De particuliere synode van het Westen boog zich de afgelopen tijd over twee kwesties rond gemeenten die vrouwen in het ambt hebben bevestigd: donderdag over de samenwerkingsgemeente van christelijke gereformeerden en vrijgemaakt gereformeerden (cgkv) in Hilversum en op 19 januari over de cgkv in IJmuiden.

De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) staan officieel geen vrouwelijke predikanten, ouderlingen en diakenen toe. De generale synode sprak in 1998 uit dat volgens de Bijbel „het gezaghebbend leidinggeven aan de gemeente aan de man en niet aan de vrouw toekomt.” Dat was ook de mening van de meerderheid van de commissie die voor de landelijke kerkvergadering een rapport had opgesteld. Een minderheid van deze commissie zag echter wel ruimte voor vrouwelijke ambtsdragers.

Volgens de classis Haarlem –waaronder de gemeente in IJmuiden valt– heeft de generale synode dat minderheidsstandpunt „niet als on-Bijbels” beoordeeld. De particuliere synode van het Westen ging daar in januari niet in mee. Ze constateerde dat de classis Haarlem te veel waarde hecht aan het minderheidsstandpunt van de synode van 1998 door deze „impliciet” (stilzwijgend eronder begrepen) te beschouwen als een Schriftuurlijk verantwoorde visie. „Het feit dat de generale synode van 1998 de visie van het minderheidsrapport niet expliciet veroordeeld heeft, kan niet gelezen worden als een impliciete legitimatie ervan.” De aanvaarding van het meerderheidsrapport betekent juist dat de synode het minderheidsrapport „impliciet afwees.”

Schriftuurlijk

De particuliere synode deed donderdag een vergelijkbare uitspraak over de cgkv in Hilversum, die in september 2020 een vrouwelijke ambtsdrager benoemde. „De generale synode van 1998 bestempelde de visie van de meerderheid in tegenstelling tot die van de minderheid als een deugdelijke onderbouwing van het standpunt dat binnen de CGK altijd als Schriftuurlijk heeft gegolden.”

De particuliere synode van het Westen is daarmee de eerste kerkvergadering die uitspreekt dat een classis of kerkenraad zich niet mag beroepen op het minderheidsrapport over vrouw en ambt uit 1998. De particuliere synode vindt daarnaast dat de classis niet zelf een inhoudelijke uitspraak mag doen in de kwestie vrouw en ambt voor wat betreft „de Schriftuurlijkheid van enig standpunt”, omdat de kwestie op de tafel van de generale synode ligt. Die vergadert in april over vrouw en ambt.

De particuliere synode riep de classis Amsterdam donderdag op de cgkv in Hilversum aan te spreken „op het feit dat zij bewust afwijkt van de synodale uitspraken en daarmee de kerkelijke eenheid op het spel zet en haar op te roepen hiervan terug te keren.”

De generale synode verzocht plaatselijke kerken vorig jaar dringend om op de pauzeknop te drukken en geen vrouwelijke ambtsdragers te benoemen. Dat betekent volgens de particuliere synode onder meer dat kerkelijke vergaderingen zich moeten uitspreken over nieuwe besluiten van kerkenraden over vrouw en ambt.

De particuliere synode deed geen uitspraak over de vraag of de kerkenraad van Hilversum wel of niet censurabel is vanwege de benoeming van vrouwelijke ambtsdragers, omdat de generale synode binnenkort nog over het onderwerp spreekt.

Indringend

De particuliere synode van het Westen sprak in januari uit dat de classis Haarlem de cgkv in IJmuiden, die in 2019 als eerste gemeente binnen de CGK een vrouw in het ambt bevestigde, „indringend” moet oproepen om van haar besluit „terug te keren.” De gemeente wijkt daarmee „bewust” af van synodale uitspraken en zet daarmee „de kerkelijke eenheid op het spel.”

De particuliere synode reageerde daarmee op een uitspraak van de classis Haarlem in 2019 dat de samenwerkingsgemeente in IJmuiden met de benoeming van een vrouwelijke ambtsdrager „geen principieel Bijbelse regel” heeft overtreden. De regionale kerkvergadering nam dan ook geen maatregelen; ze wilde wachten op een uitspraak van de generale synode. Vier kerkenraden –Urk-Maranatha, Urk-Eben-Haëzer, Nunspeet en Dordrecht-Centrum– dienden bij de particuliere synode van het Westen een aantal zogenoemde appelschriften in tegen het besluit van de classis.

De classis Haarlem had volgens de particuliere synode ook een uitspraak moeten doen over de binding van ambtsdragers aan de kerkorde van de CGK, de besluiten van de generale synode en het ondertekeningsformulier voor ambtsdragers. „Wanneer kerkenraden hiervan afwijken, dient de weg van vermaning te worden gegaan.”