Veiligheidsregio’s zoeken naarstig naar opvanglocaties Oekraïner
Het is de zeventiende dag van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog. Het liveblog van vrijdag is hier terug te lezen.
Advertentie
Oekraïne beschuldigt Rusland ervan zaterdag een konvooi met evacués beschoten te hebben. Daardoor zouden zeven mensen om het leven gekomen zijn, onder wie één kind.
De vrouwen en kinderen probeerden volgens de Oekraïense inlichtingendienst weg te komen uit een dorp in de omgeving van Kiev. De Russen zouden hen hebben gedwongen terug te keren naar het dorp.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft 200 miljoen dollar (182 miljoen euro) extra uitgetrokken voor wapenleveranties en militaire steun, waaronder training, aan Oekraïne. Dat heeft het Witte Huis zaterdag bekendgemaakt. Twee weken geleden, direct na de Russische inval, keurde Washington noodhulp voor de Oekraïense strijdkrachten goed ter waarde van ruim 350 miljoen.
In de strijd tegen Oekraïne zet de Russische president Poetin honger in als oorlogsmiddel om zijn doel te bereiken. Volgens Duitsland zijn de enorme prijsstijgingen en het krimpende aanbod van bijvoorbeeld tarwe een duidelijke strategie van het Kremlin. Poetin zou die doelbewust provoceren.
Veiligheidsregio’s zijn naarstig op zoek naar meer opvanglocaties voor de verwachte toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne. Dat blijkt uit een rondgang zaterdag langs meerdere regio’s in het land.
De Veiligheidsregio Midden- en West Brabant is naar eigen zeggen goed voorbereid op zowel de kortdurende crisisopvang als op de opvang voor de middellange termijn van twee maanden tot een jaar, aldus een woordvoerster. „Er komen steeds meer nieuwe plekken bij, die we voorbereiden op de komst van vluchtelingen.” Zo heeft Breda een crisisopvang voor tweehonderd vluchtelingen voor maximaal 72 uur. In de regio kunnen al duizend mensen tijdelijk onderdak vinden. Komende week komen daar nog eens duizend plekken bij.
Advertentie
Oekraïne heeft de export van kunstmest verboden vanwege de oorlog met Rusland. Volgens de Oekraïense regering is kunstmest nodig voor eigen gebruik om zo te zorgen voor voldoende voedsel. Het land had eerder al de uitvoer van verschillende landbouwproducten zoals graan verboden.
De Russische president Vladimir Poetin heeft de Oekraïense strijdkrachten ervan beschuldigd het internationaal humanitair recht grof te schenden, bijvoorbeeld met „buitenrechtelijke executies van andersdenkenden”. De leider van de Russische invasie in Oekraïne uitte zijn kritiek in een telefoongesprek met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
Duitsland wil tegen het einde van dit jaar bijna af zijn van de import van Russische aardolie. Dat zei de Duitse minister van Economische Zaken en Klimaat Robert Habeck tegen de krant Frankfurter Allgemeine Zeitung. Vanwege de oorlog in Oekraïne willen Europese landen hun afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen drastisch terugdringen.
Commerzbank gaat vertrekken uit Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Daarmee volgt de tweede bank van Duitsland het voorbeeld van Deutsche Bank, dat vrijdag bekendmaakte afscheid te nemen van Rusland.
Commerzbank gaf aan geen nieuwe zaken meer te zullen doen in Rusland en de bestaande transacties af te gaan bouwen. De bank had eerder laten weten dat de aanwezigheid in Rusland en Oekraïne niet heel groot is en dat die activiteiten de afgelopen jaren al zijn verminderd.
Deutsche Bank maakte vrijdag een ommekeer met het besluit om toch te vertrekken uit Rusland, want de grootste bank van Duitsland had eerder gezegd in het land te willen blijven.
De grote Amerikaanse banken Goldman Sachs en JPMorgan Chase vertrekken ook uit Rusland vanwege Oekraïne en de harde westerse sancties.
Belarus stuurt vijf gevechtseenheden naar de zuidgrens om te voorkomen dat „nationalistische gewapende formaties” uit Oekraïne het land binnentrekken. „De troepenbewegingen hebben op geen enkele manier te maken met voorbereidingen, laat staan met deelname van Belarussische soldaten aan de speciale operatie op het grondgebied van Oekraïne”, aldus de Belarussische onderminister van Defensie.
Oekraïne beschuldigt zijn buurland van plannen om Rusland te helpen bij wat de Russen een speciale militaire operatie noemen. De Belarussische president Alexandr Loekasjenko ontkent dat ten stelligste.
Russische troepen hebben Belarus gebruikt als uitvalsbasis om doelen in Oekraïne aan te vallen met straaljagers en raketten.
De nieuwe sancties van de Europese Unie en de Verenigde Staten tegen Rusland zullen de Russische economie nog verder raken. Dat zeggen kenners van het vooraanstaande Duitse economische onderzoeksinstituut Ifo. De nieuwe sancties vanwege de oorlog in Oekraïne zijn vooral gericht tegen de handel van Rusland.
Zo wordt een belangrijke handelsstatus voor Rusland ingetrokken. Dat komt volgens het Ifo-instituut vrijwel overeen met het uitsluiten van Rusland uit de Wereldhandelsorganisatie (WTO), waardoor het veel makkelijker wordt om allerlei tarieven en andere belemmeringen bij de internationale handel op te werpen tegen Rusland.
Maar er zijn ook andere maatregelen. Zo verbiedt de EU de export van luxueuze goederen naar Rusland en wordt de import van Russisch ijzer en staal verboden. De VS gaan Russische wodka, diamanten en visproducten zoals kaviaar in de ban doen. Washington heeft al een verbod op de import van Russische fossiele brandstoffen opgelegd.
President Ursula von der Leyen van de Europese Commissie zei ook dat het lidmaatschap van Rusland van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank zal worden opgeschort. Het IMF heeft al gezegd dat de economie van Rusland dit jaar in een diepe recessie zal belanden als gevolg van de zware sancties door de invasie van Oekraïne.
In de strijd tegen Oekraïne lijdt het Russische leger zijn zwaarste verliezen in tientallen jaren, meent de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Sinds de Russische invasie in Oekraïne ruim twee weken geleden zouden inmiddels 31 Russische zogenoemde Bataljon Tactische Groepen niet meer in staat zijn te vechten. Deze eenheden tellen zo’n 600 tot 800 manschappen.
Door de grote verliezen stuurt Rusland nieuwe troepen naar Oekraïne, aldus Zelenski op televisie.
Een Poolse dronefabrikant bouwt door particulieren geschonken drones om zodat ze geschikt zijn om door Oekraïne te worden gebruikt in de oorlog tegen Rusland. Dat heeft Slawomir Huczala, een van de eigenaren van dronebouwer Spartaqs, zaterdag bekendgemaakt. Er zouden al 26 omgekatte onbemande vliegtuigjes zijn overgedragen aan Oekraïne via de actie Drones voor het Oosten.
De drones zijn uitgerust met camera’s zodat Oekraïners ze voor verschillende zaken kunnen gebruiken, zoals „controleren of ze veilig uit een bunker kunnen komen, slachtoffers van bombardementen lokaliseren en het vastleggen van oorlogsmisdaden”, legt Huczala uit in een videobericht op sociale media. De apparaten worden voorzien van nieuwe batterijen, onopvallend gemaakt en hun verlichting wordt uitgeschakeld, aldus de Poolse ondernemer.
De Tsjechische distributeur van Spartaqs-producten heeft zich bij de campagne aangesloten en de inzameling van drones strekt zich nu uit tot Tsjechië, Slowakije en Hongarije.
Het aantal Oekraïense vluchtelingen neemt toe. Op steeds meer plaatsen vinden ze onderdak in opvanglocaties en gastgezinnen. En groot deel van de vluchtelingen is christen. Hoe kunnen kerken hen op zondag verwelkomen?
Russische troepen hebben een moskee beschoten in de belegerde Zuid-Oekraïense stad Marioepol waar meer dan tachtig volwassenen en kinderen hun toevlucht hadden gezocht, meldt het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken zaterdag. Of er slachtoffers zijn is onduidelijk.
Het Turkse consulaat in de Oekraïense stad Odessa had op 7 maart op Twitter de in Marioepol aanwezige Turkse staatsburgers opgeroepen om te schuilen in de moskee, met het oog op een evacuatie naar Turkije. Familieleden in Turkije zijn inmiddels uiterst ongerust. De Turkse regering weigert vooralsnog te reageren op berichten over de aanval op de moskee. Ankara probeert te bemiddelen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne na de Russische inval.
In de Zuid-Oekraïense stad Melitopol protesteren burgers tegen de ontvoering van hun burgemeester.
Met de ontvoering van de burgemeester hebben de Russische bezetters internationaal recht geschonden, vindt Oekraïne. Russische troepen zouden hem hebben meegenomen omdat hij niet wilde meewerken met de vijand.
Melitopol, dat ongeveer 150.000 inwoners telt, viel na de Russische invasie al vrij snel onder Russische controle. Begin maart demonstreerden honderden burgers tegen de bezetting.
De Italiaanse autoriteiten hebben opnieuw een megajacht van een Russische multimiljardair in beslag genomen. Het gaat nu om het schip met de naam Sailing Yacht A van de tycoon Andrej Melnitsjenko ter waarde van meer dan een half miljard euro. Die oligarch staat op de sanctielijst van de Europese Unie vanwege de oorlog in Oekraïne.
Het 143 meter lange superzeiljacht met drie kenmerkende masten werd in beslag genomen in de havenstad Triëst. Volgens de Italiaanse autoriteiten is Sailing Yacht A het grootste privéjacht ter wereld. Het schip werd ontworpen door de bekende Franse ontwerper Philippe Starck en gebouwd in Duitsland.
Melnitsjenko is eigenaar van het grote kunstmestconcern EuroChem en steenkolenbedrijf Suek. De Italiaanse autoriteiten namen eerder al een groot jacht in beslag dat eigendom is van Aleksej Mordasjov, de rijkste man van Rusland. Ook hebben de Italianen villa’s van rijke Russen in beslag genomen.
In Duitsland en Frankrijk zijn ook jachten van Russische miljardairs in beslag genomen.
Het Russische leger zet zijn aanvallen in Oekraïne op een „breed front” voort, meldt het ministerie van Defensie in Moskou. Een luchtmachtbasis in Vasylkiv nabij de hoofdstad Kiev en het inlichtingencentrum van de Oekraïense strijdkrachten in Brovari zijn buiten werking gesteld, zei een defensiewoordvoerder zaterdag in Moskou.
Volgens Russische informatie hebben hun eigen troepen en die van de separatisten uit Loehansk en Donetsk opnieuw talrijke steden in Oost-Oekraïne ingenomen. Eenheden van de ‘Volksmilitie’ van Donetsk rukten 9 kilometer op, de Russische strijdkrachten in totaal 21 kilometer en de groepen van de door Rusland zo genoemde Volksrepubliek Loehansk 6 kilometer. De Russische militaire informatie kon niet worden geverifieerd.
Toen de oorlog op 24 februari begon, hadden de separatisten ongeveer 30 procent van de Donbas-regio in handen. Volgens Oekraïense gegevens is nu al 70 procent in de regio Loehansk in Russische en seperatistische handen. Het Russische leger heeft onlangs gemeld dat nagenoeg de hele regio Loehansk zou zijn ingenomen.
Volgens het Russische ministerie werden opnieuw vijf gevechtsdrones neergeschoten. Volgens de Russen zijn tot dusver ongeveer 3500 onderdelen van de militaire infrastructuur in het land vernietigd, waaronder meer dan duizend tanks en andere gepantserde militaire voertuigen. Rusland rechtvaardigde de aanval op Oekraïne onder meer door te zeggen het land te willen demilitariseren.
Het herstellen van het Groot-Russische Rijk, angst voor het Westen of onversneden imperialisme. Wat beweegt de Russische president ten diepste om oorlog tegen Oekraïne voeren? Prof. Evert van der Zweerde: „Ik geloof niet in het Poetinisme.”
De oorlog in Oekraïne en de harde westerse sancties tegen Rusland kunnen de economie van de Verenigde Staten raken. Dat heeft de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen gezegd bij een bezoek aan de stad Denver. Volgens haar is de Amerikaanse economie wel sterk en zal die dit jaar goed presteren.
De afgelopen twee weken hebben ruim 11.000 Nederlanders zich aangemeld als vrijwilliger bij VluchtelingenWerk Nederland vanwege de oorlog in Oekraïne. De meeste aanmeldingen komen via het platform Nederlandvoorvluchtelingen.nl, waar Nederlanders kunnen zien wat zij kunnen betekenen voor Oekraïense en andere vluchtelingen in Nederland.
De vrijwilligers van de organisatie bieden vluchtelingen bij aankomst een luisterend oor, geven voorlichting en begeleiden hen in ingewikkelde procedures. Na de periode van eerste opvang helpen ze vluchtelingen bij hun integratie in de samenleving. De organisatie is aanwezig in alle asielzoekerscentra in Nederland en begeleidt ook procedures voor gezinshereniging als een vluchteling in Nederland mag blijven.
Vanuit meerdere Oekraïense steden en dorpen, waaronder de belegerde havenstad Marioepol, worden zaterdag weer evacuatieroutes voor burgers geopend, meldt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek. Ze zegt te hopen dat Rusland zich houdt aan een staakt-het-vuren om dit mogelijk te maken.
Volgens Veresjtsjoek is Oekraïne van plan inwoners van verschillende steden en dorpen in de regio’s Kiev en Soemi en enkele andere gebieden waar nog steeds wordt gevochten, te evacueren. „Ik hoop dat de dag goed zal verlopen, dat alle geplande routes open zullen zijn en dat Rusland zijn verplichtingen zal nakomen om het staakt-het-vuren-regime te garanderen”, zei de vicepremier in een videotoespraak.
Pogingen om de inwoners van Marioepol een veilige doorgang te bieden, zijn deze week herhaaldelijk mislukt. De gouverneur van Donetsk meldt later zaterdag dat Russische beschietingen doorgaan in gebieden waar Oekraïne probeert mensen te evacueren en hulp te bieden. „Humanitaire vracht gaat richting Marioepol, we zullen u informeren hoe het zich ontwikkelt. De situatie is gecompliceerd, er zijn constant beschietingen”, aldus de bestuurder. Ook in Kiev zouden de Russen doorgaan met het uitvoeren van aanvallen, zegt de gouverneur van die regio.
Bestuurder Dmitri Zjyvytski meldde eerder op Telegram al dat inwoners van Soemi zaterdagochtend via zogenoemde humanitaire corridors kunnen vertrekken. Eerder maakten duizenden mensen in het gebied gebruik van een corridor waar Oekraïne en Rusland afspraken over hadden gemaakt. Geëvacueerde burgers gaan volgens Zjyvytski naar de zuidelijker gelegen stad Poltava.
70 procent van de regio Loehansk is in Russische handen, zegt gouverneur Serhi Hajdaj van het gebied in het oosten van Oekraïne. Delen die nog onder controle staan van Oekraïne liggen volgens hem voortdurend onder vuur en tientallen burgers raakten gewond of werden gedood.
Hajdaj schreef op Facebook dat er geen zogenoemde humanitaire corridors zijn die mensen de mogelijkheid bieden de regio veilig te verlaten. De informatie kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.
Inwoners van de belaagde Oekraïense stad Soemi kunnen volgens de lokale autoriteiten zaterdagochtend vertrekken via zogenoemde humanitaire corridors. Vanaf 09.00 uur (lokale tijd) vertrekken er voertuigen vanaf zes plaatsen in de regio, zegt bestuurder Dmitri Zjyvytski in een bericht op Telegram.
Eerder maakten duizenden mensen in het gebied gebruik van een corridor waar Oekraïne en Rusland afspraken over hadden gemaakt. Geëvacueerde burgers gaan volgens Zjyvytski naar de zuidelijker gelegen stad Poltava.
In verschillende Oekraïense steden worden in de nacht van vrijdag op zaterdag gevechten en beschietingen gemeld. In hoofdstad Kiev werden minutenlang explosies gehoord in de verte door verslaggevers van CNN.
Het lijkt volgens een correspondent van de Amerikaanse zender te gaan om lucht- of artillerieaanvallen. Het is volgens haar niet duidelijk of die van Oekraïense of Russische zijde komen. Lokale Oekraïense media meldden dat er luchtalarmen zijn afgegaan.
Het Russische leger rukt op richting Kiev en in de buitenwijken van de Oekraïense hoofdstad wordt gevochten. Op satellietbeelden van het Amerikaanse technologiebedrijf Maxar is te zien dat Russische militairen vrijdag dichterbij de stad zijn gekomen.
Volgens Oekraïne wil Rusland Kiev omsingelen en daarna innemen. Burgemeester Vitali Klitsjko stelde dat zijn stad genoeg essentiële goederen heeft voor de komende twee weken.Het tientallen kilometers lange Russische militaire konvooi dat sinds het begin van de maand even ten noorden van Kiev stilstond, is uiteengevallen en heeft zich volgens Maxar verspreid over de regio.
Behalve in Kiev waren er volgens Oekraïense media ook luchtalarmen te horen in Lviv, Odessa, Charkov, Tsjerkasy en in de noordoostelijke regio Soemy. In en rond de Zuid-Oekraïense stad Mykolajiv zou afgelopen nacht geschoten zijn, meldde de gouverneur van de regio op Telegram.
Door de oorlog in Oekraïne en de hoge tarieven voor aardgas, zijn de kunstmestprijzen ongekend hoog. Dat is reden tot zorg, schrijft Trouw.
Vorig jaar stegen de kunstmestprijzen al naar recordhoogte door de hoge aardgasprijzen. Nu stijgen ze nog verder. Kunstmestproducent Yara besloot deze week zelfs twee fabrieken in Frankrijk en Italië stil te leggen vanwege de hoge aardgaskosten.
De situatie in Oekraïne zorgt voor meer problemen. Rusland is de grootste leverancier van kunstmest aan de EU. Sinds deze week adviseert de Russische overheid kunstmestproducenten te stoppen met de export. In het land zijn veel fosfaatmijnen. Geen Europees land dat over fosfaat beschikt.
Nederland is niet in staat om zijn eigen bevolking te voeden en is daarom afhankelijk van import. Daarnaast komt een groot deel van het veevoer uit landen die afhankelijk zijn van de aanvoer van kunstmest.
De Belgische overheid heeft tot dusver voor 10 miljard euro aan Russisch geld bevroren in het licht van de internationale sancties die zijn ingesteld vanwege de oorlog in Oekraïne. Dat meldt de krant De Tijd zaterdag. Volgens een regeringswoordvoerder gaat het om 2,7 miljard op rekeningen en om 7,3 miljard aan transacties.
Om welke banken, bedrijven of personen het gaat die geraakt worden, kan de Federale Overheidsdienst Financiën niet zeggen. Op de sanctielijst die de Europese Unie heeft uitgevaardigd staan verschillende Russische oligarchen, bedrijven en politici.
Volgens De Tijd komen er met name in de Belgische petrochemie-, metaal-, energie- en diamantensector Russische banden voor. Onder meer bij touroperator TUI Belgium, waarvan de Russische miljardair Aleksej Mordasjov aandelen bezit. Mordasjov is een van de Russen die is terug te vinden op de EU-sanctielijst.
Nederlanders zijn uiterst bezorgd over de oorlog in Oekraïne, blijkt uit een peiling die het AD liet uitvoeren. Bijna de helft is bezorgd dat de oorlog fysiek naar Nederland zelf overslaat. Vrouwen zeggen vaker bang te zijn dan mannen.
Onderzoeksbureau Panel Inzicht vroeg een representatieve groep van duizend Nederlandse volwassenen deze week naar hun gevoelens over de oorlog. Bijna 90 procent stelt bezorgd te zijn over de Russische invasie in Oekraïne. Zo’n 54 procent is zelfs bang geworden door de gewelddadige oorlog. Dat geldt voor 46 procent van de mannen en 62 procent van de vrouwen.
Veel Nederlanders vrezen dat het conflict niet beperkt blijft tot Rusland en Oekraïne zelf. Een krappe meerderheid, 51 procent, is bang voor een kernoorlog. Zo’n 47 procent, is zelfs bezorgd dat de oorlog fysiek overslaat naar ons eigen land. Ook hier liggen de percentages bij vrouwen flink hoger dan bij mannen.
Russische burgers hebben door de onlangs aangenomen wet die celstraffen en boetes zet op het verspreiden van „nepnieuws” over het leger te maken met een „totale black-out van informatie” over de oorlog in Oekraïne. Dat zeggen rapporteurs van de Verenigde Naties (VN) die de situatie in het land in de gaten houden.
De door de VN-Mensenrechtenraad aangestelde rapporteurs noemen de Russische wet „een alarmerende zet van de regering om een hele bevolking de mond te snoeren en te blinddoeken”. Volgens de onderzoekers geeft Moskou met de nieuwe regelgeving „een officieel zegel van goedkeuring aan desinformatie”. Ze roepen een pas opgezette onderzoekscommissie van de VN op schendingen van de vrijheid van meningsuiting en de staat van de vrije pers in Rusland onder de loep te nemen.
Vrijwel alle onafhankelijke media in Rusland liggen aan banden sinds de inval in Oekraïne. Demonstraties in Moskou tegen de oorlog zijn verboden en de autoriteiten hebben duizenden arrestaties verricht. De redactie van The Moscow Times, een onafhankelijke Russische krant, is uitgeweken naar het hoofdkantoor van DPG Media in Amsterdam.
Verscheidene internationale media zijn vanwege de wet gestopt met hun werkzaamheden in Rusland. Ook Nederlandse media hebben hun correspondenten weggehaald. Rusland omschrijft de invasie in Oekraïne als een „speciale militaire missie” en wil dat media dat ook doen. Zij mogen niet spreken over een aanval, invasie of oorlogsverklaring.
In veel Nederlandse dorpen en steden, waaronder Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch en Groningen, worden zaterdag manifestaties gehouden om stil te staan bij de oorlog in Oekraïne. De steden sluiten zich daarmee aan bij een groot aantal Europese steden die vergelijkbare bijeenkomsten organiseren.
Europese steden die meedoen zijn onder meer Brussel, Florence, Frankfurt, Gent, Milaan, Nice, Parijs, Rome, Sevilla, Stuttgart, Stockholm, Tallinn, Riga en Zagreb. Het initiatief voor de acties komt van Eurocities, een netwerkorganisatie van meer dan tweehonderd Europese steden.
In Amsterdam begint om 18.00 uur een manifestatie met sprekers en muziek op de Dam. Onder andere burgemeester Femke Halsema houdt een toespraak. Op hetzelfde moment is in Rotterdam een bijeenkomst op Plein 1940. Onder meer Victoria Koblenko, Hugo Borst en de ambassadeur van Oekraïne werken mee aan het programma. Ook burgemeester Aboutaleb spreekt en draagt een gedicht voor.
In Groningen opent de Martinikerk om 11.00 uur voor „een moment van bezinning en solidariteit voor Oekraïne”. Onder meer Den Bosch, Tilburg, Nieuwegein en Apeldoorn openen zaterdag de deuren van het stadhuis om stil te staan bij de oorlog.
Met de ontvoering van de burgemeester van de Zuid-Oekraïense stad Melitopol hebben de Russische bezetters internationaal recht geschonden, vindt Oekraïne. Russische troepen zouden hem hebben meegenomen omdat hij niet wilde meewerken met de vijand.
Het gijzelen van burgers in een oorlog is een oorlogsmisdaad, aldus het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken. Op Telegram is een video te zien waarop soldaten een man met een zak over zijn hoofd vasthouden. Rusland heeft nog niets gezegd over het lot van burgemeester Ivan Fedorov.
Melitopol, dat ongeveer 150.000 inwoners telt, viel na de Russische invasie al vrij snel onder Russische controle. Begin maart demonstreerden honderden burgers tegen de bezetting.
President Volodimir Zelenski noemde de ontvoering vrijdagavond een „misdaad tegen de democratie haarzelf”. Hij bestempelde de actie ook als een „teken van zwakte” van de Russen. „Ze zijn overgegaan naar een nieuwe terreurfase waarin ze proberen om vertegenwoordigers van legitieme lokale Oekraïense autoriteiten fysiek te elimineren”, aldus de president.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft een oproep gedaan aan de moeders van Russische soldaten er een stokje voor te steken dat hun zoons naar de oorlog in Oekraïne worden gestuurd. „Ik wil dit nogmaals tegen Russische moeders zeggen. Vooral moeders van dienstplichtigen. Stuur uw kinderen niet naar het buitenland om oorlog te voeren”, zei Zelenski in een video op Telegram.
„Controleer waar uw zoon is. En als u het lichtste vermoeden heeft dat hij mogelijk naar de oorlog tegen Oekraïne gestuurd kan worden, handel dan onmiddellijk”, aldus Zelenski, die stelt dat de soldaten in kwestie anders het risico lopen te worden gedood of krijgsgevangen gemaakt. „Oekraïne heeft deze verschrikkelijke oorlog nooit gewild. Maar het zal zichzelf verdedigen zoveel dat nodig is.”
Woensdag erkende Rusland voor het eerst dat er dienstplichtigen aanwezig zijn in Oekraïne en dat een aantal militairen gevangen is genomen. Eerder had Moskou gesteld dat er alleen beroepsmilitairen actief zijn in de oorlog die het voert in het buurland.
De mededeling uit het Kremlin volgde op een toenemende stroom van berichten op sociale media van bezorgde Russische vrouwen die informatie zoeken over het lot van hun naar Oekraïne gestuurde kroost.
De Oekraïense regering zegt sinds het begin van de oorlog tientallen soldaten gevangen te hebben genomen. Eerder nodigde Kiev moeders van gevangengenomen Russische militairen uit hun zoons in Oekraïne op te komen halen. Het ministerie van Defensie gaf telefoonnummers en een mailadres vrij waarop ouders informatie konden opvragen.
De stroomtoevoer naar de oude, in 1986 ontplofte kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne is deels hersteld, meldt het internationaal atoomagentschap IAEA op basis van de Oekraïense netbeheerder. Bij beschietingen zijn volgens de netbeheerder stroomkabels beschadigd geraakt.
De kerncentrale, die zelf al jaren geen stroom meer opwekt, kan bij stroomstoringen 48 uur draaien op noodgeneratoren. De koelsystemen van de opslagfaciliteit voor verbruikte splijtstof vallen daarna uit, maar dat heeft volgens het IAEA „geen kritieke impact op de veiligheid” omdat warmte ook zonder elektriciteit efficiënt kan worden afgevoerd. Ook zou er extra diesel zijn aangerukt om de generatoren aan de praat te houden.
De centrale van Tsjernobyl werd aan het begin van de Russische invasie ingenomen door Russische troepen, bijna twee weken geleden. Sindsdien zouden de 210 personeelsleden aan een stuk door werken. Er is geen internationaal toezicht meer op het terrein, waar in 1986 de grootste kernramp in de geschiedenis plaatsvond.
Volgens het IAEA zijn acht van de vijftien nucleaire reactoren op de vier kerncentrales in Oekraïne in bedrijf en zijn er geen afwijkende stralingsniveaus gemeten. Naast Tsjernobyl hebben de Russen ook de kerncentrale Zaporizja in handen, de grootste van Europa.
Volgens het atoomagentschap verstuurt die centrale weer automatisch data naar het hoofdkwartier van het IAEA in Wenen. Die aanvoer had enige tijd stilgelegen. Vanuit Tsjernobyl is de dataoverdracht nog niet hervat.
De Russische strijdkrachten hebben vrijdag de steden Loetsk en Ivano-Frankivsk in het westen van Oekraïne bestookt met raket- en luchtaanvallen, meldt het Britse ministerie van Defensie. De Russische generaal Igor Konasjenkov meldde eerder dat twee Oekraïense militaire vliegvelden bij de twee steden vrijdagochtend zijn verwoest.
Volgens de Britten is het Russische leger vanwege „hevig verzet” vanuit de Oekraïense luchtafweer met name aangewezen op langeafstandswapens om meer grondgebied te veroveren. Ook gebruiken Russische vliegtuigen ongeleide bommen om grondtroepen te ondersteunen, stelt het ministerie.
„Dergelijke wapens zijn relatief onnauwkeurig en willekeurig en het gebruik ervan vergroot de kans op burgerslachtoffers aanzienlijk”, aldus de Britse overheid. Eerder stelde Amnesty International dat het werpen van ongeleide bommen in bevolkte gebieden in strijd is met het verbod om willekeurige aanvallen op burgers uit te voeren.
De organisatie noemde een Russische luchtaanval op de stad Tsjernihiv, waarbij 47 burgers om het leven kwamen, een mogelijke oorlogsmisdaad. Bij de aanval op 3 maart werden volgens Amnesty hoogstwaarschijnlijk minstens acht ongeleide bommen gedropt.
De Verenigde Staten beschuldigen Rusland ervan veiligheidsmaatregelen bij de in Oekraïne veroverde nucleaire installaties te overtreden. Russische troepen hebben onder meer de oude kerncentrale bij Tsjernobyl bezet en hebben ook de controle over de centrale Zaporizja, de grootste van Europa.
„We volgen meldingen van schade aan een onderzoeksfaciliteit in Kharkov”, stelde de Amerikaanse minister Jennifer Granholm (Energie) vrijdag op Twitter. „Het veiligheidsrisico op korte termijn is laag, maar het voortdurende Russische vuren op nucleaire faciliteiten moet stoppen.”
De Amerikanen zeggen geen informatie te hebben dat de stroomtoevoer van de in 1986 ontplofte kerncentrale van Tsjernobyl is hersteld. Volgens de Oekraïense netbeheerder zijn stroomkabels beschadigd door beschietingen.
De Belarussische autoriteiten meldden donderdag dat specialisten uit dat land reparaties gaan uitvoeren. De kerncentrale, die zelf al jaren geen stroom meer opwekt, kan 48 uur draaien op noodgeneratoren. Volgens Granholm zou er extra diesel zijn aangerukt.
„We blijven bezorgd over het gebrek aan gegevens van veiligheidscontroles in Tsjernobyl en Zaporizja, wat het vermogen van de wereld om materiaal vanaf die plaatsen te volgen belemmert”, aldus de minister. Ook zou de aanvoer van onderdelen en voorraden naar Zaporizja zijn gestokt en zijn er zorgen over de toestand van het personeel in de centrales.
Volgens het internationale atoomagentschap IAEA werken ongeveer 210 technici en veiligheidsmedewerkers al bijna twee weken onafgebroken in Tsjernobyl, omdat er sinds de Russische overname van de faciliteit geen ploegwissel meer mogelijk zou zijn.
Russische militaire eenheden blijven verder oprukken naar Kiev en vuren artillerie af richting woonwijken van de Oekraïense hoofdstad. Dat is volgens het Amerikaanse bedrijf Maxar Technologies op te maken uit satellietbeelden die vrijdag zijn genomen.
In de buitenwijken van Kiev werd vrijdag gevochten. Volgens Oekraïne wil Rusland de stad omsingelen en daarna innemen. De zorgen nemen toe nu het stilstaande Russische konvooi ten noorden van de stad uiteen is gevallen en zich over de regio heeft gespreid.
Maxar stelt op basis van de satellietbeelden dat in de plaats Moschun even ten noordwesten van Kiev meerdere huizen en andere gebouwen in brand staan. Ook zouden er inslagkraters en grote schade te zien zijn.
Advertentie
