Volgens het Koninklijk Huis krijgt Kuipers de eremedaille vanwege „zijn sterk onderscheiden bijdrage voor de nationale en internationale ruimtevaart” en „het voor een breed publiek toegankelijk maken van zijn vakgebied”. Daarnaast wordt hij onderscheiden voor zijn rol bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander in 2013. Kuipers was toen ‘koning der wapenen’.

De prijs kwam als een verrassing, zegt Kuipers tegen het ANP. „Ik ben lid van de paleiscommissie, waar we bespreken welke symposia in het paleis op de Dam worden gehouden. Af en toe ben ik op Noordeinde voor een bespreking. Nu werd ik uitgenodigd voor een persoonlijke ontvangst, waar ik vrienden en familieleden kon meenemen. Het is absoluut een eer, ik zie het als een persoonlijke blijk van waardering.”

Kuipers heeft vaker contact met de koning, zegt hij. „Ik ben al lange tijd op een prettige en bijzondere manier verbonden met het Koninklijk Huis. We hebben een zakelijke verbinding, maar op een prettige en informele manier. Dat begon na mijn eerste vlucht, toen ik werd ontvangen door de toenmalige koningin Beatrix.”

Kuipers is de meest ervaren Nederlandse astronaut. Hij ging in april 2004 anderhalve week naar het ruimtestation ISS. Daar verbleef hij ook van december 2011 tot juli 2012. Tijdens die tweede missie had hij een videoverbinding met koning Willem-Alexander en prinses Amalia. „Elke zondag hadden we 20 minuten de tijd voor een gesprek met iemand op aarde. Toen hebben we het verzoek ingediend voor een gesprek met de koning. Ik heb de koning en de prinses een rondleiding gegeven door het ISS. Ook kon ik ze het uitzicht op aarde laten zien vanuit de uitkijkkoepel, de Cupola, precies toen we over Nederland vlogen.”

De eremedaille is de vierde koninklijke onderscheiding voor Kuipers. In 2004 werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en in 2012 tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Vanwege zijn rol bij de inhuldiging kreeg hij toen ook een Inhuldigingsmedaille.