoor is het niet altijd meer mogelijk voor aannemers om projecten uit te voeren tegen de eerder afgesproken prijzen. In overleg moet worden bepaald hoe de verdeling van de extra kosten uit zal vallen.

Voppen denkt dat projecten voor de komende jaren, die nu aanbesteed worden, vertraging kunnen oplopen. Dat zijn ook vaak projecten die nodig zijn om het zogeheten spoorboekvrije reizen, waarbij elke 10 minuten een trein vertrekt, mogelijk te maken. „Mochten daar aannemers of projecten uitvallen, dan is dit merkbaar op het hele netwerk.”

Of nu opgelopen achterstanden ingehaald kunnen worden, valt ook nog te bezien. Voppen wijst er namelijk op dat er „nu al tekort is aan mensen om alle projecten voor mobiliteit en huisvesting die op de radar staan uit te voeren”.

Premier Mark Rutte heeft met de Oekraïense president Volodimir Zelenski gesproken over de vraag hoe bondgenoten hun coördinatie van wapenleveranties aan Oekraïne kunnen versterken. In de EU wordt daartoe al een poging gedaan.

Verder spraken ze over wapenleveranties en de laatste ontwikkelingen in de voortgang van de strijd van Oekraïne tegen de Russen, liet Rutte op sociale media weten. Zelenski dankte Rutte op Twitter voor zijn krachtige steun tegen de Russische agressie.

Nederland stuurde onder meer antitankraketten en luchtdoelraketten naar Oekraïne. Het kabinet maakt inmiddels niet meer bekend welke wapens worden geleverd. Ook wil het kabinet niet zeggen voor welk bedrag aan wapenhulp is geleverd.

Het is moeilijk te voorspellen wanneer Oekraïense vluchtelingen die nu nog verblijven in grenslanden als Polen zullen besluiten verder door te reizen naar bijvoorbeeld Nederland. Maar als ze deze kant op komen, zal dat waarschijnlijk met veel tegelijk zijn, zegt hoogleraar humanitaire hulp Thea Hilhorst van de Erasmus Universiteit.

Volgens de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties zijn momenteel bijna 4 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht, van wie ruim de helft naar Polen. Op dit moment zullen veel Oekraïners die naar grenslanden zijn gevlucht denken dat ze snel terug kunnen keren naar hun thuisland, zodra de oorlog is afgelopen. „Mensen maken een inschatting”, legt Hilhorst uit. Als de indruk van de situatie in Oekraïne bij de vluchtelingen verandert en de eersten besluiten om door te reizen naar een land als Nederland, kan dat snel een stroom van mensen tot gevolg hebben.

„Informatie gaat razendsnel rond onder vluchtelingen”, verklaart Hilhorst. „Mensen besluiten individueel om deze kant op te komen, maar het worden vaak ook snel collectieve besluiten.”

Nederland heeft momenteel nog voldoende opvangplekken voor Oekraïners beschikbaar. Wel neemt het percentage plekken dat gevuld is toe. Waar twee weken geleden nog zo’n 40 procent van de plekken bezet was, gaat het nu om ruim 60 procent.

De overheid werkt doorlopend aan het creëren van meer opvangplekken, voor de korte en langere termijn. Of het genoeg gaat zijn weet Hilhorst niet. „Dat kan ik echt niet inschatten.”

Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen alvast leefgeld krijgen in Den Haag en Utrecht. De beide gemeenten wachten niet op de regeling van het kabinet, die naar verwachting over drie weken klaar is.

„Wij zien dat vluchtelingen uit Oekraïne in onze stad nu al leefgeld nodig hebben. Velen van hen hebben niets meer en zijn daardoor afhankelijk van giften van inwoners en instanties. We vinden het belangrijk om deze mensen in staat te stellen om zelfstandig basale persoonlijke uitgaven te doen. Daarom lopen we alvast vooruit op de ministeriële regeling”, laat de Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma dinsdag de gemeenteraad weten.

Utrecht is maandag begonnen met het geven van leefgeld. Het bedrag is conform het plan van het kabinet. Het gaat om ongeveer 60 euro per persoon per week. Het geld is bedoeld voor voeding, openbaar vervoer en andere persoonlijke uitgaven.

Vluchtelingen die worden opgevangen door Utrechtse gastgezinnen krijgen daar bovenop een aanvulling, afhankelijk van het aantal mensen. Dit bedrag ligt tussen 75 en 125 euro per week. Het kabinet gaat de kosten vergoeden die gemeentes maken.

Dijksma beseft goed dat er met het verstrekken van geld dingen mis kunnen gaan en is alert. De regeling is „onder grote druk tot stand gekomen”. „We vinden het belangrijk dat dit proces zo zorgvuldig mogelijk plaatsvindt, maar kiezen er ook bewust voor om snel te handelen in het belang van een groep die onze steun hard nodig heeft.”

Gemeenten als Eindhoven, Apeldoorn en Hoorn besloten eerder al leefgeld uit te keren, omdat ze niet wilden wachten op de landelijke regeling. Dit staat gemeenten vrij. „We spreken onze waardering uit voor gemeenten en veiligheidsregio’s die deze handschoen snel oppakken en creatief zijn met het realiseren van de gevraagde opvang en ondersteuning”, zei het kabinet daar eerder al over.

Het kabinet denkt twee- tot driehonderd bedden beschikbaar te hebben om Oekraïense vluchtelingen met medische of geestelijke zorg uit andere EU-lidstaten over te nemen. Dat zei minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) na afloop van overleg met zijn Europese collega’s in Brussel. Zij spraken onder meer af om zoveel mogelijk samen te werken om de zorg voor de vluchtelingen uit Oekraïne in goede banen te leiden. „Dan gaat het bijvoorbeeld over het leveren van medicamenten en zo nodig ook het verdelen van patiënten”, aldus Kuipers.

Nederland heeft al een aantal kinderen met kanker opgenomen en is bereid meer plekken ter beschikking te stellen. „Niet alleen voor mensen die geestelijke gezondheidszorg nodig hebben maar ook voor patiënten met andere aandoeningen, hetzij direct als gevolg van het oorlogsgeweld dan wel omdat ze een behandeling nodig hebben die niets met de oorlog te maken heeft”, aldus Kuipers. Zoals hart- of kankerpatiënten.

De bijna 4 miljoen mensen, vooral vrouwen, kinderen en ouderen die het land vanwege de oorlog zijn ontvlucht, willen vaak graag in de vier EU-buurlanden van Oekraïne, vooral Polen, blijven. Maar het is volgens Kuipers onmogelijk dat de Oost-Europese landen de opvang van zieken zonder hulp moeten volbrengen. „Het is een enorme uitdaging, niet alleen in aantallen maar ook vanwege de taal.” De paar honderd bedden die Kuipers noemt zijn een eerste indicatie, een landelijke inventarisatie is onderweg.

Een ander punt van zorg is de lage vaccinatiegraad tegen corona van onder de 40 procent in Oekraïne, die het risico op Covid-19-besmettingen in bijvoorbeeld opvangplekken voor vluchtelingen vergroot. „Er wordt op dit moment in Nederland zowel op locatie als via de ggd’s gevraagd naar de Covid-vaccinatiestatus”, zegt Kuipers. „Voor mensen die niet voldoende of niet gevaccineerd zijn wordt vaccinatie aangeboden. De vaccinatiegraad in de basisserie is al laag maar bij de herhaalprikken heel erg laag. Het is belangrijk deze mensen te beschermen.” Daarnaast komen ook andere infectueuze aandoeningen voor, „met een hoger voorkomen van ziektes als tuberculose en een hoger dragerschap van allerlei bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica.”

Groothertog Henri van Luxemburg gaat op privéterrein vluchtelingen uit Oekraïne opvangen. Dat heeft premier Xavier Bettel van het land dinsdag bekendgemaakt. Per wanneer, hoeveel en waar de vluchtelingen welkom zijn, kon Bettel volgens Luxemburgse media dinsdagmiddag nog niet zeggen.

De groothertog en zijn vrouw Maria Teresa volgen met het opvangen van vluchtelingen het voorbeeld van enkele andere Europese royals. De Belgische koninklijke familie gaf half maart al aan dat zij drie gezinnen zullen opvangen in appartementen van de Koninklijke Schenking, de organisatie die staatseigendom ter beschikking stelt aan de koninklijke familie.

Ook koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaan vluchtelingen opvangen. Zij zullen dat gaan doen op kasteel Het Oude Loo bij Apeldoorn, waar plaats zou zijn voor maximaal 30 personen.

Na het jongste vredesoverleg tussen Oekraïne en Rusland in Turkije eist de Amerikaanse regering daden van de Russen, geen woorden. Er is wat Rusland zegt en er is wat Rusland doet, aldus de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken: „De Verenigde Staten zijn gefocust op het laatste.”

Volgens de bewindsman ziet Washington bij de Russische regering nog geen signaal dat die het echt serieus neemt. De Russen moeten de agressie stoppen en hun strijdkrachten terugtrekken, aldus Blinken.

De minister zei verder dat Washington uiteraard de Oekraïense regering in Kiev verder zal helpen, als dergelijke Amerikaanse bijstand onderdeel wordt van de vredesafspraken met Rusland. Moskou wil niet dat Oekraïne lid wordt van het militaire bondgenootschap NAVO. Kiev lijkt inmiddels bereid neutraal te worden, maar verwacht wel veiligheidsgaranties van de internationale gemeenschap.

Ook andere Europese landen zetten een aantal Russische diplomaten het land uit. België wijst 21 Russen uit die het verdenkt van spionage, zegt minister Sophie Wilmès van Buitenlandse Zaken en Tsjechië één. Ierland wijst vier Russen de deur die zich niet aan „internationale diplomatieke gedragsregels hebben gehouden”.

Nederland gaat zeventien Russische spionnen uitzetten, meldde Wilmès’ Nederlandse collega Wopke Hoekstra kort voor de mededelingen uit Brussel, Praag en Dublin. Net als de door België uitgewezen Russen moeten zij binnen twee weken weg zijn. Tsjechië heeft drie dagen geduld.

„Samen met onze bondgenoten verminderen we de aanwezigheid van Russische inlichtingendiensten in de EU”, laat het Tsjechische ministerie van Buitenlandse Zaken weten. De Belgische maatregelen zijn net als die van Nederland ingegeven door „de nationale veiligheid”, zegt Wilmès. Ze hebben niets te maken met de Russische oorlog tegen Oekraïne, benadrukte ze verder in het Belgische parlement.

De 21 Russen die België uitwijst werkten op de ambassade in Brussel en op het consulaat in Antwerpen. Die blijven volgens Wilmès wel open. Dat geldt ook voor de ambassade in Dublin, hoopt Ierland, want het „blijft geloven dat diplomatieke kanalen naar Rusland open moeten blijven”.

Het Verenigd Koninkrijk heeft een Russisch superjacht in beslag genomen dat in een jachthaven in Londen ligt. Het is de eerste keer dat de Britse overheid beslag legt op een Russisch superjacht in Britse wateren. Met de inbeslagname willen de Britten de Russen straffen voor de inval in Oekraïne.

Het gaat om het superjacht Phi, gebouwd door het Nederlandse bedrijf Royal Huisman Shipyard. Het ligt in een jachthaven in Canary Wharf, het financiële district van Londen. Het 58,5 meter lange jacht is eigendom van een Russische zakenman en ongeveer 38 miljoen pond, omgerekend bijna 45 miljoen euro, waard. Dat liet het Britse ministerie van Transport weten in een verklaring.

De Britse minister van Transport Grant Shapps wilde niet zeggen om welke zakenman het precies gaat, maar zei wel dat de actie vanuit de Britten een „heldere en duidelijke waarschuwing” is aan de Russische president Vladimir Poetin en „zijn trawanten”. „Het beslag leggen op de Phi toont wederom aan dat we de sterkst mogelijke actie kunnen en zullen nemen tegen diegenen die hopen te profiteren van Russische connecties”, aldus de minister.

De delegaties van Rusland en Oekraïne blijven niet in Istanbul voor een tweede dag van vredesonderhandelingen. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken maakte dat duidelijk nadat volgens Ankara flinke vooruitgang was geboekt. Eerder was sprake van meerdere dagen van overleg, maar de vier uur durende onderhandelingen leverden dinsdag meer op dan waarnemers hadden verwacht.

De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski zei na de „betekenisvolle en constructieve discussie” dat de Oekraïense voorstellen worden voorgelegd aan president Vladimir Poetin. Die houden onder meer in dat via de VN-Veiligheidsraad landen als Turkije Polen, Canada en Israël een rol kunnen spelen bij het leveren van veiligheidsgaranties aan Oekraïne als het afziet van NAVO-lidmaatschap en een neutrale status aanneemt. Lidmaatschap van de Europese Unie zou wel een optie moeten blijven.

In een later stadium kunnen de presidenten en buitenlandministers van beide landen bijeenkomen met het oog op een eventueel vredesakkoord, zei Medinski. „Als er een compromis wordt gesloten, komt de mogelijkheid om vrede te sluiten veel dichterbij.” Volgens de onderhandelaar is Rusland bereid om politieke en militaire „stappen te zetten om het conflict te de-escaleren.”

Kort na het einde van de onderhandelingen werd al een besluit bekendgemaakt. Het Russische ministerie van Defensie liet weten de militaire actie rond de hoofdstad Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv drastisch te gaan verminderen. Dat moet het wederzijdse vertrouwen een impuls geven en de basis leggen voor verdere onderhandelingen.

Nederland gaat zeventien Russische spionnen uitzetten, meldt minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken). De Russen stonden ingeschreven als diplomaat bij de Russische vertegenwoordigingen in Nederland, maar waren in het geheim actief als inlichtingenofficier. Zij hebben twee weken de tijd om het land te verlaten.

Het kabinet nam het besluit omdat de groep een bedreiging voor de nationale veiligheid vormt, aldus Hoekstra. De minister kon niet zeggen of de spionnen informatie buit hebben gemaakt die gevoelig of zelfs gevaarlijk is voor Nederland. De Russische ambassadeur is dinsdag ontboden en geïnformeerd over de beslissing van het kabinet.

De minister noemt de kans „aannemelijk” dat er een Russische tegenreactie komt. „Maar of dat gebeurt, moeten we afwachten.”

Hoekstra kan niet bevestigen dat er spionnen op heterdaad zijn betrapt. „Het gaat om een algemene maatregel”, zegt de minister. Het kabinet is tot de uitzetting overgegaan nadat het door de Nederlandse veiligheidsdiensten „van informatie is voorzien”. De „diplomatieke kanalen” met Rusland moeten wel openblijven, vindt Nederland.

De zeventien kunnen niet in beroep gaan tegen de beslissing. Na hun vertrek zijn er nog 58 Russische diplomaten werkzaam in Nederland.

Het besluit is genomen „in afstemming met een aantal gelijkgestemde landen”. Eerder stuurden onder meer de Baltische landen Estland, Letland en Litouwen al Russische spionnen naar huis, en dinsdag zette ook België 21 Russen het land uit.

Het gebeurt steeds vaker dat Oekraïense vluchtelingen die bij Nederlanders thuis onderdak hebben gekregen, het gastgezin verlaten. Ze keren terug naar de noodopvang, op zoek naar een ander onderkomen. Dat laten meerdere veiligheidsregio’s weten. Het is niet precies bekend hoeveel Oekraïners bij particulieren zijn ondergebracht en hoe vaak dat verblijf is afgebroken.

Volgens de Veiligheidsregio Utrecht kan blijken dat een woning toch niet geschikt is om er langer te blijven, of kan het hebben van gasten een te grote inbreuk op iemands privacy zijn. „In slechts een enkel geval moet het beëindigd worden, bijvoorbeeld omdat karakters te veel verschillen waardoor een onprettige sfeer ontstaat.”

De Veiligheidsregio Hollands Midden laat weten dat cultuurverschillen ook een rol kunnen spelen. „Het eetpatroon en het gedrag kunnen echt anders zijn”, aldus de regio, waar onder meer Leiden en Gouda onder vallen. Daarnaast is er soms een onoverkomelijke taalbarrière, kan het lastig zijn dat vluchtelingen geen eigen ruimte hebben, en hebben ze soms trauma’s door de oorlog.

Brabant-Zuidoost zegt dat Nederlanders bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne „met goede bedoelingen hun hart open hebben gezet”. Maar bij sommige gastgezinnen zijn de „wittebroodsweken” nu voorbij. „We zien dat steeds meer particuliere gezinnen hun vluchtelingen komen afleveren bij onze registratieplek in Eindhoven. Deze vluchtelingen hebben al een heel lastige weg achter de rug. Veel vrouwen hebben hun mannen in Oekraïne achtergelaten. Ze hebben rust nodig om hun emoties een plek te geven en zich veilig te voelen. Als ze weer verhuizen, ga je juist een bron van stress toevoegen.”

De regio IJsselland kent twee gevallen waarin gastgezinnen stopten met de opvang. „Thuis mensen opvangen blijkt intensiever en dus zwaarder dan mensen van te voren hadden ingeschat. Ook zijn de cultuurverschillen groter dan gedacht en is de communicatie soms lastig”. In Zuid-Holland Zuid is de opvang thuis soms gestopt omdat „het te veel werd voor de gastheer/vrouw, of omdat het lastig was vanwege taalbarrières”.

In Midden- en West-Brabant hebben gastgezinnen soms spijt gekregen van het opvangen van vluchtelingen. „In deze gevallen werd gesproken over de gespannen sfeer in huis en het niet coöperatief zijn.” Het is niet bekend of de thuisopvang toen stopte en de veiligheidsregio zegt dat het te weinig gevallen zijn om van een trend te spreken.

De organisatie Takecarebnb, die in opdracht van de overheid de opvang bij gastgezinnen regelt, benadrukte eerder al dat mensen alleen vluchtelingen in huis moeten nemen als ze daar genoeg ruimte, tijd en geld voor hebben.

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) hoopt dat gemeenten uiteindelijk binnen een week Oekraïners kunnen registreren. Tegelijk toonde ze er ook begrip voor dat het „niet ontzettend makkelijk” is om die inschrijving snel te regelen. Ze ziet dat het in een deel van de gemeenten, en dan vooral in de grote steden, soms langer duurt.

Gemeenten lopen tegen allerlei praktische problemen aan bij de registratie van Oekraïners, zei Van Huffelen op een vraag van D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt. „Gemeenten moeten bepalen wie ze voor zich hebben, of zij behoren tot die groep van mensen die we ook inschrijven op deze specifieke manier. Het moeten mensen zijn die de Oekraïense nationaliteit hadden of rechtmatig in Oekraïne verbleven. We moeten zorgen dat ook de familierelaties helder in kaart worden gebracht en goed worden geregistreerd. En vaak ontbreken documenten, of zijn die lastig voor gemeenten om te lezen omdat die in een ander schrift zijn opgesteld dan het onze.”

Podt vroeg Van Huffelen of de gemeenten beter ondersteund zouden kunnen worden. Hierover zei de staatssecretaris te overleggen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken en de Vereniging Directeuren Publieksdiensten. Ook is ze in gesprek met de Oekraïense ambassade in Den Haag, omdat die kan helpen met het opvragen van stukken en met de identificatie van mensen. Gemeenten wisselen volgens haar ook onderling ervaringen uit.
Sommige gemeenten slagen nu al in registratie binnen een week, andere doen er soms veel langer over.

Van Huffelen schat in dat ongeveer twee derde van de vluchtelingen zich nu bij de gemeente heeft laten registreren in de Basisregistratie Personen (BRP). Het is niet duidelijk hoe groot dat aandeel precies is, omdat sommige Oekraïners mogelijk zelf onderdak hebben gevonden en nog niet in beeld zijn bij de overheid. De staatssecretaris benadrukte dat registratie wel van belang is, ook om zaken als de mogelijkheid om te werken, zorg en leefgeld beter te kunnen regelen. CDA-Kamerlid Anne Kuik wees er daarnaast op dat het ook kan helpen om te voorkomen dat vluchtelingen ten prooi vallen aan mensenhandelaars.

Onder de naam Dutch Heritage Amsterdam heropent de Hermitage vanaf vrijdag weer de deuren met Het melkmeisje van Johannes Vermeer. Het beroemde zeventiende-eeuwse werk uit het Rijksmuseum, dat zelden wordt uitgeleend, is de eerste in een vijfdelige serie waarin steeds een topstuk centraal staat.

De Hermitage in Amsterdam verbrak begin deze maand de banden met het gelijknamige Russische museum vanwege de oorlog in Oekraïne. Aangezien het museum aan de Amstel kunst toonde uit de Hermitage in Sint-Petersburg moest voortijdig een expositie over de Russische avant-garde sluiten.

„Gezien de acute situatie die is ontstaan na de breuk met Rusland, vinden wij het vanzelfsprekend om ons collegamuseum te steunen”, zegt directeur Taco Dibbits van het Amsterdamse Rijksmuseum. Annabel Birnie, directeur van Dutch Heritage Amsterdam, is dankbaar. „Dit was de helpende hand die we nodig hadden.” Ze roept andere musea op het voorbeeld van het Rijks te volgen.

Het melkmeisje (circa 1660) is het eerste werk in de serie dat tot en met 15 mei is te zien. Later wordt bekend welke topstukken er volgen, aldus het museum, dat zich nu bezint op haar toekomst voor de lange termijn. Na de zomer volgt een nieuwe programmering.

De speciale tentoonstelling wordt donderdag officieel geopend in aanwezigheid van burgemeester Femke Halsema. Vanaf vrijdag kan het publiek er terecht. Volgens het museum wordt in de expositie stilgestaan bij onder meer de technische details, het iconische kleurgebruik van de meester, maar ook muziek en geur uit die tijd. Daarnaast vertelt de tentoonstelling over de kunstenaar en de historische achtergronden.

Oekraïense vluchtelingen hebben aangegeven in de horeca aan de slag te willen na enige rust en verzorging. Dat zegt brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland (KHN). De sector kampt met een groot tekort aan personeel en KHN laat weten dat de Oekraïners een bijdrage zouden kunnen leveren.

Op dit moment zijn er volgens KHN nog geen Oekraïense vluchtelingen werkzaam in de branche. Dat kan volgens de brancheorganisatie veranderen wanneer de regels wat betreft de tewerkstellingsvergunning worden aangepast. Het kabinet liet eerder weten te hopen dat er voor Oekraïners per 1 april een uitzondering kan worden gemaakt zodat ze makkelijker kunnen worden aangenomen door Nederlandse bedrijven.

„Veel horecaondernemers dragen inmiddels hun steentje bij en verwelkomen Oekraïense vluchtelingen met open armen”, zegt een woordvoerder van KHN. „Naast landelijke hulpacties en diverse initiatieven om hulpgoederen richting Oekraïne te sturen en geld in te zamelen, zijn er ook hotels, vakantieparken en pensions die tijdelijke huisvesting kunnen en willen bieden.”

Uitzender Randstad meldde eerder deze week nog dat het aantal openstaande vacatures de afgelopen maanden flink is opgelopen in de horeca. Dat komt doordat de sector na de coronabeperkingen de deuren weer mocht openen en doordat het terrasseizoen gaat beginnen. De vraag is groot naar medewerkers in de bediening, koks en personeel dat kan helpen in de keuken.

De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski noemt de gesprekken die zijn land en Oekraïne in Istanbul voeren over eventuele beëindiging van de strijd „heel constructief” en betekenisvol. De gesprekken zijn dinsdagochtend in Istanbul begonnen. Turkije bemiddelt in de strijd.

Oekraïne heeft als eerste punt naar voren gebracht dat het geregeld wil zien, met hulp van onder meer Turkije en de VN-Veiligheidsraad, dat het internationale veiligheidsgaranties krijgt. Dan kan het een neutraal land worden en hoeft het nooit meer lid te worden van de NAVO. Een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne was een van de voornaamste grieven van het Kremlin. Dat heeft besloten het buurland militair uit te schakelen. Rusland viel Oekraïne 24 februari binnen.

Het Russische ministerie van Defensie belooft een drastische vermindering van de vijandelijkheden in de richting van de Oekraïense hoofdstad Kiev en de noordelijke stad Tsjernihiv. Viceminister Alexander Fomin zei tegen journalisten dat dat besluit is genomen in het licht van de voortgang die is geboekt tijdens onderhandelingen.

De stap kan worden gezien als een gebaar van goede wil nu er wordt onderhandeld in Istanbul, maar kan ook een erkenning zijn van het vastgelopen Russische offensief rond Kiev. Fomin wees als reden voor de „radicale” vermindering van de militaire activiteit op de volgens hem vorderende onderhandelingen en het vergroten van het „wederzijdse vertrouwen”. Het kan volgens hem de „noodzakelijke voorwaarden” scheppen voor verdere onderhandelingen en het bereiken van overeenstemming over een akkoord.

De legerleiding komt met meer details over de genomen besluiten als de Russische delegatie is teruggekeerd uit Istanbul, aldus Fomin. In de Turkse stad spraken delegaties van beide kanten een kleine vier uur over mogelijke beëindiging van de oorlog die zijn vijfde week is ingegaan. Rusland sprak van constructieve gesprekken en gaat de voorstellen die Oekraïne heeft gedaan voorleggen aan president Vladimir Poetin.

De overlegronde in Istanbul effent wat een Oekraïense onderhandelaar betreft het pad voor een ontmoeting van Poetin met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski, die daar al langer om vraagt. De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski zei ook dat een ontmoeting mogelijk is.

Volgens de Turkse buitenlandminister Mevlut Cavusoglu is er bij eerdere sessies niet zoveel vooruitgang geboekt. Hij ziet meer begrip en compromisbereidheid bij beide partijen, maar tekende aan dat er nog lastige problemen moeten worden opgelost.

De Oekraïense voorstellen behelzen onder meer dat Turkije een voorname rol krijgt bij het leveren van veiligheidsgaranties aan Oekraïne als het afziet van NAVO-lidmaatschap en een neutrale status aanneemt. Ook Polen, Canada en Israël kunnen wat Kiev betreft een rol spelen bij de totstandkoming van een akkoord daarover in de VN-Veiligheidsraad.

Oekraïne heeft in de onderhandelingen in Istanbul naar voren gebracht dat het gastland Turkije een voorname rol kan spelen in een internationale overeenkomst waarbij Oekraïne veiligheidsgaranties krijgt. Een delegatielid zei dat dan ook Polen, Canada en Israël een rol kunnen spelen bij de totstandkoming van een dergelijk akkoord, evenals de VN-Veiligheidsraad.

Turkije ligt net als Rusland en Oekraïne aan de Zwarte Zee en onderhoudt goede betrekkingen met Kiev en Moskou.

Zodra de internationale veiligheidsgarantie vorm heeft gekregen, kan Oekraïne akkoord gaan met een neutrale status en dan geen lid worden van een defensiebondgenootschap, dus ook niet van de NAVO. Het land zal ook niet toestaan dat andere mogendheden militaire bases in Oekraïne hebben. Kiev heeft lang gestreefd naar NAVO-lidmaatschap. Het werd een van de belangrijkste geschilpunten tussen de pro-westerse regering in Kiev en het Kremlin. De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski heeft gezegd dat hij de Oekraïense voorstellen zal overbrengen aan president Vladimir Poetin.

Sinds dinsdagmorgen zijn Oekraïense en Russische delegaties in Istanbul om onder de hoede van Turkse diplomaten te spreken over een eventuele beëindiging van de oorlog die 24 februari met de Russische aanval is begonnen. In Russische ogen is de oorlog uitgelokt door Oekraïne. Dat heeft jarenlang NAVO-lid willen worden, westerse wapens ingeslagen en directe onderhandelingen met de pro-Russische rebellen in het oosten geweigerd. De oostelijke regio Donbas is voor een deel sinds 2014 in handen van opstandelingen die door Rusland worden gesteund. Hun twee ‘volksrepublieken’ werden kort voor de aanval in februari als onafhankelijk erkend door Rusland.

Nederlandse exporteurs en importeurs zijn veel tijd kwijt met het uitzoeken of zendingen onder de sancties vallen die zijn ingesteld tegen Russische bedrijven. Dat zegt de ondernemersvereniging voor handel en logistiek evofenedex. Volgens die organisatie gaat zo’n controle bij mkb’ers in de meeste gevallen handmatig.

„Het screenen van dienstverleners en vooral klanten kost ook tijd, maar lukt over het algemeen wel”, stelt evofenedex in een toelichting. Daarbij wordt vooral gekeken naar nieuwe leveranciers en minder of bestaande leveranciers inmiddels op een sanctielijst terecht zijn gekomen.

Al sinds 2014 gelden er sancties tegen Rusland maar die zijn fors opgevoerd nadat het land Oekraïne is binnengevallen eind vorige maand. Zo geldt er nu een uitvoerverbod van bepaalde producten en diensten bestemd voor de Russische energie- en transportsector. Half maart kondigde de Europese Commissie een exportverbod aan van luxe goederen vanaf 300 euro per artikel. Dat geldt voor onder meer horloges, kleding, wijn, truffels en kaviaar. Ook mogen auto’s en motoren met een waarde vanaf 50.000 euro niet naar Rusland worden geëxporteerd.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er vorig jaar ruim 3000 Nederlandse bedrijven die goederen exporteerden naar Rusland. Bijna de helft daarvan was een groothandelsbedrijf.

Drie boerenorganisaties hebben bij een inzamelingsactie ruim 55.000 euro opgehaald om 4125 voedselpakketten te maken voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland. ZLTO, LTO Noord en LLTB gaan de dozen met zuivel, vlees, groente, fruit, eieren en aardappelen ook geven aan Nederlandse gastgezinnen.

De pakketten worden volgende week ingepakt en het is de bedoeling dat ze aan het einde van de week worden verzonden. Het gaat ongeveer drie weken duren tot alles is verzonden, denken de boeren. De boerenorganisaties zoeken nog opvanglocaties en gastgezinnen die een boerenpakket kunnen krijgen.

De verenigingen willen de Oekraïners een „warm welkom” geven met de voedselpakketten. „Boeren en tuinders steken deze vluchtelingen in ons land een hart onder de riem.”

Naar schatting achttien miljoen mensen in Oekraïne hebben volgens het Rode Kruis humanitaire hulp nodig. Dat heeft voorzitter Francesco Rocca van het internationale Rode Kruis dinsdag bekendgemaakt tijdens een persconferentie in Genève. „Niemand in Oekraïne wordt gespaard in het conflict.” Voor de Russische aanval op 24 februari telde het land ruim 44 miljoen inwoners.

Sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne hebben de Verenigde Naties en haar partnerorganisaties volgens de VN slechts 900.000 mensen kunnen opvangen die in nood verkeren. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR maakte vrijdag bekend dat in totaal ongeveer 3,9 miljoen mensen Oekraïne zijn ontvlucht.

De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN uitte vrijdag zijn diepe bezorgdheid over de voedselvoorziening in Oekraïne. Uit enquêtes die onlangs zijn gehouden in 19 van de 24 provincie in het land komt naar voren dat er in meer dan 40 procent van de onderzochte gebieden binnen drie maanden voedseltekorten worden verwacht. Onzeker is of er geoogst kan worden, of nieuwe gewassen kunnen worden geplant en de veehouderij tijdens de oorlog kan doordraaien, aldus de FAO.

Ongeveer een derde van de naar schatting twee miljoen Oekraïners die een veilig heenkomen in buurland Polen hebben gezocht, zullen tegen de zomer aan het werk zijn. Dat blijkt uit een overzicht van driehonderd Poolse bedrijven. Honderd daarvan hebben al Oekraïners in dienst en 75 zijn dat van plan. Het gaat vooral om hotels, restaurants en andere horecaondernemingen.

De werkloosheid is afgenomen en de Poolse arbeidsmarkt kampt met tekorten en Oekraïners zijn dan ook erg welkom. Veel vacatures kunnen niet worden ingevuld omdat jonge Polen emigreren voor beter betaalde banen. Grofweg de helft van de twee miljoen Oekraïners die voor de coronapandemie in Polen werkten is ook doorgereisd naar landen als Duitsland, of teruggegaan naar eigen land. Door de oorlog zijn velen weer naar Polen getrokken.

Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne is ruim een maand na het begin van de oorlog opgelopen tot ruim 3,9 miljoen, melden de Verenigde Naties. Het leeuwendeel is naar Polen gevlucht, anderen naar buurlanden als Roemenië, Moldavië, Hongarije en Slowakije. De Poolse grenswacht heeft inmiddels 2,34 miljoen mensen doorgelaten. Maandag waren het er 21.000.

De komst van vluchtelingen betekent extra werkdruk voor huisartsen. Wat vinden zij daarvan?

Lees ook

LHV-bestuurder: Stel professionele tolk beschikbaar die medisch jargon kent

Volgens de Russische defensieminister Sergej Sjojgoe is de Oekraïense militaire capaciteit drastisch gereduceerd en is daarmee het hoofddoel van de eerste fase van de aanval bereikt. Oekraïne heeft volgens hem bijvoorbeeld helemaal geen marine meer. Hij waarschuwde ook dat Rusland „op een geëigende manier” zal reageren als NAVO-landen Oekraïne voorzien van vliegtuigen of luchtafweer.

Het voornaamste doel is nu de regio Donbas te „bevrijden” volgens Sjojgoe. De regio kwam in 2014 in opstand als gevolg van het afzetten in Kiev van de gekozen pro-Russische president Viktor Janoekovitsj. Sindsdien was er een oorlog gaande tussen pro-Russische separatisten enerzijds en Oekraïense militairen en milities anderzijds. Volgens Sjojgoe vechten ook buitenlandse huurlingen aan de zijde van Oekraïne en zijn er zeshonderd omgekomen in twee weken tijd.

Sjojgoe sprak tijdens beraad in zijn ministerie waar ook stafchef generaal Valeri Gerasimov bij aanwezig was. Het was voor het eerst sinds 11 maart dat de defensieminister te zien én te horen was. Hij verdween 11 maart uit beeld en was slechts één keer te zien, afgelopen donderdag, tijdens een beraad van de veiligheidsraad van Poetin. Gerasimov was recent ook enige tijd uit beeld.

Het is volgens het Kremlin omdat ze het zo druk hebben met „de speciale militaire operatie in Oekraïne” en geen tijd voor de media meer hebben. Geruchten deden de ronde dat de legerleiders in de problemen zijn geraakt door de trage of vastgelopen opmars in Oekraïne.

Gemeenten van wie al vaststaat dat ze erkende vluchtelingen (statushouders) moeten huisvesten mogen daar niet meer mee dralen. Ze moeten deze mensen zo snel mogelijk opvangen. Afhankelijk van de grootte van de gemeente gaat het om maximaal 15 vluchtelingen. Dat is maandag afgesproken in het Veiligheidsberaad, het overleg van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s in ons land, melden bronnen aan de politieke redactie van RTL Nieuws.

Maandag werd al bekend dat de veiligheidsregio’s op korte termijn 2000 extra plekken zullen realiseren om zo het aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten. De nog vertrouwelijke afspraak van gemeenten waarin de eis staat dat ze zo snel mogelijk al aan hen toegewezen vluchtelingen een plek geven, komt daar nog bovenop.

De betrokken gemeenten moeten dan gebruik maken van de zogenoemde hotelregeling. Op kosten van de gemeente worden de statushouders gehuisvest in een hotel of een andere accommodatie. Daar blijven ze tot ze een permanente woning hebben gekregen. Zo komt er ruimte vrij in de asielzoekerscentra, die eigenlijk zijn bedoeld voor asielzoekers van wie nog niet duidelijk is of ze mogen blijven.

Minstens drie mensen zijn dinsdag gedood en 22 gewond geraakt toen een raket insloeg in een regionaal bestuursgebouw in de Zuid-Oekraïense stad Mykolajiv. Volgens de Oekraïense hulpdiensten zijn achttien gewonden door reddingswerkers onder het puin vandaan gehaald.

Ruim een week geleden raakten twee raketten een legerkazerne in de noordelijke buitenwijken van de havenstad. Toen kwamen volgens de BBC ten minste 45 mensen om. Mykolajiv wordt al wekenlang zwaar gebombardeerd nadat Russische troepen uit de stad waren verdreven.

Luchtvaartmaatschappij Emirates blijft ondanks de vele sancties tegen Rusland gewoon naar dat land vliegen. Volgens de leiding van het bedrijf wordt de dienstverlening pas gestaakt als daar door de eigenaar opdracht toe wordt gegeven. Emirates is eigendom van de overheid van Dubai, één van de Verenigde Arabische Emiraten.

De Verenigde Arabische Emiraten hebben tot nu toe geweigerd partij te kiezen tussen westerse bondgenoten en Rusland. Het land heeft zich ook niet aangesloten bij de wereldwijde sancties die aan Moskou zijn opgelegd vanwege de invasie van Oekraïne.

Volgens Emirates veroorzaakt het Oekraïne-conflict een fundamentele verandering in de wereldeconomie, ook voor de burgerluchtvaart. Zeker als de kwestie niet snel wordt opgelost. Meerdere luchtvaartmaatschappijen vliegen vanwege de oorlog in Oekraïne niet meer van en naar Rusland. Ook omdat het Russische luchtruim gesloten is als tegenreactie op de sancties tegen Rusland.

Russische maatschappijen als Aeroflot vliegen ook alleen nog maar binnen de landsgrenzen, met uitzondering van Belarus. Veel luchtvaartmaatschappijen uit het land maken gebruik van vliegtuigen die eigendom zijn van leasemaatschappijen. Uit angst dat die bedrijven de vliegtuigen opeisen als ze buiten Rusland landen, heeft het land luchtvaartmaatschappijen eerder opgeroepen niet meer buiten Rusland en Belarus te vliegen met die toestellen.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft de gemeente Westerwolde excuses aangeboden voor het plotseling plaatsen van een extra paviljoen naast de nachtopvang in Ter Apel. Het COA zal het paviljoen deze week, waarschijnlijk donderdag, weer afbreken, aldus Westerwolde, waar Ter Apel bij hoort.

Het opvang- en aanmeldcentrum in Ter Apel zit overvol. Eind vorige week was de nood zo hoog dat mensen op stoelen moesten slapen en dat er geen tafels meer waren om aan te eten. Het COA vond dat er sprake was van „onmenselijke en onhygiënische toestanden” en plaatste zaterdag zonder daarvoor toestemming of een vergunning aan te vragen een extra paviljoen.

„Een extra paviljoen is geen geschikt middel om de inhumane situatie op te lossen”, aldus een woordvoerder van burgemeester Jaap Velema van Westerwolde. „Alleen kwalitatief betere extra opvangplekken kunnen dat probleem verhelpen.” Westerwolde vindt dat verantwoorde opvang de verantwoordelijkheid is van het COA. De dienst zou ervoor moeten zorgen dat er niet meer dan de toegestane 275 asielzoekers in de nachtopvang in Ter Apel verblijven.

Het Veiligheidsberaad heeft beloofd dat er snel 2000 extra opvangplekken voor asielzoekers komen, verdeeld over het land. Daarmee is het probleem op de korte termijn opgelost, maar veel van deze plekken zijn maar voor korte tijd beschikbaar, terwijl het COA dringend plaatsen nodig heeft waar mensen maandenlang kunnen verblijven. De bestaande 111 opvangcentra zitten ook overvol, omdat statushouders die recht hebben op huisvesting niet doorstromen. Gemeenten kampen met woningnood.

De burgemeester van Berlijn, Franziska Giffey, heeft een oud plan van stal gehaald voor de bouw van prefabwoningen voor vluchtelingen. Ze vindt dat de federale overheid bouwvoorschriften moet aanpassen om de snelle bouw van de woningen mogelijk te maken.

Het plan stamt uit de vluchtelingencrisis van 2015/2016. Het betrof zestig projecten voor prefabwoningen voor migranten en vluchtelingen. Minder dan de helft van die bouwprojecten is daadwerkelijk uitgevoerd. Volgens Giffey liggen er dus nog 33 projecten voor prefabwoningen in de la. Die kunnen nu worden uitgevoerd voor noodwoningen voor Oekraïners. „We kunnen ze in eerste instantie gebruiken om vluchtelingen te huisvesten. In de toekomst worden dat allemaal appartementen voor stagiaires of studenten. Die plekken hebben we ook hard nodig”, zei Giffey volgens de Berliner Morgenpost.

De opvang van de verwachte grote aantallen Oekraïners vormt in meerdere landen een uitdaging. Vlaanderen heeft besloten zo nodig tot vijftien nooddorpen uit de grond te stampen voor vluchtelingen uit Oekraïne. De Nederlandse staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) zei afgelopen week op zoek te zijn naar plekken om „grootschalige opvang neer te zetten”. Hij zei niet aan wat voor bouwprojecten hij daarbij dacht.

Oekraïense vluchtelingen verdienen veiligheid en rust en pas daarna moet er aan werken worden gedacht. Dat zegt boeren- en tuindersorganisatie LTO Nederland. De sector, die kampt met een personeelstekort, wil dat onder meer de huisvesting en administratieve zaken zoals een bankrekening eerst goed zijn geregeld voor de vluchtelingen. Daarnaast is het ook de vraag hoelang de Oekraïners in Nederland blijven.

„Ze zijn meer dan welkom”, zegt een woordvoerder van LTO. „De behoefte aan mensen is groot. Maar dit is niet de fase om vol in te zetten op „kom hier nu werken”. De sector kampt met een fors tekort van zo’n 10.000 arbeidskrachten. LTO liet in februari weten dat de inzet van seizoensarbeiders van buiten de Europese Unie nodig is om te voorkomen dat de oogst van Nederlandse groenten, fruit, bloemen en planten in gevaar komt.

Directeur-generaal Rafael Grossi van het internationaal atoomagentschap (IAEA) is in Oekraïne voor besprekingen met hoge regeringsfunctionarissen over de veiligheid van nucleaire installaties in het land. De IAEA maakt zich grote zorgen vanwege de oorlog die in Oekraïne woedt na de Russische inval en wil de Oekraïners bijstand verlenen om een ongeluk te voorkomen.

„Het militaire conflict brengt de Oekraïense kerncentrales en andere faciliteiten met radioactief materiaal in ongekend gevaar”, zegt Grossi. „We moeten dringend actie ondernemen om ervoor te zorgen dat ze veilig kunnen blijven opereren en het risico op een nucleair ongeval dat ernstige gevolgen kan hebben voor de gezondheid en het milieu, zowel in Oekraïne als daarbuiten, kunnen verminderen.”

De IAEA-baas is van plan een van de kerncentrales te bezoeken, maar welke dat is laat de organisatie in het midden. De IAEA zegt concrete en gedetailleerde plannen te hebben opgesteld om de veiligheid van de kerncentrales in Oekraïne te waarborgen. „Er zijn al meerdere close calls geweest. We kunnen het ons niet veroorloven nog meer tijd te verliezen”, aldus Grossi. „Dit conflict veroorzaakt nu al onvoorstelbaar menselijk lijden en vernietiging. De expertise en capaciteiten van de IAEA zijn nodig om te voorkomen dat dit ook tot een nucleair ongeval leidt.”

Grossi houdt waarschijnlijk later deze week een persconferentie bij zijn terugkeer in Wenen waar het IAEA-hoofdkantoor is gevestigd.

Het gebeurt steeds vaker dat Oekraïense vluchtelingen die bij Nederlanders thuis onderdak hebben gekregen, het gastgezin verlaten. Ze keren terug naar de noodopvang, op zoek naar een ander onderkomen. De verandering kan vluchtelingen heel veel stress geven, terwijl ze juist nu rust nodig hebben, aldus de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost, een van de regio’s die opgevangen vluchtelingen zien terugkomen.

Precieze cijfers over het aantal afgebroken verblijven bij Nederlanders thuis, zijn er niet. Het is ook niet bekend hoeveel Oekraïners überhaupt bij particulieren zijn ondergebracht. Sommige mensen zijn op eigen gelegenheid naar Nederland gekomen en verblijven bij vrienden of familieleden die hier al woonden, buiten de officiële wegen om.

De regio Utrecht ziet ook dat vluchtelingen terugkeren naar de opvang. Het kan bijvoorbeeld blijken dat een woning toch niet geschikt is om er langer te blijven, of dat het een te grote inbreuk is op iemands privacy. „In slechts een enkel geval moet het beëindigd worden, bijvoorbeeld omdat karakters te veel verschillen waardoor een onprettige sfeer ontstaat”, aldus de Veiligheidsregio Utrecht.

Volgens de Veiligheidsregio Hollands Midden kunnen cultuurverschillen een rol spelen. „Het eetpatroon is echt anders, maar gedrag kan ook echt anders zijn”, aldus de regio, waar onder meer Leiden en Gouda onder vallen. Daarnaast is er soms een onoverkomelijke taalbarrière, kan het lastig zijn dat vluchtelingen geen eigen ruimte hebben, en hebben ze soms trauma’s door de oorlog.

Brabant-Zuidoost zegt dat Nederlanders bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne „met goede bedoelingen hun hart open hebben gezet”. Maar bij sommige gastgezinnen zijn de „wittebroodsweken” nu voorbij. „We zien dat steeds meer particuliere gezinnen hun vluchtelingen komen afleveren bij onze registratieplek in Eindhoven. Deze vluchtelingen hebben al een heel lastige weg achter de rug. Veel vrouwen hebben hun mannen in Oekraïne achtergelaten. Ze hebben rust nodig om hun emoties een plek te geven en zich veilig te voelen. Als ze weer verhuizen, ga je juist een bron van stress toevoegen.”

De organisatie Takecarebnb, die in opdracht van de overheid de opvang bij gastgezinnen regelt, benadrukte eerder al dat mensen alleen vluchtelingen in huis moeten nemen als ze daar genoeg ruimte, tijd en geld voor hebben. Gastgezinnen die zich bij Takecarebnb melden worden daar ook op gewezen. Brabant-Zuidoost zegt mensen niet te willen ontmoedigen om gastgezin te worden, „maar we willen mensen er wel bewust van maken dat het zwaar kan zijn”.

Voor tienduizenden mensen in Nederland wordt het ondoenlijk om een veel hogere rekening voor gas en elektra te betalen. Bij schuldhulpverleners kloppen jaarlijks zo’n 80.000 mensen aan wegens geldproblemen. Zij zijn gebonden aan zo’n strak budget om af te komen van hun schulden dat er geen ruimte is om honderden euro’s extra te betalen voor energie, waarschuwt de belangenvereniging voor schuldhulpverleners NVVK.

Lees ook

Tienduizenden mensen met schulden in de knel door energieprijzen

Het Oekraïense leger stelt dat het bij de zuidelijke stad Krivi Rih de Russische aanvallers heeft teruggedrongen. De Russische strijdkrachten waren de stad van 660.000 inwoners tot op 10 kilometer genaderd, maar zijn vrijdag 40 kilometer van de plaats vandaan.

Krivi Rih is de zevende stad van het land en president Volodimir Zelenski komt ervandaan. Ze ligt 345 kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Kiev. Eerder maakten de Oekraïense strijdkrachten al melding van het terugslaan van troepen in het noorden, onder meer ten noordoosten van Kiev en in voorsteden van de hoofdstad.

Rusland stelt dat de aanval die 24 februari is ingezet niet tot doel heeft steden binnen te te trekken of te veroveren. Enkel militaire stellingen of bases zouden het doelwit vormen. Een Russische legerwoordvoerder zei dinsdag dat bijna zeventig militaire doelen in Oekraïne zijn bestookt in de nacht van maandag op dinsdag. In totaal zijn volgens hem onder meer 1738 Oekraïense tanks en pantserwagens uitgeschakeld, net als 123 vliegtuigen, 74 helikopters, 726 stuks artillerie en 181 raketwerpers.

Het Kremlin bracht bij het begin van de invasie naar voren dat er ook etnische Russen moesten worden gered en dat Oekraïne daarom „moest worden ontdaan van nazi’s”. Daarnaast zou Oekraïne gedemilitariseerd en nooit lid van de NAVO mogen worden. Voorts moet Oekraïne de Krim en de oostelijke regio afstaan. In de dinsdag in Istanbul begonnen vredesonderhandelingen tussen Oekraïense en Russische delegaties lijkt vooral dat laatste een probleem te worden.

Rusland zou naar verluidt niet meer geïnteresseerd zijn in wat het „denazificatie” noemt. En met uitspraken van Zelenski over de NAVO en over een neutrale status zou Rusland wat dat aangaat zijn zin krijgen. De demilitarisering van een neutraal Oekraïne zou volgens het Kremlin dan niet meer nodig zijn volgens bronnen van de Financial Times. Het Kremlin zou volgens die bronnen zelfs kunnen leven met een neutraal Oekraïne dat lid van de EU is.

De kantoorpanden en andere leegstaande gebouwen die nu worden omgebouwd tot tijdelijke woningen voor Oekraïense vluchtelingen kunnen in de toekomst ook worden gebruikt voor studentenhuisvesting, zegt kenniscentrum Kences. „We zien dit als een kans”, aldus directeur Jolan de Bie.

Said Hamed (50) is huisarts én spreekt Russisch. Een ideale combinatie voor hulp aan Oekraïense vluchtelingen.

Lees ook

Kennis van Oekraïense geneeskunde komt huisarts Said Hamed (50) goed van pas

De graanprijzen daalden dinsdag na de belofte van India dat het zijn export dit jaar zal opvoeren. Daarmee wil dat land, de op een na grootste teler van het gewas in de wereld, in het gat springen dat door de oorlog in Oekraïne is ontstaan. Oekraïne is een zeer belangrijke exporteur van graan, mais, zonnebloemolie en andere landbouwgoederen. Door de invasie is het aanbod uit de regio rond de Zwarte Zee sterk verminderd.

Als gevolg van de oorlog in Oekraïne liep de prijs van graan eerder deze maand hard op. Nu is sprake van de sterkste daling in meer dan een week. Dat komt ook door berichten dat de tarweoogst in de Amerikaanse staat Kansas hoger zal uitvallen dan eerder werd aangenomen. Vanuit Australië zal er de komende tijd evenwel minder graan op de markt komen. Dat land heeft aangegeven dat het nagenoeg is uitverkocht.

Op de markten worden de besprekingen tussen afgevaardigden van Rusland en Oekraïne, die dinsdag in Turkije staan gepland, nauwlettend in de gaten gehouden. Zeker omdat een eventueel akkoord over vrede of een staakt-het-vuren ertoe kan leiden dat de velden in Oekraïne kunnen worden ingezaaid en dat er mogelijk ook nog meer graan kan worden geoogst.

Delegaties uit Rusland en Oekraïne hebben hun onderhandelingen hervat die een einde aan de oorlog in Oekraïne moeten maken. Handen schudden was er in Istanbul niet bij, werd gemeld op de Oekraïense televisie.

De Oekraïense onderhandelaar en presidentieel adviseur Michailo Podoljak zei op Twitter dat de basisprincipes van het onderhandelingsproces het voornaamste gesprekspunt zijn. Maar er wordt gewerkt aan „het hele spectrum van omstreden onderwerpen”.

Het gaat dan om internationale veiligheidsgaranties voor Oekraïne als het afstand doet van de wens lid te worden van de NAVO. Verder moet een wapenstilstand zorgen voor humanitaire vluchtroutes uit omsingelde Oekraïense steden. De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski zei te hopen dat er in de loop van de middag een verklaring naar buiten komt.

Voorafgaande aan de onderhandelingsronde had de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn Russische en Oekraïense collega’s gesproken. Hij herhaalde zijn oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en dat beide partijen er voordeel bij hebben de wapens snel te laten zwijgen.

De verwachting is niet dat er snel resultaat wordt geboekt in het presidentiële Dolmabahce-paleis in Istanbul. Naar verluidt is daar ook de rijke Russische zakenman Roman Abramovitsj aanwezig, in een bemiddelingsrol op verzoek van de regering in Kiev.

The Wall Street Journal meldde eerder dat hij en zeker twee hoge leden van de Oekraïense delegatie symptomen van een mogelijke vergiftiging hadden, maar dat is weersproken door Oekraïne en de VS. Minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba waarschuwde de onderhandelaars evenwel niet te eten of drinken en bij voorkeur niets aan te raken, zei hij tegen Sky News.

Gastgezinnen die iedere zomer kwetsbare kinderen uit Oekraïne opvangen via Stichting Europa Kinderhulp hebben nu de gezinnen van die veertig kinderen in huis genomen. De Oekraïense families zijn opgehaald door de Nederlandse gezinnen bij de grens met Hongarije.

Volgens Europa Kinderhulp loopt de opvang via de gemeenten en heeft de stichting alleen een ondersteunende rol. De Oekraïense kinderen komen al meerdere jaren bij de gezinnen in Overijssel. Nu zijn ook andere familieleden meegekomen en blijven ze langer dan twee weken.

Een Russische luchtaanval heeft vanmorgen de lokale regeringskantoren in Mykolajiv, Zuid-Oekraïne, beschadigd toen mensen naar hun werk kwamen. Vitaly Kim, gouverneur van de regio, zegt dat hij geluk heeft gehad en zich had verslapen. Volgens Kim wachtten de Russen met de luchtaanval “tot mensen aan het werk gingen”. De meeste mensen zijn geëvacueerd. Acht burgers en drie soldaten zouden nog steeds vermist zijn.

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom blijft veel gas leveren aan Europa via de pijplijn door Oekraïne. Dat meldt het Russische persbureau RIA op basis van gegevens van de Oekraïense beheerder van de pijpleiding. In de afgelopen dagen werd er gemiddeld meer dan 109 miljoen kubieke meter gas per dag geleverd aan Europa.

De leveringen van Gazprom liggen daarmee aan de bovenkant van de contractuele verplichtingen van het bedrijf. Eerder werd al bekend dat Gazprom in maart tot nu toe meer gas levert dan de periode daarvoor. Dat heeft te maken met het feit dat klanten vrezen dat de gaskraan door sancties of door schade aan de belangrijke gaspijplijn door Oekraïne dicht zal gaan. Daarom proberen ze wat reserves aan te leggen nu het nog kan.

De Europese gasprijs schommelt rond de 110 euro per megawattuur op de toonaangevende gasbeurs in Amsterdam. Rond 09.30 uur steeg de gasprijs met 7 procent tot 109,70 euro per megawattuur. Kort na de Russische invasie in Oekraïne werd voor gas nog een recordprijs van 345 euro per megawattuur betaald.

Rusland is de belangrijkste leverancier van aardgas voor Europa. Door de oorlog in Oekraïne probeert de Europese Unie sneller van zijn afhankelijkheid van Russisch gas af te komen. De Russische president Vladimir Poetin eiste vorige week dat klanten uit „onvriendelijke landen”, waaronder de EU-lidstaten, voortaan hun gas afrekenen in roebels. De eis om in roebels te betalen kan worden gezien als dreigement van het Kremlin om de gaskraan dicht te draaien.

De door Russische indringers ontvoerde Oekraïense bisschop Dmytro Bodyu is na negen dagen vrijgelaten.

Dat meldde CNE.news dinsdag.

Bodyu is de leider van de Word of Life Church in Melitopol en is verantwoordelijk voor twintig kerken van deze denominatie. Hij is weer thuis, berichtte zijn vrouw op Facebook. Ze bedankt iedereen voor de gebeden en het medeleven. „God is goed. Loof de Heer.”

Volgens lokale media waren de Russen niet gecharmeerd van de pro-Oekraïense houding van Bodyu. Wat er tijdens zijn gevangenschap is gebeurd, is niet bekend.

Oekraïne hoopt dinsdag drie humanitaire vluchtroutes te kunnen openen om burgers uit belegerde steden en dorpen te evacueren. Een daarvan is bedoeld om mensen in eigen auto’s uit de in puin geschoten zuidelijke havenstad Marioepol te laten vertrekken, zei vicepremier Irina Veresjtsjoek.

Die omsingelde stad ligt al weken onder vuur van Russische troepen, maar het verzet is hevig. Volgens Oekraïne zijn in Marioepol de afgelopen weken zeker 5000 mensen gedood, maar het werkelijke aantal zou wel eens twee keer zo hoog kunnen zijn. In de stad zonder watertoevoer, elektriciteit en verwarming woonden voor de oorlog meer dan 430.000 mensen. Volgens de burgemeester willen ongeveer 160.000 inwoners Marioepol verlaten.

Premier Mark Rutte mag donderdag toch bij de toespraak van de Oekraïense president Volodomir Zelenski in de Tweede Kamer aanwezig zijn. Dat heeft voorzitter Vera Bergkamp van de Tweede Kamer op Twitter laten weten.

Rutte meldde maandag dat hij graag bij de videotoespraak wilde zijn, maar dat de Kamer dit niet wilde. Een dag later laat Bergkamp weten premier Rutte en ministers Kajsa Ollongren (Defensie) en Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) als gast te hebben uitgenodigd.

De bewindslieden krijgen een plekje in de Voorzittersloge van de Tweede Kamer. „Zo kunnen zij de toespraak direct volgen. Zij maken gebruik van deze uitnodiging”, aldus Bergkamp. Na het optreden van Zelenski is er een Kamerdebat over de toespraak.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zijn Russische en Oekraïense collega gesproken voordat de onderhandelingen over de oorlog in Oekraïne in Istanbul van start gaan. Hij herhaalde zijn wens dat beide partijen de wapens snel laten zwijgen. Volgens hem bewegen zaken in een positieve richting. De verwachtingen zijn evenwel niet hooggespannen.

Ruim een maand na het begin van de oorlog spreken delegaties van beide kanten elkaar vanaf 09.30 uur in het presidentiële Dolmabahce-paleis in Istanbul, meldde Erdogans kantoor. Voordien hebben Turkse bemiddelaars apart een gesprek met de twee delegaties.

Volgens Erdogan kan de bijeenkomst de weg effenen voor een ontmoeting tussen de presidenten Vladimir Poetin en Volodimir Zelenski, zei hij op televisie tegen beide delegaties. Volgens hem is de tijd gekomen om resultaten te boeken. Het is aan de strijdende partijen „deze tragedie” te stoppen, aldus Erdogan.

Bronnen in Rusland lieten ondertussen aan persbureau TASS weten dat een „mijlpaal” kan worden bereikt. Mocht dat niet lukken, dan zouden de gesprekken per video kunnen worden voortgezet. Oekraïne had eerder laten weten geen doorbraak over de belangrijkste kwesties te verwachten.

Op 10 maart ontmoetten de buitenlandministers van Oekraïne en Rusland elkaar al in de Zuid-Turkse badplaats Antalya, maar dat leverde niet veel concreets op. Eerder waren er al drie onderhandelingssessies in Belarus en ook waren er gespreksrondes per video, die eveneens erg moeizaam verliepen.

Oekraïne wil dat de Russische troepen zich terugtrekken en veiligheidsgaranties van de Russen. Rusland eist onder meer dat Kiev afziet van NAVO-lidmaatschap en de twee staatjes in de oostelijke Donbas-regio’s erkent als onafhankelijk en de in 2014 ingelijfde Krim erkent als Russisch.

De Amsterdamse beurs koerst dinsdag af op een positief begin na koerswinsten op Wall Street en Azië. De oorlog in Oekraïne blijft de beurshandel domineren. Oekraïense en Russische delegaties komen later op de dag in Turkije bijeen voor een nieuwe onderhandelingsronde over de oorlog in Oekraïne.

Het is de eerste keer in twee weken dat vertegenwoordigers van beide landen weer fysiek bij elkaar komen want in de afgelopen weken werd alleen onderhandeld via een videoverbinding. De delegaties ontmoeten elkaar in Istanbul. De oorlog begon eind februari met een Russische invasie.

De AEX-index lijkt op basis van de openingsindicatoren wat hoger te beginnen. Ook de andere Europese beurzen zullen naar verwachting in het groen openen.

Een project voor vloeibaar gemaakt aardgas (lng) voor de kust van de Canadese provincie Newfoundland zou vervroegd kunnen worden uitgevoerd om sneller gas te kunnen leveren aan Europa als alternatief voor Russisch gas. Het bedrijf achter het project heeft sinds de Russische invasie van Oekraïne al veel interesse gehad van potentiële kopers in Europa, waaronder Duitsland.

Het project van LNG Newfoundland en Labrador om aardgas uit de offshoreolieproductie te winnen en vloeibaar te maken, zou met twee jaar kunnen worden vervroegd. Daarmee zou het bedrijf in 2028 kunnen beginnen met leveren, zei topman Leo Power van het bedrijf. De exportterminal zal jaarlijks 2,6 miljoen ton vloeibaar gemaakt aardgas kunnen produceren.

Het project zou het voordeel hebben dat Newfoundland, de meest oostelijk gelegen provincie van Canada, bijna de helft van de afstand tot Europa is dan de lng-terminals in de Golf van Mexico. Ook wordt de fabriek aangedreven door waterkracht, waardoor de uitstoot minimaal zou blijven, aldus Power.

Canada heeft momenteel geen lng-fabrieken en hoewel er talloze projecten zijn voorgesteld, is er momenteel slechts één in aanbouw voor de kust van de Stille Oceaan. De Canadese regering is echter wel in gesprek met Europese landen om hen uiteindelijk aardgas te leveren, zei Jonathan Wilkinson, de minister van Natuurlijke Hulpbronnen, vorige week.

Gasprojecten op de Atlantische Oceaan kampen met grote uitdagingen. Een voorstel van Énergie Saguenay voor een lng-fabriek in Quebec werd door zowel de federale als de provinciale overheid afgewezen. Het plan van Pieridae Energy voor een lng-fabriek in Nova Scotia die gas uit Alberta zou gebruiken, is volgens topman Alfred Sorensen nog op zoek naar een investeerder om door te kunnen gaan.

Japan gaat de export van luxegoederen naar Rusland verbieden. Per 5 april is het niet meer mogelijk voor Japanse bedrijven om spullen als luxeauto’s, motorfietsen, likeuren, cosmetica, modeartikelen en kunst naar Rusland uit te voeren. De exportban is een reactie op de invasie van Rusland in Oekraïne. Het Japanse ministerie van Economie en Handel kondigde de maatregel dinsdag aan.

Door de oorlog in Oekraïne zijn tegen Rusland strenge sancties ingesteld door onder ander de Europese Unie, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Ook landen die Rusland gunstiger gezind zijn zoals China, lijken voorzichtiger te worden met zakendoen met de Russen.

Het duurt nog jaren voordat Duitsland zonder aardgas uit Rusland kan. Dat schat de topman van het Duitse energieconcern E.ON, onder andere eigenaar van de Nederlandse energieleverancier Essent.

„We schatten dat hiervoor een periode van drie jaar nodig is”, antwoordde E.ON-topman Leonhard Birnbaum in het Duitse actualiteitenprogramma Tagesthemen op de vraag hoe snel Duitsland van het Russische gas af kan.

Volgens Birnbaum lijdt de economie van Duitsland bij een abrupt einde aan Russische gasleveringen „gigantische schade, die zo goed en zo kwaad als het kan vermeden moet worden.”

Net als in Nederland treedt er in Duitsland bij een acuut gastekort een noodplan in werking waarbij de verwarming van woningen zo lang mogelijk door moet gaan, ten koste van grootverbruikers in de industrie. Energie verslindende bedrijven zoals staalfabrikanten zullen het dus als eerste voelen als Rusland geen gas meer zou leveren, legde Birnbaum uit.

Maar daar blijft het volgens de hoogste baas van E.ON niet bij. Door het stilvallen van de industrie ontstaan waarschijnlijk ook tekorten aan onderdelen en halffabricaten.

Rusland, dat ruim een maand geleden Oekraïne binnenviel, is de belangrijkste leverancier van aardgas voor Europa. Volgens schattingen is het land goed voor zo’n 40 procent van het gas dat de Europese Unie gebruikt. De Russische president Vladimir Poetin eiste vorige week dat klanten uit „onvriendelijke landen”, waaronder de EU-lidstaten, voortaan hun gas afrekenen in roebels. Duitsland weigert dit en bestempelt die eis als contractbreuk. De eis om in roebels te betalen kan worden gezien als dreigement om de gaskraan dicht te draaien.

Oekraïense en Russische delegaties komen dinsdag in Turkije bijeen voor een nieuwe onderhandelingsronde over de oorlog in Oekraïne. Het is de eerste keer in twee weken dat vertegenwoordigers van beide landen weer fysiek bij elkaar komen.

De delegaties ontmoeten elkaar in Istanbul. In de afgelopen weken werd alleen onderhandeld via een videoverbinding. Daarvoor ontmoetten de buitenlandministers van Oekraïne en Rusland elkaar in de Zuid-Turkse badplaats Antalya. Ook vonden er eerder onderhandelingen plaats in Belarus.

Het jongste overleg werd zondag aangekondigd, na een telefoongesprek tussen de Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse ambtsgenoot Recep Tayyip Erdogan. Een Oekraïense onderhandelaar zei toen dat er vanaf maandag zou worden onderhandeld, maar werd de volgende ochtend tegengesproken door het Kremlin. Een woordvoerder legde uit dat de Russische delegatie pas maandag zou arriveren.

Volgens Oekraïense overheidsvertegenwoordigers zijn er in Marioepol de afgelopen weken zeker 5000 mensen gedood. Het zouden er zelfs wel 10.000 kunnen zijn, maar er zijn in ieder geval 5000 mensen begraven. „De begrafenissen zijn tien dagen geleden gestopt vanwege aanhoudende beschietingen”, zei presidentieel adviseur Tetiana Lomakina tegen persbureau AFP.

Marioepol is een van de steden die het zwaarst zijn getroffen tijdens de oorlog die ruim een maand geleden begon. De zuidelijke havenstad wordt al weken omsingeld door Russische troepen en heeft geen watertoevoer, elektriciteit en verwarming. Ook is er een tekort aan voedsel en medicijnen. In de afgelopen weken zijn duizenden inwoners via humanitaire corridors naar veiligere delen van Oekraïne vertrokken. Voor de oorlog had de stad meer dan 430.000 inwoners.

Sinds de Russische annexatie van de Krim stond de Nederlandse staat via een staatsverzekeraar garant voor meerdere deals van Nederlandse bedrijven met Gennadi Timtsjenko, een vertrouweling van de Russische president Poetin. Dat blijkt uit onderzoek van Platform Investico voor Trouw en De Groene Amsterdammer.

De openbare verzekeringspolissen tonen dat het om drie contracten ter waarde van in totaal ruim 30 miljoen euro gaat, tussen 2014 en 2020. Geraadpleegde experts zijn zeer kritisch over dit soort deals, aangezien Timtsjenko al sinds 2014 op de Amerikaanse sanctielijst stond. Pas sinds februari van dit jaar staan hij en vele anderen ook op de Europese sanctielijst.

Om Nederlandse ondernemers te steunen bij het zakendoen in landen waar ze veel risico lopen, biedt staatsverzekeraar Atradius Dutch State Business (DSB) namens de Nederlandse staat verzekeringen aan. Mocht een betaling uitblijven, dan keert de Nederlandse staat het geld uit. Dit soort projecten is doorgaans te risicovol voor commerciële verzekeraars en zou zonder de garantstelling van de overheid hoogstwaarschijnlijk niet plaatsvinden.

Sinds de annexatie van de Krim in 2014 verzekerde Atradius 27 deals met Russische bedrijven.

„Enig resultaat van de operatie (in Oekraïne, red.) is natuurlijk geen reden voor het gebruik van een kernwapen”, zegt Dmitri Peskov tegen PBS. „We hebben een veiligheidsconcept dat duidelijk beschrijft dat we alleen kernwapens inzetten als het voortbestaan van onze staat, ons land, bedreigd wordt”, aldus Peskov.

Volgens de Britse inlichtingendiensten heeft Rusland duizend huurlingen van het private bedrijf Wagner Groep naar het oosten van Oekraïne gestuurd. Volgens het Britse ministerie van Defensie zijn er onder de huurlingen „leiders van de organisatie” die „mee zullen doen aan gevechtsoperaties”.

Wagner Groep is een huurlingenbedrijf dat naar algemeen wordt aangenomen nauw gelieerd is aan het Kremlin. Het Kremlin zelf ontkent dat. Het bedrijf wordt naar verluidt geleid door de oligarch Jevgeni Prigozjin, die bevriend is met de Russische president Vladimir Poetin.

Huurlingen van Wagner zijn onder meer actief in Syrië, Mali en de Centraal Afrikaanse Republiek. In 2014 speelden ze een rol in de toenmalige Russische invasie van Oekraïne. Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben sancties ingesteld tegen zowel Wagner als Prigozjin.

De Amerikaanse president Joe Biden zegt geen beleidswijziging van de VS te hebben aangekondigd toen hij zaterdag stelde dat de Russische president Vladimir Poetin „niet aan de macht kan blijven”. Hij zou hiermee alleen zijn eigen woede hebben geuit over de Russische inval in Oekraïne en is niet van plan zijn woorden terug te nemen.

„Ik uitte mijn verontwaardiging, hij mag niet aan de macht blijven, zoals slechte mensen geen slechte dingen mogen blijven doen”, zei Biden maandag in het Witte Huis. „Maar het betekent niet dat we een fundamenteel beleid hebben om iets te doen om Poetin op welke manier dan ook af te zetten. Ik was toen niet bezig, en ben dat nu ook niet, met het formuleren van een beleidswijziging”, zei hij. „Ik uitte de verontwaardiging die ik voel.”

Het Kremlin liet eerder maandag weten de gewraakte uitlatingen van Biden „zeker alarmerend” te vinden en zijn verklaringen op de voet te blijven volgen. Biden stelt dat het hem niet kan schelen wat Poetin van zijn opmerkingen vindt. „Hij gaat toch doen wat hij wil doen”.

Biden ontkende zondag al dat hij met zijn opmerkingen een dag eerder in Polen had opgeroepen tot een ander regime in Rusland. Het Witte Huis probeerde eerder al duidelijk te maken dat Biden alleen wilde zeggen dat de Russische leider geen macht zou moeten krijgen over zijn buurlanden. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron hebben zich in soortgelijke zin uitgelaten.