De 25 veiligheidsregio’s hebben van het kabinet formeel de opdracht gekregen om op korte termijn in elke regio 2000 opvangplekken te regelen voor gevluchte Oekraïners. Bovendien hebben de burgemeesters met het kabinet afgesproken dat zij ervoor gaan zorgen dat de stroom Oekraïners en andere vluchtelingen niet met elkaar gaan concurreren op locaties.

De regio’s hebben de eerste 50.000 noodplekken zo goed als rond. „De regio’s zijn ook al aan het kijken voor grotere aantallen”, zegt voorzitter Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad, het burgemeestersoverleg van de voorzitters van de veiligheidsregio’s. De burgemeesters zoeken vooral naar grootschalige faciliteiten zoals leegstaande kantoorpanden, hotels en „her en der paviljoens” die minimaal een half jaar beschikbaar zijn.

Staatssecretaris Eric van der Burg zei maandag na afloop van het overleg met de burgemeesters dat „de gemeenten er terecht op vertrouwen dat het Rijk de kosten voor zijn rekening neemt”. Binnen tien dagen moeten de eerste 25.000 plekken geregeld zijn, de andere 25.000 enkele weken later, denkt Van der Burg. „Als er andere dingen gebeuren…dit is een klus die we samen moeten klaren”, zei Van der Burg op de vraag of er mogelijk nog meer plekken nodig zijn.

Noodhulpcoördinator Martin Griffiths van de Verenigde Naties heeft maandag de strijdende partijen in Oekraïne opgeroepen burgers veilige doorgang te verlenen om gebieden waar gevechten gaande zijn te kunnen verlaten. Ook zouden ze zelf moeten kunnen kiezen in welke richting ze vertrekken.

Griffiths pleitte ook voor veilige doorgang van humanitaire goederen naar gebieden waar die nodig zijn. De coördinator vertelde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties dat zijn kantoor een team naar Moskou heeft gestuurd om hulp in het gebied beter te kunnen coördineren.

De Russen en Oekraïners hadden maandag de derde ronde van vredesoverleg. Volgens de Oekraïense delegatie heeft dat geleid tot kleine positieve ontwikkelingen bij de vluchtroutes van burgers uit belaagde Oekraïense steden. Het gaat om de zogenoemde humanitaire corridors. Volgens de Oekraïense onderhandelaars is er echter geen resultaat geboekt dat de situatie „in belangrijke mate” verbetert. De Russen vonden het nog te vroeg om over iets positiefs te spreken.

Een hoogzwangere vrouw die de oorlog in Oekraïne ontvluchtte, is in Letland bevallen van een kind. Ondanks de lange en zware reis die de aanstaande moeder moest maken, werd het meisje Zlata dit weekend gezond en wel geboren in Riga, maakte de kraamkliniek bekend op Facebook.

De vader van het kind bleef in Oekraïne achter om zijn vaderland te verdedigen tegen de Russische troepen. „Welkom op de wereld kleine meid, ik hoop dat het een betere plek zal zijn als je groot bent”, schreef de Letse minister van Buitenlandse Zaken Edgars Rinkevics op Twitter.

Rusland viel op 24 februari Oekraïne binnen. Volgens de VN zijn sindsdien ongeveer 1,7 miljoen mensen gevlucht. Lokale hulporganisaties schatten dat er tot nu toe zo’n 3000 tot 4000 in Letland zijn aangekomen. In Riga is maandag een hulpverleningscentrum voor hen geopend.

De veiligheidsregio’s kunnen voldoende opvangplekken regelen om de eerste stroom Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Dat zeiden zij voorafgaand aan het Veiligheidsberaad in Utrecht. Zij denken onder meer aan hotels, leegstaande kantoorpanden en bij particulieren. „Wij hebben alleen nog een duidelijke opdracht van het kabinet nodig”, zegt voorzitter Hubert Bruls, de burgemeester van Nijmegen.

De burgemeesters hopen die formele opdracht maandagavond te krijgen. Bij de burgemeesters schuiven onder anderen minister Dilan Yesilgöz en staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken aan. „Wij hebben onderling gezegd ons tot het uiterste in te spannen om datgene wat het kabinet van ons vraagt ook te gaan leveren”, stelt burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht. Het is volgens haar „een immense puzzel” om alle vluchtelingen te kunnen huisvesten. „Maar het moet wel.”

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken is „onder de indruk van de betrokkenheid” van de burgemeesters en de mensen uit de samenleving. Overal in het land bieden particulieren onderdak aan. De burgemeesters noemen deze steun hartverwarmend, maar zij waarschuwen wel dat mensen moeten beseffen dat het niet om een of twee weken gaat. „Zorg ervoor dat de saamhorigheid en solidariteit die nu heel stevig zijn, dat wij die ook in de toekomst vasthouden”, aldus Paul Depla van Breda.

Volgens staatssecretaris Van der Burg (Asiel) hebben tot nu toe duizend Oekraïners zich gemeld in Nederland. Veel van hen slapen nu bij mensen thuis. „Het is mooi om te zien dat particulieren vluchtelingen onderdak bieden. Zij geven aan dat het voelt alsof ze buren aan het helpen zijn, dat is heel fijn. We moeten er tevens voor zorgen dat voor de langere termijn - we weten niet hoelang dat zal zijn - de opvang ook geregeld is.”

Het lukt regio’s om in eerste instantie 2000 vluchtelingen uit Oekraïne (tijdelijk) te huisvesten. „Maar wij moeten er rekening mee houden dat er in ons land meer dan 50.000 mensen moeten worden opgevangen. Dus we gaan door met zoeken”, aldus Wouter Kolff van Dordrecht. „De situatie in Oekraïne is buitengewoon ernstig. Wij weten niet hoe die zich verder ontwikkelt.”

Rusland schorsen van de VN-Mensenrechtenraad, Oekraïne snel kandidaat-lid maken van de Europese Unie en meer zware wapens voor de Oekraïense regering. Estland en Letland willen het graag, maar minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) kon tijdens zijn bezoek maandag aan beide landen ze niet op alle punten tegemoetkomen.

Het was een „openhartig gesprek”, zei minister Eva-Maria Liimets van Buitenlandse Zaken van Estland na afloop van de ontmoeting. De Baltische landen zijn pas sinds 1991 onafhankelijk. Daarvoor waren ze tientallen jaren onderdeel van de Sovjet-Unie. Hoekstra ziet landen die „zeer bezorgd” zijn. „Zij kennen de lessen van het verleden.”

De Estse minister heeft echter niet het idee dat haar land direct militair bedreigd wordt nu Rusland buurland Oekraïne is binnengevallen. Ook haar Letse ambtgenoot Edgars Rinkevics zegt genoeg veiligheidsgaranties te krijgen. De NAVO heeft al jaren extra militairen in de Baltische staten tegen de Russische dreiging. Maar de komende weken moet er toch meer gebeuren, zegt de Let. Hardere sancties tegen Rusland en Europese havens sluiten voor Russen.

Het is balanceren, aldus Hoekstra. Je wil de bevolking van Oekraïne helpen en tegelijk zorgen dat er onderhandelingen komen om de strijd te stoppen. De oorlog moet zich niet uitbreiden naar andere landen. Hoekstra belooft de Baltische landen te blijven helpen. In Litouwen gebeurt dat momenteel met 270 Nederlandse militairen. De missie loopt nog tot eind 2024. De Baltische staten willen graag dat de vooruitgeschoven eenheden van de NAVO in hun landen permanent worden.

Nederland staat voor veel plannen open, maar het is ook de vraag wat haalbaar is, aldus Hoekstra. Rusland schorsen in de VN-Mensenrechtenraad wordt een lastige klus gezien de landen die er nu in zitten. Hij wil Litouwen wel helpen bij een zaak tegen Rusland bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. Havens sluiten voor Russen is bespreekbaar voor Nederland „mits we het Europees doen”.

Oekraïne snel lid maken van de EU zit er ook niet in, maakte premier Mark Rutte vorige week al duidelijk. Dat is een ingewikkeld en complex proces dat vele jaren duurt. Toch blijven de Baltische staten pleiten voor snelle toetreding van Oekraïne. Deze „morele steun” voor het Oekraïense volk is vanuit ons standpunt bezien belangrijk, aldus Liimets.

De teller van de actie van Giro555 voor Oekraïne stond maandagavond rond 19.00 uur op 40,9 miljoen euro. Met de opbrengst Samen in actie voor Oekraïne bieden de hulporganisaties achter Giro555 noodhulp aan getroffen Oekraïners, zoals onderdak, medische zorg en schoon drinkwater.

Giro555 van de samenwerkende hulporganisaties werd 28 februari opengesteld voor hulp aan Oekraïne. Op maandag werd een landelijke actiedag georganiseerd om extra geld in te zamelen, waar verschillende radio- en televisiezenders aan meewerkten.

Volgens Oekraïne heeft de derde ronde van vredesoverleg met de Russen geleid tot kleine positieve ontwikkelingen bij de vluchtroutes van burgers uit belaagde Oekraïense steden. Het gaat om de zogenoemde humanitaire corridors. Volgens de Oekraïense onderhandelaars is er echter geen resultaat geboekt dat de situatie „belangrijk” verbetert. Zij spraken wel over intensief overleg.

De Russen vonden het na afloop nog te vroeg om over iets positiefs te spreken. Zij verwachten „heel binnenkort” opnieuw met Oekraïne om de tafel te zitten voor een vierde ronde. Volgens een onderhandelaar valt het besluit daarover mogelijk al dinsdag.

De corridors waren bij het vorige overleg afgelopen donderdag overeengekomen. Maar Oekraïners en Russen verwijten elkaar de wapenstilstand tijdens evacuaties te schenden, waardoor er bijvoorbeeld uit de havenstad Marioepol nauwelijks inwoners konden vertrekken. De Oekraïense regering in Kiev is er ook verbolgen over dat door de Russen geplande vluchtroutes naar Rusland en bondgenoot Belarus leiden, dus naar gebied van de vijand.

Bij de onderhandelingen wil Kiev vooral een onmiddellijk staakt-het-vuren bereiken, gevolgd door een terugtrekking van de Russische troepen. Moskou op zijn beurt eist dat Oekraïne zijn militaire acties staakt en in de grondwet verankert dat Oekraïne neutraal blijft, en dus geen lid wordt van het westerse NAVO-bondgenootschap. Kiev moet verder de Krim als Russisch grondgebied erkennen en de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk als onafhankelijke staten.

Diverse hotelketens zijn door veiligheidsregio’s benaderd voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, maar concrete afspraken over aantallen en de periode zijn er nog niet. Dat laten onder meer hotelketens Van der Valk en Fletcher Hotels weten na een belronde door het ANP. Evenementenlocaties zeggen vanwege hun volle agenda’s weinig ruimte te hebben.

Fletcher Hotels laat weten benaderd te zijn door een gemeente en diverse veiligheidsregio’s over de opvang van vluchtelingen. De keten weet nog geen aantallen of periode. „Wij zijn bereid onze maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en ons steentje bij te dragen”, laat directeur Rob Hermans weten. Dan zou het gaan om één hotellocatie die in zijn geheel voor vluchtelingen beschikbaar komt.

Van der Valk zegt dat er „verschillende verzoeken lopen” en per vestiging te bekijken wat de beschikbaarheid is voor opvang, en wat er lokaal aan acties opgetuigd wordt om vluchtelingen te helpen. Dat kan namelijk ook in andere vormen dan het bieden van hotelkamers, aldus een woordvoerder.

TopParken biedt tijdelijke opvang voor getroffen families uit Oekraïne op de parklocaties, zegt de organisatie. In overleg met gemeenten en eigenaren van vakantiewoningen bekijkt de organisatie wat er nodig is en wat kan.

De bezetting van hotels kan wellicht een probleem worden bij de opvang. Door het opheffen van veel coronabeperkende maatregelen is er momenteel „enorme vraag” naar hotelkamers, aldus Fletcher Hotels. Daarnaast kampt bijvoorbeeld Van der Valk met personeelstekorten door zieken en mensen die andere banen hebben gezocht.

Grote evenementenlocaties zeggen de komende maanden weinig ruimte te hebben om vluchtelingen onder te brengen. RAI Amsterdam, World Forum The Hague en Rotterdam Ahoy noemen daarbij hun volle agenda’s als reden. Zij wijzen erop dat het organiseren van evenementen pas net weer kan na het loslaten van de coronabeperkingen.

MECC Maastricht zegt „druk in gesprek met de gemeente” te zijn, maar heeft alleen de komende maand een paar honderd plekken en vindt dat „onvoldoende”, aldus een woordvoerder. De Limburgse beurzen- en congressenlocatie is wel bezig om bijvoorbeeld vluchtelingen met een bus op te gaan halen in Polen.

De Jaarbeurs in Utrecht zegt „een eerste contact” met de gemeente te hebben gehad en „heel veel ruimte te hebben”. Niet in alle gebouwen zijn de komende tijd constant evenementen, laat een woordvoerder weten. Hoeveel plek er ongeveer is, kon hij nog niet zeggen.

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen is tot en met zondag voor ongeveer 10 miljard dollar (pakweg 9,2 miljard euro) aan schade veroorzaakt aan de infrastructuur van het land, meldt minister van Infrastructuur Oleksandr Koebrakov. „De meeste beschadigde constructies zullen binnen een jaar worden gerepareerd, en de moeilijkste over twee jaar”, aldus de minister op tv.

Een Amerikaanse functionaris van het ministerie van Defensie zegt dat Rusland sinds het begin van de invasie meer dan 625 raketten op Oekraïense doelen heeft afgeschoten.

Koebrakov zei dat zondag 40.000 mensen zijn geëvacueerd uit de oostelijke stad Charkov. Oekraïne heeft een beroep gedaan op Rusland om burgers ook andere steden te laten verlaten. Vadim Denisenko, een adviseur van de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, zei dat 4000 burgers nog moeten worden weggehaald uit buitenwijken van de hoofdstad Kiev.

„Rusland doet er alles aan om humanitaire corridors te voorkomen”, aldus Denisenko.

China kan niet bemiddelen tussen Oekraïne en Rusland, vindt EU-buitenlandchef Josep Borrell. Daarvoor staan Beijing en Moskou volgens hem te dicht bij elkaar.

Toch kan China, dat vóór de Russische inval in Oekraïne begrip toonde voor Rusland maar zich sindsdien zoveel mogelijk op de vlakte houdt, volgens Borrell een zeer belangrijke bijdrage leveren om de wapens te laten zwijgen. Hij heeft de Chinese buitenlandminister Wang Yi nog eens gevraagd „al zijn invloed aan te wenden en deel uit te maken van het diplomatieke initiatief” om tot een wapenstilstand en vredesonderhandelingen „in de juiste vorm” te komen.

„Het is overduidelijk dat China een duidelijke invloed heeft op Rusland”, zei de hoogste diplomaat van de EU na overleg met de EU-ministers van Ontwikkelingssamenwerking. Hij wijst op de banden, vriendschap en gemeenschappelijke opvattingen tussen beide grootmachten. Daardoor zou Beijing tegelijkertijd niet neutraal genoeg zijn om van bemiddeling te kunnen spreken.

Sinds de oorlog uitbrak wordt er naarstig gezocht naar een land of persoon die de strijdende partijen aan tafel kan brengen. Onder meer Turkije en Israël doen daartoe pogingen. Ook de naam van de gewezen Duitse bondskanselier Merkel valt.

De Russische ambassade in de Ierse hoofdstad Dublin is laaiend over een incident waarbij een vrachtwagen door de poort van de diplomatieke vertegenwoordiging reed. Er zou sprake zijn van een „duidelijke en flagrante” schending van een internationale verdrag voor diplomatie, citeert de Ierse omroep RTE.

De chauffeur reed volgens RTE met zijn vrachtwagen achteruit door de poort. Hij stapte uit en deelde foto’s uit, naar verluidt van slachtoffers van de oorlog in Oekraïne. Daarna werd de man opgepakt. De politie doet onderzoek naar het incident bij de ambassade, die vorige week nog door een priester met rode verf werd besmeurd.

De Russische ambassade spreekt van een „criminele daad van waanzin” en roept op tot veiligheidsmaatregelen. Er wordt verwezen naar het Verdrag van Wenen uit 1961, waarin onder meer staat dat landen alle benodigde stappen moeten nemen om het terrein van buitenlandse diplomatieke missies te beschermen tegen inbraak of schade.

Rusland eiste eerder maandag al bescherming voor zijn overheidsgebouwen in Frankrijk, na een incident met een fles met brandbare vloeistof. Die zou in de nacht van zondag naar maandag naar een pand van de Russische overheid in Parijs zijn gegooid, maar raakte uiteindelijk alleen het hek en niet het gebouw zelf. Net als in Dublin vielen er geen gewonden.

Premier Mark Rutte gaat woensdag samen met vijf ministers naar Parijs om met een Franse kabinetsdelegatie de situatie in Oekraïne te bespreken. Dit gebeurt tijdens een werklunch op het Élysée.

De Nederlandse en de Franse delegatie spreken elkaar over de situatie in Oekraïne, de internationale reactie op de Russische inval en de samenwerking op het gebied van humanitaire hulp en opvang van vluchtelingen. Ook de Frans-Nederlandse samenwerking op onder meer buitenlandse zaken en defensie, klimaat en energie en economie en binnenlandse zaken en justitie komen tijdens het gesprek aan bod.

De Nederlandse delegatie bestaat behalve Rutte uit minister Sigrid Kaag van Financiën, minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken, minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid, minister Kajsa Ollongren van Defensie en minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie. Van Franse zijde zijn onder meer president Macron aanwezig, evenals minister Le Maire van Economie, Financiën en Herstel, minister Le Drian en staatssecretaris Beaune van Europa en Buitenlandse Zaken, minister Darmanin van Binnenlandse Zaken en minister Parly van de Strijdkrachten.

Na afloop van het gesprek tussen beide kabinetsdelegaties heeft Rutte een apart gesprek met Macron. Het gesprek tussen de kabinetsdelegaties vloeit voort uit de afspraak die minister-president Rutte en president Macron vorig jaar augustus in Parijs hebben gemaakt.

De EU-landen hebben de Europese Commissie om advies gevraagd over het verzoek van Oekraïne, Moldavië en Georgië om lid te worden van de unie. Het is een eerste stap in een loodzware en jarenlange procedure. De lidstaten kiezen er niet voor die te versnellen, ook al dringt het benarde Oekraïne daarop aan.

De pro-westerse regering van Oekraïne droomt al langer van EU-lidmaatschap, maar heeft grote haast sinds grote buur Rusland het land binnenviel. Het lidmaatschap werd vorige maand officieel aangevraagd. Negen oostelijke EU-landen steunen het verzoek en ook onder meer Italië zegt daarvoor open te staan. Maar sceptische lidstaten als Nederland en Duitsland wijzen op de strenge toelatingsvoorwaarden. Daar voldoet Oekraïne bij lange na niet aan, en die zijn ook de komende jaren schier onhaalbaar.

Met het adviesverzoek aan de commissie willen de EU-landen een „belangrijk politiek signaal” afgeven, zeggen ingewijden. Maar veel meer dan een formaliteit is het niet. De lidstaten zouden de aanvragers volgens een EU-bron vooralsnog ook niet soepeler willen behandelen.

De commissie gaat nu onderzoeken hoe de drie gegadigden voor het lidmaatschap ervoor staan. Zij brengt verslag uit over bijvoorbeeld de staat van democratie en rechtsstaat en de strijd tegen corruptie in deze drie landen. Alleen al dat advies kan meer dan een jaar op zich laten wachten. Al helemaal nu het oorlog is in Oekraïne.

In het kielzog van Oekraïne dienden ook Moldavië en Georgië een aanvraag in om kandidaat-lid te worden. Alle drie zoeken ze bescherming tegen Rusland, dat Georgië eerder al binnenviel en troepen heeft gelegerd in een opstandig deel van Moldavië.

Het Prinses Máxima Centrum, het nationale centrum voor kinderoncologie, gaat kinderen met kanker uit Oekraïne behandelen. Het ziekenhuis in Utrecht laat weten hulp te hebben aangeboden nu de oorlog een „acute noodsituatie” aanricht. Deze week worden de eerste kinderen al in het centrum verwacht. Het kinderoncologiecentrum verwacht plaats te hebben voor de behandeling van minstens twintig kinderen.

De zorg voor Oekraïense kinderen met kanker moet doorgaan, benadrukt Rob Pieters, oncoloog en lid van de raad van bestuur van het centrum. „Dat moet noodzakelijkerwijs nu elders in Europa of in Nederland”, aldus de arts.

Het ziekenhuis heeft contacten met de wereldwijde netwerkorganisatie voor kinderkanker, de internationale vereniging van patiëntenorganisaties en de coördinatiepunten in Polen en Duitsland. Op die manier wordt de opvang van Oekraïense kinderen met kanker gecoördineerd.

Het Prinses Máxima Centrum bereidt zich op meerdere scenario’s voor, afhankelijk van hoe de kinderen in Nederland aankomen. Zo is het mogelijk dat ze met de „vluchtelingenstroom” meekomen samen met hun families. Andere kinderen komen misschien met de bus of het vliegtuig. Ze worden vanaf hun aankomstlocatie naar het centrum gebracht om hun behandeling in Nederland voort te zetten.

De behandelingen zijn klinisch, waarbij de kinderen ook in het ziekenhuis overnachten, of poliklinisch, waarbij de kinderen alleen voor behandelingen naar het ziekenhuis komen. Mogelijk zal één kind dat uitbehandeld is naar Utrecht komen, voor wie de zorg vooral gericht is op het welzijn van het kind.

Twee vrachtwagenladingen met spullen als kogelwerende vesten en specialistische verrekijkers zijn afgelopen weekend afgeleverd op een geheime locatie in Oost-Europa om van daaruit overgebracht te worden naar de politie in Oekraïne, meldt de Nederlandse Politiebond (NPB). Door het konvooi dat de vrachtwagens begeleidde, zijn daarna negen Oekraïense vluchtelingen mee teruggenomen.

De humanitaire actie is vorige week op touw gezet en was een samenwerking van Europese politiebonden.

De bedoeling was om collega’s en hun gezinnen in Oekraïne bij te staan met een vrachtwagen vol medicijnen, speelgoed, kleding en kogelwerende vesten. Uiteindelijk werd er echter zo veel gedoneerd dat er een extra vrachtwagen geregeld moest worden. Bedrijven kwamen bijvoorbeeld aanzetten met ballistische helmen en nachtzichtkijkers. „Het is een beetje uit de hand gelopen”, zegt Koen Simmers van de NPB hierover.

Een konvooi van politiemensen begeleidde de vrachtwagens naar de geheime locatie in het oosten. Inmiddels zijn de spullen vanuit hier door anderen verplaatst naar de eindbestemming, het konvooi zelf ging niet de grens met Oekraïne over.

Simmers was ook mee met het konvooi en beschrijft hoe heftig het was om de vele vluchtelingen te zien op het station van de Poolse hoofdstad Warschau. „We voelden ons machteloos.” In het konvooi waren negen plekken vrij voor vluchtelingen. „Dan moet je uitkiezen wie er mee mag. Dat was echt ziek. We hebben bewust gekozen voor mensen met kleine kinderen.”

Onder de negen vluchtelingen zijn een baby en een tweejarig kind. Zij worden in Nederland door de politiebonden verder geholpen. Zo is een gezin met drie kinderen ondergebracht bij een collega van Simmers.

De humanitaire actie van de bonden staat los van de actie van agent Irma Neijman. Ook zij ging vorige week met veel hulpgoederen richting Oekraïne.

Door een Russische luchtaanval ten westen van de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn ten minste dertien burgers omgekomen, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. Een granaat raakte een grote bakkerij in de stad Makariv, aldus het ministerie. Vijf mensen werden levend onder het puin vandaan gehaald. Er waren zo’n dertig mensen aanwezig.

Russische troepen bevinden zich ten noordwesten van Kiev en proberen ook vanuit het westen op te rukken naar de hoofdstad. Rusland houdt vol dat zijn troepen geen burgerdoelen in Oekraïne aanvallen.

Een op de twaalf Nederlanders overweegt om Oekraïense vluchtelingen in huis te nemen als dat nodig is, meldt EenVandaag op basis van een peiling onder ruim 21.000 mensen. „Iemand in huis nemen is een grote stap maar als het echt nodig is, dan denk ik erover”, zegt een van de ondervraagden.

Van de ondervraagden zegt 89 procent dat Oekraïense vluchtelingen welkom zijn in Nederland. Een ruime meerderheid, 72 procent, van de Nederlanders zegt bereid te zijn iets te ondernemen voor Oekraïne. Ruim de helft van de ondervraagden wil geld geven. Iets minder dan vier van de tien willen hulpgoederen of kleding doneren.

De meeste Nederlanders zijn ook bereid meer te betalen voor bijvoorbeeld benzine en gas vanwege de sancties die zijn opgelegd aan Rusland. Ook als de Russische invasie lang gaat duren en de sancties dus lang aanhouden. Veel mensen pleiten dan wel voor compensatie, vooral voor de lagere inkomensgroepen.

Eventuele sancties tegen Rusland op het gebied van olie en gas mogen niet leiden tot onbeheersbare risico’s voor de leveringszekerheid. Dat heeft minister-president Mark Rutte benadrukt op een persconferentie na afloop van zijn ontmoeting in Londen met zijn Britse en Canadese ambtgenoten Boris Johnson en Justin Trudeau.

Rutte zei wel dat Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Canada bereid zijn „alle mogelijk sancties” te overwegen om druk te zetten op Rusland. Maar de „pijnlijke realiteit” is volgens de premier dat Europa zeer afhankelijk is van Russische energie. „Als we Europese bedrijven dwingen daarmee te stoppen, zou dat enorme gevolgen hebben.”

Europa haalt ongeveer een derde van zijn gas en een kwart van zijn olie uit Rusland. De Russische agressie tegen Oekraïne onderstreept dat die afhankelijkheid „dramatisch” moet worden verminderd̈, vindt Rutte. Daarbij moet vooral worden ingezet op verduurzaming van de energievoorziening. „Maar dat kost tijd”.

Olie en gas zijn de belangrijkste bronnen van inkomsten voor Rusland. Een boycot zou de economie en overheidsfinanciën van het land een ongekende klap toebrengen. De Verenigde Staten denken na over zo’n verbod op de import van Russische energie, zei voorzitter Nancy Pelosi van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden eerder.

Johnson kondigde aan tientallen miljoenen ponden extra steun uit te trekken voor Oekraïne, waarmee het totale steunpakket van de Britten tot dusver uitkomt op 400 miljoen pond.

Trudeau zei dat zijn regering sancties instelt tegen nog eens tien oligarchen. De namen van de doelwitten komen van een lijst die is aangeleverd door de gevangengezette Russische oppositieleider Aleksej Navalni, zei de Canadese premier. „Bovenop alle sancties hebben we enorme heffingen aangekondigd op Russische en Belarussische producten.”

Apothekers en drogisten mogen maar één doosje jodiumtabletten per klant verkopen. Dat adviseert het ministerie van Volksgezondheid (VWS).

De vraag naar jodiumpillen bij apothekers en drogisten is sinds vorige week toegenomen, nadat de Russische president Vladimir Poetin opdracht had gegeven nucleaire wapens in een hogere staat van paraatheid te brengen wegens diens oorlog met Oekraïne.

„We willen hamsteren voorkomen, zoals dat destijds met toiletpapier gebeurde”, aldus een woordvoerder van het ministerie van VWS. Aan het begin van de coronacrisis vlogen de rollen toiletpapier de deur uit en keken andere klanten tegen legen schappen aan.

„Er is nu geen aanleiding om jodiumtabletten in huis te halen”, benadrukt de woordvoerder. „Preventief innemen ervan kan zelfs schadelijke lichamelijke gevolgen hebben. Waarom zou je nu pillen in huis halen als het niet nodig is?” Als het wel nodig is, zorgt de overheid voor distributie van jodiumpillen, stelt de woordvoerder. Het ministerie wil mensen niet verbieden jodiumpillen in huis te halen. „Als mensen dat een fijn idee vinden, kunnen ze één pakje in huis halen.”

Het ministerie van VWS neemt weer bestellingen voor jodiumtabletten van apothekers aan. Nederland heeft een centraal opgeslagen en direct te gebruiken noodvoorraad. „Er is genoeg”, benadrukt de woordvoerder.

De jodiumtabletten die nu naar apothekers gaan, zijn niet bedoeld voor mensen die de pillen uit angst voor verdere escalatie in de oorlog in Oekraïne in huis willen halen. De jodiumtabletten zijn en blijven met name bedoeld voor mensen die in de omgeving van een kerncentrale wonen.

Tijdens een Russische aanval is een kernlaboratorium in de Oekraïense stad Charkov vernietigd. Volgens het internationaal atoomenergieagentschap IAEA is er geen radioactieve straling gemeten. In de onderzoeksinstelling, deels gebouwd met Amerikaanse steun, werd een kleine voorraad nucleair materiaal bewaard.

Volgens het Russische ministerie van Defensie hadden Oekraïense troepen de nucleaire faciliteit voorzien van explosieven. Door de reactor op te blazen kunnen ze het Russische leger ervan beschuldigen de reactor te hebben aangevallen met raketten, aldus Russische staatsmedia.

Het IAEA riep opnieuw op tot onderhandelingen met Kiev en Moskou over veiligheidsgaranties voor de vele kerncentrales en nucleaire onderzoeksinstallaties in het door Rusland aangevallen land. Bijna elke dag is er wel een incident, waarschuwde de nucleaire waakhond.

Tot nog toe namen Russische troepen de voormalige, in 1986 deels ontplofte kerncentrale in Tsjernobyl in, gevolgd door de nog werkende kerncentrale in Zaporizja. Bij de aanval op Zaporizja, de grootste atoomcentrale van Europa, ontstond een brand in een bijgebouw van de centrale. Rusland beweert dat Oekraïense „saboteurs” de brand tijdens gevechten hebben veroorzaakt. De Oekraïense president Volodimir Zelenski sprak over een gerichte beschieting van de reactorblokken door Russische tanks.

Rusland heeft de eerste boetes opgelegd voor vermeend nepnieuws over het leger, op basis van een wet die het parlement in Moskou vorige week aannam. Die voorziet in boetes en celstraffen tot vijftien jaar, reden voor tal van westerse media om hun verslaggevers uit het land terug te halen.

Een 26-jarige man uit de stad Pljos kreeg een boete van 30.000 roebel (200 euro) omdat hij minachtende teksten over het leger had geschreven, oordeelde een rechtbank ten noordoosten van Moskou. Het Russische nieuwsmedium Meduza gaf een overzicht van een aantal andere veroordelingen. Zo kreeg een man uit de stad Kostroma een boete van omgerekend 200 euro omdat hij een poster bij zich had waarop stond dat de Russische invasie in Oekraïne een „speciale operatie is voor de belastingen”.

De Russische regering noemt de actie in het buurland een „speciale militaire operatie” en verbiedt media die aan te duiden als invasie of oorlog. Demonstraties in Moskou tegen de oorlog zijn ook verboden. De autoriteiten hebben duizenden arrestaties verricht.

De Russische en Oekraïense legers vechten in het zuiden van Oekraïne om de controle over het vliegveld van Mykolajiv. De Russen claimden de luchthaven maandagochtend, maar enkele uren later zei de regionale gouverneur dat het Oekraïense leger het gebied had heroverd.

Gouverneur Vitali Kim meldt dat het vliegveld wordt aangevallen door onder meer Russische tanks. Eerder zei hij in een videoboodschap dat de Russische militairen „waren weggejaagd”. De luchthaven ligt in het noorden van Mykolajiv, een havenstad met bijna een half miljoen inwoners. Russische militairen vielen de stad vorige week vrijdag binnen.

Oekraïense en Russische delegaties zijn begonnen met een nieuwe gespreksronde in Belarus. Ze treffen elkaar voor de derde keer voor overleg in een poging het conflict tussen beide landen te beëindigen. De twee partijen spraken elkaar vorige week maandag en donderdag ook al, maar die gesprekken leverden geen doorbraak op.

De regering in Kiev heeft als doel een onmiddellijk staakt-het-vuren en terugtrekking van de Russische troepen.

Het Kremlin stelt dat het zijn „speciale militaire operatie” in Oekraïne, zoals Rusland de invasie noemt, „in een oogwenk” zal stopzetten, mits het land aan bepaalde voorwaarden voldoet. Moskou eist dat Oekraïne zijn militaire acties staakt, de neutrale status van het land in de grondwet verankert en de Krim als Russisch grondgebied erkent. Ook moet Oekraïne de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk als onafhankelijke staten erkennen.

Door de oorlog in Oekraïne zijn volgens de Verenigde Naties zeker 406 burgers om het leven gekomen, onder wie 27 kinderen. Daarnaast zijn 801 mensen gewond geraakt.

Het VN-mensenrechtenkantoor denkt dat het aantal slachtoffers in werkelijkheid veel hoger is. Er wordt nu alleen melding gemaakt van de bevestigde gevallen. Bij de update van zondag lag het dodental op 364.

Charkov, de tweede stad van Oekraïne, meldt maandag dat in de stad sinds het begin van de Russische inval 133 burgers zijn omgekomen. Onder de slachtoffers zijn ook vijf kinderen. Naast burgers zijn in Charkov ook 76 Oekraïense soldaten gedood bij de gevechten in en rond de stad, aldus de lokale autoriteiten.

Rusland stelt dat zijn leger in Oekraïne zich enkel richt op militaire doelen, maar vanuit Oekraïne komen veel meldingen - en beelden - van aanvallen op onder meer woonwijken.

Initiatieven om Oekraïense vluchtelingen bij Nederlanders thuis onder te brengen, hebben de afgelopen dagen duizenden aanmeldingen opgeleverd. Bij Room for Ukraine hebben zich inmiddels genoeg mensen aangeboden om circa 5000 mensen tijdelijk te huisvesten, laat initiatiefnemer Louis de Mast weten. „We hebben de eerste matches gemaakt”, vertelt hij. Dat gaat nu nog om een handvol mensen. Grote aantallen vluchtelingen worden later verwacht.

„Misschien had Rutger Bregman wel gelijk en deugen de meeste mensen inderdaad”, verwijst De Mast naar het boek De meeste mensen deugen. In Nijmegen, waar hij woont, zijn inwoners het wel gewend om gastvrij te zijn voor mensen uit andere landen. „Tijdens de Vierdaagse stellen veel mensen hun huis open voor buitenlandse wandelaars en feestvierders. Maar het opvangen van vluchtelingen is wel echt iets anders”, zegt hij.

Room for Ukraine is druk bezig met het werven van meer vrijwilligers om vraag en aanbod van tijdelijke woonruimtes met elkaar te verbinden. „We zoeken ook samenwerking met andere organisaties, zoals Vluchtelingenwerk”, vertelt de Nijmegenaar. In zijn netwerk worden ook voorbereidingen getroffen om Oekraïense vluchtelingen op te halen aan de grens tussen Oekraïne en Polen. Wanneer dat precies gaat gebeuren, kan De Mast nog niet zeggen.

Een soortgelijk burgerinitiatief, Onderdak Oekraïne, leverde tot nog toe ruim 6700 aanmeldingen van gastgezinnen op. Aan de praktische uitvoering wordt nog druk gewerkt, liet initiatiefnemer Huib van Mierlo weten. Deze door burgers geregelde opvang komt bovenop de noodopvang die de overheid regelt.

Door Russische aanvallen zitten inmiddels meer dan 900 plaatsen in Oekraïne zonder elektriciteit, water en verwarming. Rusland heeft 202 scholen, 34 ziekenhuizen en ruim 1500 woongebouwen beschadigd of vernietigd, zei een adviseur van de Oekraïense president op Twitter.

Hij noemde de Russen de barbaren van de 21e eeuw. Volgens het ministerie van Energie hebben 646.000 mensen in heel Oekraïne geen stroom, 130.000 mensen geen gas.

De Franse president Emmanuel Macron heeft zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin beschuldigd van „moreel cynisme” vanwege de Russische aankondiging van zogenoemde humanitaire corridors in Oekraïne. Oekraïense burgers zouden via deze corridors uit steden kunnen ontsnappen in de richting van Rusland of diens bondgenoot Belarus, in plaats van naar ander Oekraïens grondgebied. Tegelijkertijd zou een staakt-het-vuren worden ingesteld, maar beschietingen gingen maandag gewoon door.

„Dit is allemaal niet serieus. Het is moreel en politiek cynisme, wat ik onuitstaanbaar vind”, zei Macron op de Franse televisie. Volgens de president zijn beloftes om burgers te beschermen door ze enkel richting Rusland te laten vluchten bovendien „hypocriet”. De situatie in Oekraïne wordt steeds erger, stelt Macron. „Mensen gaan dood, vermoeidheid slaat toe. Het is nog niet gelukt tot een wapenstilstand te komen.”

Het Russische ministerie van Defensie meldde dat de vluchtroutes zouden worden opgezet bij Kiev, Charkov, Soemi en Marioepol. Het Russische staatspersbureau RIA publiceerde plattegronden waarop te zien was dat veel van deze corridors naar Rusland en Belarus leiden. Kiev veroordeelde de aankondiging direct als een „immorele stunt”.

Een woordvoerder van de Oekraïense president Volodimir Zelenski stelde dat Rusland „het leed van mensen gebruikt om een bepaald beeld voor televisie te creëren”. Volgens de woordvoerder zouden Oekraïners het recht moeten hebben om via hun eigen grondgebied te vluchten.

Sinds de Russische aanval op Oekraïne op 24 februari zijn ruim 1,73 miljoen mensen dat land ontvlucht, meldt VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Dat zijn er zo’n 200.000 meer in een etmaal.

Het leeuwendeel vluchtte naar Polen. Daar zijn inmiddels meer dan 1 miljoen mensen gearriveerd uit het buurland. Ook buurlanden als Hongarije, Roemenië, Slowakije en Moldavië hebben veel vluchtelingen ontvangen.

Volgens de vluchtelingenorganisatie zijn ruim 183.000 mensen doorgereisd naar andere landen in Europa. Zo zijn er in Duitsland zeker 50.000 gearriveerd, maar omdat er geen controles zijn langs EU-grenzen kunnen dat er veel meer zijn. Het gaat niet alleen om Oekraïners, maar ook mensen uit Oezbekistan, Belarus, India, Nigeria, Marokko, de VS en andere landen.

De UNHCR spreekt over de snelst groeiende vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Het Rode Kruis waarschuwt voor groeiende humanitaire nood en massale ontheemding in Oekraïne. De organisatie verwacht dat ook buiten Oekraïne de hulpbehoefte veel groter wordt.

Het Internationaal Gerechtshof zal „zo snel mogelijk” uitspraak doen over de zaak die Oekraïne tegen Rusland heeft aangespannen. Dat heeft toprechter Joan Donoghue maandag gezegd. Een exacte datum is nog niet bekend.

Oekraïne kwam maandag aan het woord. Rusland kreeg de kans om daar dinsdag op te reageren, maar het land doet niet mee aan de hoorzittingen. Daarom gaat de geplande zittingsdag dinsdag niet door.

Rusland heeft Oekraïne beschuldigd van genocide (volkenmoord) op Russischtalige, pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk, in het oosten van Oekraïne. Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (”speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.

Oekraïne zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom „geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.

Het Internationaal Gerechtshof is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties. Het is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag. De rechters buigen zich in deze zaak alleen over de aanloop naar de Russische invasie, niet naar de invasie en de oorlog zelf. De aanklager van het Internationaal Strafhof, ook in Den Haag, onderzoekt wel of tijdens de invasie oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en zijn Oekraïense ambtgenoot Dmitro Koeleba ontmoeten elkaar donderdag in het zuiden van Turkije om te praten over Oekraïne. Hun Turkse collega Mevlut Cavusoglu heeft dat gemeld en Moskou heeft de afspraak volgens Russische media bevestigd.

Koeleba zei dit weekend open te staan voor gesprekken met Lavrov, zolang die „betekenisvol” zijn. Cavusoglu neemt de rol van bemiddelaar op zich.

NAVO-lidstaat Turkije had eerder bemiddeling in het conflict aangeboden en sprak de hoop uit dat op een eerder geplande conferentie in de Zuid-Turkse kustplaats Antalya stappen kunnen worden gezet. Ankara onderhoudt goede relaties met beide landen. President Recep Tayyip Erdogan vroeg zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin vorige week telefonisch de oorlog te beëindigen en op hoog niveau te gaan onderhandelen over een blijvende wapenstilstand en evacuaties van burgers. Tijdens dat gesprek zou de afspraak voor de ontmoeting van de buitenlandministers overeen zijn gekomen.

Maandagmiddag staat een derde overlegronde gepland tussen Rusland en Oekraïne in Belarus. De verwachtingen zijn niet hooggespannen.

De nieuwe onderhandelingsronde tussen Rusland en Oekraïne in Belarus begint maandagmiddag rond 15.00 uur (Nederlandse tijd), meldt een onderhandelaar van de Oekraïense delegatie. Het Belarussische staatspersbureau Belta meldde eerder nog een aanvangstijd van 13.00 uur, maar het wordt volgens Oekraïne later.

Het door de Russische staat gefinancierde medium Sputnik liet maandagochtend al weten dat een Russische delegatie onderweg was naar Belarus voor nieuwe gesprekken met Oekraïne. Inmiddels is de delegatie daar ook aangekomen. Volgens het Russische staatspersbureau RIA vindt de nieuwe ronde plaats in de stad Brest. Of de Oekraïners daar al zijn gearriveerd is nog niet bekend.

De Russische delegatie en de delegatie uit Oekraïne treffen elkaar voor de derde keer voor overleg in een poging het conflict te beëindigen. De twee eerdere rondes leverden geen doorbraak op.

Normaal komt de presbyteriaanse gemeente in Krakau samen in een gewoon pand. Zondag week ze uit naar een luthers kerkgebouw om ook Oekraïense kerkgangers welkom te kunnen heten.

Lees ook

Oorlog niet ver weg in preek Poolse voorganger in Krakau

De burgemeester van de Oekraïense plaats Hostomel is gedood door Russische troepen. De lokale autoriteiten melden dat bestuurder Joeri Prilipko samen met twee anderen werd doodgeschoten toen hij voedsel en medicijnen uitdeelde.

Het Russische leger heeft nog niet gereageerd op de informatie uit Oekraïne, die niet onafhankelijk kan worden geverifieerd. Volgens de lokale autoriteiten stierf de burgemeester „voor zijn mensen”. Zij omschrijven Prilipko als „een held”.

Hostomel ligt ten noordwesten van de hoofdstad Kiev en heeft een strategisch belangrijk vliegveld. Op deze plek vonden in de eerste dagen van de Russische invasie zware gevechten plaats tussen de Russische en Oekraïense strijdkrachten.

Bijna alle economieën in de wereld laten al een afname zien van de internationale handel als gevolg van de verstoringen die worden veroorzaakt door de Russische oorlog in Oekraïne. Dat meldt de Duitse denktank Kiel Institute for the World Economy in een nieuw rapport.

Volgens het onafhankelijke economisch onderzoeksinstituut wordt zoals verwacht Rusland het meest getroffen door de sancties. De export van het land is in februari naar verwachting met bijna 12 procent afgenomen ten opzichte van een maand eerder.

De Verenigde Staten, de grootste economie ter wereld, zagen afgelopen maand een exportdaling van 3,9 procent en de uitvoer van de Europese Unie nam met 2,8 procent af. De export van Duitsland, de grootste Europese economie, zakte volgens het rapport met 3,8 procent.

China boekte nog een lichte exportgroei van 0,3 procent, maar de Chinese uitvoer zou volgens de denktank in komende tijd bemoeilijkt kunnen worden door de snelle verspreiding van de omikronvariant van het coronavirus in de regio.

„De cijfers van februari geven een voorproefje van de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne”, zei Vincent Stamer, samensteller van de handelsindicator van het Kiel Institute. „Verscherpte douanecontroles om de naleving van sancties tegen Rusland te controleren, kunnen bovendien leiden tot vertragingen in de maritieme handel.”

In Duitsland zijn inmiddels meer dan 50.000 vluchtelingen uit Oekraïne aangekomen. Maar aangezien er in de Europese Unie geen grenscontroles zijn kan het aantal veel hoger zijn, aldus een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken in Berlijn.

De teller stond zondag op ruim 37.000. Veel van hen zijn doorgereisd uit Polen, dat een grens met Oekraïne deelt. Ook buurlanden als Hongarije, Roemenië, Slowakije en Moldavië hebben veel vluchtelingen ontvangen.

De Verenigde Naties meldden zondag dat de afgelopen tien dagen ruim 1,5 miljoen mensen Oekraïne zijn ontvlucht. De volkerenorganisatie sprak van de snelst groeiende vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog.

Een Russische delegatie is onderweg naar Belarus voor nieuwe onderhandelingen met Oekraïne, meldt het door de Russische staat gefinancierde medium Sputnik.

Naar verwachting treffen de Russische delegatie en een delegatie uit Oekraïne elkaar later op de dag voor de derde keer voor overleg in een poging om het conflict te beëindigen. De twee eerdere rondes leverden geen concrete doorbraak op.

Het is nog onduidelijk op welk tijdstip de twee partijen elkaar treffen. Voor zover bekend is de Oekraïense delegatie nog niet richting Belarus vertrokken.

Twee Nederlanders brengen naar eigen zeggen een lading van 187 drones naar Oekraïne, waarmee burgers in het land oorlogshandelingen vanuit de lucht kunnen filmen. Het doel is dat „de waarheid niet sneuvelt”, zeggen de mensen achter het initiatief Eyes on Ukraine. „Als mensen ter plekke met drones kunnen filmen, kijken we allemaal mee. Dan wordt het veel moeilijker om aanvallen op burgerdoelen of gebruik van clustermunitie te ontkennen.”

Eyes on Ukraine heeft het vertrek van de eerste lading via sociale media gemeld. „Om veiligheidsredenen doen we geen live verslag van de reis. Zodra we terug zijn laten we uitgebreid zien hoe de reis verliep”, melden de initiatiefnemers op hun Facebookpagina. Farid Bekirov en Bas Könning gaan de drones afleveren, andere vrijwilligers blijven bezig met voorbereidingen voor een volgende verzending.

Het filmen van oorlogshandelingen met drones is veel veiliger dan met een telefoon. „Met een telefoon moet je dicht in de buurt zijn, dus kun je gezien en beschoten worden”, legt Eyes on Ukraine uit. „Een drone bestuur je op afstand en eventueel verborgen.”

De lichtgewichtdrones kosten ongeveer 450 euro per stuk. Ze worden gefinancierd uit donaties. De vrijwilligers en een sponsorbedrijf dragen de kosten voor het transport. Volgens de initiatiefnemers kunnen de apparaten tot een meter of 80 hoog scherpe beelden maken.
Dat maakt het voor de Russische troepen niet makkelijk om ze uit te lucht te schieten. Als ze toch onder vuur worden genomen „scheelt dat weer kogels voor andere doelen”, aldus de organisatie.

Eyes on Ukraine benadrukt dat de drones alleen geschikt zijn om beelden te maken. Ze zijn dus niet als wapen te gebruiken.

Op de route die het Russische leger zondag openstelde voor burgers van Marioepol om de belegerde stad te ontvluchten lagen mijnen. Medewerkers van het Rode Kruis die probeerden de zuidelijke havenstad te verlaten ontdekten dat al snel, zegt Dominik Stillhart, directeur operaties van het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC) tegen de BBC.

De geplande evacuatie kwam zondag mede vanwege doorgaande beschietingen al snel tot stilstand, net als een dag eerder. Beide kanten hadden volgens Stillhart „dagenlang” gesproken over de vluchtroutes, maar over de details van een staakt-het-vuren was geen overeenstemming bereikt. Een principeakkoord daarover werd gelijk geschonden.

„Daarom is het voor ons zo belangrijk dat de twee partijen een precieze overeenkomst hebben voordat wij in staat zijn die op de grond te faciliteren”, aldus de ICRC-directeur.

Voor maandag heeft Rusland opnieuw humanitaire corridors voorgesteld bij een aantal steden, waaronder Marioepol. Daar hebben pro-Russische separatisten volgens het ministerie van Defensie in Moskou de strijd opgevoerd. Het zegt dat er een staakt-het-vuren komt om een corridor te openen vanuit de stad met 400.000 inwoners. Oekraïne heeft daar geen vertrouwen in, maar is nog in onderhandeling met de Russen. De voorgestelde vluchtroutes leiden naar Rusland of Belarus en dat is voor de regering in Kiev geen optie.

Rusland komt niet opdagen bij de zaak die Oekraïne heeft aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag. De Russische ambassadeur in Nederland heeft dat doorgegeven, liet het ICJ maandag bij het begin van de zaak weten. De reden is niet bekendgemaakt.

Het Internationaal Gerechtshof is het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties. Het is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag.
De zaak gaat over de aanloop naar de Russische invasie in Oekraïne. Rusland beschuldigde Oekraïne toen van een genocide op Russischtalige en pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk. Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (”speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.

Oekraïne zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom „geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.

De Europese gasprijs steeg maandag met meer dan 70 procent naar een nieuw record door de oorlog in Oekraïne en de vrees voor verstoringen van de Russische gasleveringen aan Europa. De prijs voor gas op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs ligt nu op meer dan 335 euro per megawattuur.

De Verenigde Staten en hun bondgenoten overwegen een verbod op de import van Russische olie. Daardoor gaan ook de olieprijzen zeer sterk omhoog.

Oekraïne is in onderhandeling met Rusland over humanitaire corridors waarlangs burgers uit een aantal steden kunnen vluchten, maar heeft daar weinig vertrouwen in omdat Russische troepen hun aanvallen niet hebben gestaakt.

Rusland had vanaf 08.00 uur Nederlandse tijd een staakt-het-vuren aangekondigd bij de steden Charkov, Kiev, Soemi en Marioepol om burgers de kans te geven de Oekraïense steden te verlaten. Er worden volgens het Russische ministerie van Defensie zes corridors ingericht, die echter in de richting van Rusland en Belarus leiden. De Oekraïense autoriteiten stellen dat iedereen zelf mag besluiten waar hij of zij heengaat en adviseren mensen zich niet door Rusland te laten evacueren.

Een woordvoerder van de Oekraïense president Volodimir Zelenski had het Russische standpunt over de corridors daarvoor „compleet immoreel” genoemd. Oekraïners moeten volgens hem het recht hebben naar hun eigen grondgebied te gaan als ze steden verlaten.

De vriendschap tussen China en Rusland is „ijzersterk” en de samenwerking biedt beide landen voordeel en veel mogelijkheden. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi zei dat tijdens een persconferentie waar hij aankondigde dat het Chinese Rode Kruis humanitaire hulp naar Oekraïne gaat sturen.

De minister herhaalde zijn oproep dat Moskou en Kiev hun onderhandelingen over het staken van de vijandelijkheden zo snel mogelijk moeten voortzetten. Die staan voor later op de dag gepland, maar daarover is nog veel onduidelijk. Beijing is bereid om samen met de internationale gemeenschap te bemiddelen, aldus de bewindsman.

Vorige maand kwamen de Chinese president Xi Jinping en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin een partnerschap „zonder grenzen” overeen. Beijing heeft de Russische invasie in Oekraïne niet veroordeeld, maar ook geen steun uitgesproken.

Volgens de Australische premier Scott Morrison heeft China een cruciale rol als het gaat om het beëindigen van de oorlog die inmiddels ruim anderhalve week duurt. Het is aan China om aan te tonen dat het zich inzet voor vrede en respect voor soevereiniteit „op dit scharnierpunt van de geschiedenis”, zei Morrison.

Volgens hem heeft geen enkel ander land meer invloed op de machthebbers in Moskou en zou Beijing net als de rest van de wereld de invasie moeten veroordelen en sancties instellen tegen Rusland. Morrison hekelde de economische reddingslijn die China Rusland biedt door onder meer de importbeperkingen voor graan te versoepelen.

De handel tussen China en Rusland is in de eerste weken van dit jaar, voorafgaand aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, sterk toegenomen. Volgens Chinese douanegegevens over januari en februari steeg de uitvoer naar Rusland in deze periode met 41 procent in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder.

Andersom was Rusland in die periode de op een na belangrijkste importeur voor China. Beijing koopt met name energieproducten zoals olie en gas van het buurland. De handel met China is voor Rusland van groot belang. Sinds de annexatie van de Krim zijn er verschillende sancties tegen Moskou ingesteld door met name westerse landen. Het isolement is na de inval van Oekraïne alleen nog maar groter geworden.

China is al meer dan tien jaar de belangrijkste handelspartner voor Rusland. Beijing gaf vlak voor de inval in Oekraïne nog zijn goedkeuring voor de import van Russische tarwe. Volgens kenners zal China zijn handelsactiviteiten met Rusland vanwege de internationale druk nu niet drastisch gaan verhogen, nu de Russen door de ingestelde sancties weinig andere mogelijkheden hebben voor het drijven van handel.

De totale export van China steeg in de eerste twee maanden van het jaar met ruim 16 procent. Dat kwam, naast de plus met Rusland, ook door een grotere vraag naar goederen. De export blijft daarmee een lichtpunt voor de Chinese economie, waarvan de groei de afgelopen maanden sterk is vertraagd als gevolg van virusuitbraken, problemen op de vastgoedmarkt en strengere regelgeving voor belangrijke sectoren.

De Chinese regering zette het doel van economische groei voor dit jaar onlangs op 5,5 procent. Dat is het laagste percentage in meer dan dertig jaar tijd.

Rusland stelt om 08.00 uur Nederlandse tijd een staakt-het-vuren in bij Charkov, Kiev, Soemi en Marioepol, om burgers de kans te geven de Oekraïense steden te verlaten. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie volgens persbureau Interfax.

Deze zogenoemde humanitaire corridors worden opgezet op persoonlijk verzoek van de Franse president Emmanuel Macron en vanwege de huidige situatie in die steden, aldus het ministerie.

Zowel zaterdag als zondag kwamen Oekraïne en Rusland een soortgelijke corridor overeen bij Marioepol. Maar op beide dagen werd de evacuatie van burgers uit de belegerde stad gestaakt vanwege geweld. Beide kampen beschuldigen elkaar van het verbreken van het bestand.

Het is onduidelijk hoeveel mensen de stad hebben kunnen ontvluchten. Pro-Russische rebellen die samen met de Russische strijdkrachten Marioepol omsingelen, maakten zondag melding van driehonderd mensen. Die zouden Marioepol aan de oostkant hebben verlaten onder bescherming van de rebellen. Oekraïense ‘nationalisten’ zouden de burgers willen beletten te vertrekken.

Groot-Brittannië, de VS, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland hebben Interpol opgeroepen Rusland te schorsen uit de internationale rechtshandhavingsorganisatie. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel twitterde zondag dat de landen er bij Interpol op hebben aangedrongen nog deze week een besluit te nemen.

„De acties van Rusland vormen een directe bedreiging voor de veiligheid van individuen en voor de internationale samenwerking op het gebied van rechtshandhaving”, aldus de minister. Ze gaf niet aan om welke Russische acties het gaat, maar westerse bondgenoten proberen Moskou diplomatiek en economisch te isoleren vanwege de invasie in Oekraïne.

Interpol, waarbij 194 staten zijn aangesloten, heeft tot doel het de politie makkelijker te maken internationale misdrijven op te sporen.

Nieuw-Zeeland gaat zijn sancties tegen Rusland uitbreiden, kondigde premier Jacinda Ardern maandag aan. De nieuwe maatregelen moeten degenen die verantwoordelijk zijn voor of betrokken zijn bij de Russische invasie in Oekraïne treffen, aldus de premier.

„Een wetsvoorstel van deze aard is nog nooit bij ons parlement ingediend, maar nu Rusland zijn veto uitspreekt over VN-sancties, moeten we zelf optreden om Oekraïne en onze partners te steunen in hun verzet tegen deze invasie”, zegt Ardern. Er kunnen sancties worden opgelegd aan mensen, diensten, bedrijven en activa die verband houden met degenen in Rusland die verantwoordelijk zijn voor of betrokken zijn bij de invasie, of die van economisch of strategisch belang zijn voor Rusland, inclusief oligarchen.

Tegoeden in Nieuw-Zeeland kunnen worden bevroren. En degenen die gesanctioneerd zijn, zullen ook worden belet activa naar Nieuw-Zeeland te verplaatsen of het financiële systeem te gebruiken als een „achterdeur” om sancties die door andere landen zijn opgelegd te omzeilen, aldus de minister-president.

Russische superjachten, schepen en vliegtuigen zouden ook de toegang tot de wateren of het luchtruim van Nieuw-Zeeland kunnen worden ontzegd. Ardern: „Het wetsvoorstel maakt het ook mogelijk om sancties op te leggen aan andere staten die medeplichtig zijn aan de illegale acties van Rusland, zoals Belarus”.

De Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD grijpen de oorlog in Oekraïne aan om meer bevoegdheden te verkrijgen. In een nog geheim conceptwetsvoorstel, ingezien door de Volkskrant, staat dat ze in bepaalde gevallen zonder toestemming vooraf mogen hacken en tappen, en ongericht kabelinterceptie mogen inzetten. De voorstellen staan op gespannen voet met uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

De AIVD en de MIVD beklagen zich al langer over de inlichtingenwet uit 2017. De diensten vinden dat ze niet snel genoeg kunnen handelen bij digitale dreigingen. Vooral de toets vooraf door toezichtscommissie TIB en het verplicht in kaart brengen van risico’s bij hackoperaties zitten hen dwars. Daarnaast is kabelinterceptie - het op grote schaal tappen van internetverkeer - veel complexer en duurder gebleken dan gedacht. De systemen om kabelinterceptie mogelijk te maken hebben miljoenen euro’s gekost, maar het middel zelf wordt amper ingezet.

Vorige week gebruikte MIVD-directeur Jan Swillens in talkshow Op1 de ontdekking van een Russisch digitaal aanvalsnetwerk om te pleiten voor ruimere bevoegdheden. ‘Wij kunnen op dit moment de digitale veiligheid van Nederland onvoldoende waarborgen’, zei hij onder meer.

Abonnees van De Limburger krijgen maandag een speciale editie van hun krant in de bus. Het regionale dagblad besteedt met extra veel artikelen aandacht aan de oorlog in Oekraïne en de ernstige gevolgen voor de bevolking van dat land. In de krant zit bovendien een grote poster die lezers kunnen ophangen om daarmee hun solidariteit te tonen met de mensen in Oekraïne.

„Vandaag, op de dag van de nationale actie van Giro555, steunen we de Oekraïners en staan we op tegen de Russische agressor”, schrijft hoofdredacteur Bjorn Oostra op de voorpagina.

Ook plaatst De Limburger in de krant van maandag, evenals de collega-titels van de Mediahuis groep in Nederland, gratis een grote advertentie over de landelijke actie van de samenwerkende hulporganisaties.

Het vier jaar durende onderzoek van het Openbaar Ministerie naar Nederlandse bedrijven die mogelijk betrokken zijn bij de bouw van de omstreden Russische Krimbrug heeft nog steeds niet geleid tot een rechtszaak, zo meldt Investico. Het gaat om bedrijven die diensten of onderdelen zouden hebben geleverd, maar volgens het onderzoeksplatform blijkt het vaststellen van overtredingen van de economische sancties lastig.

Vorige maand zijn zeven onderzoeken al wel afgerond, meldt het OM aan Investico, dat navraag deed voor De Groene Amsterdammer, Trouw en De Gelderlander. Deze onderzoeken worden nog beoordeeld.

Een woordvoerder meldt aan Investico dat bij dit soort onderzoeken meespeelt dat er veel informatie opgehaald moet worden. „Het gaat om complexe en ingewikkelde materie waar veel partijen en organisaties betrokken zijn.”

Het strafrechtelijk onderzoek startte in 2018 na een publicatie van De Gelderlander. De krant ontdekte destijds dat meerdere Nederlandse bedrijven spullen als een heihamer leverden voor de bouw van de brug.

In maart 2014 annexeerde Rusland de Krim. Het schiereiland maakte daarvoor deel uit van Oekraïne. Na de annexatie legde de Europese Unie de import en export naar het schiereiland aan banden en mochten Europese bedrijven niet meer deelnemen aan grote infrastructurele projecten.

Rusland is volgens het Oekraïense leger begonnen met het verzamelen van middelen voor de bestorming van de hoofdstad Kiev, meldt de generale staf in de nacht van zondag op maandag. Tegelijkertijd proberen Russische troepen de volledige controle te krijgen over Irpin en Bucha, twee steden die net buiten Kiev liggen. Van daaruit is het nog slechts enkele kilometers naar de noordwestelijke stadsgrenzen.

Russische eenheden willen ook tactisch voordeel behalen door de oostelijke buitenwijken van de stad te bereiken. Volgens Vadim Denisenko, een adviseur van de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, hebben de Russen een vrij grote hoeveelheid materieel en troepen verzameld op routes naar Kiev. „We gaan ervan uit dat de strijd om Kiev de belangrijkste strijd van de komende dagen is”, zei hij volgens onlinekrant Ukrayinska Pravda zondag tijdens een live tv-uitzending.

De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, meldde zondag op Telegram dat er gevechten waren in de buurt van Kiev. De stad blijft volgens hem alle middelen verzamelen voor zijn verdediging. Hij heeft verschillende controleposten aan de stadsgrenzen bezocht, de veiligheidstroepen zijn vastbesloten elke aanval af te weren.

Accountantskantoren PricewaterhouseCoopers (PwC) en KPMG trekken zich terug uit Rusland vanwege de invasie van Moskou in Oekraïne. KPMG, met het hoofdkantoor in Nederland, zegt ook Belarus vaarwel. „We zijn van mening dat we, samen met andere wereldwijde bedrijven, de verantwoordelijkheid hebben om te reageren op de aanhoudende militaire aanval van de Russische regering op Oekraïne”, twitterde het bedrijf.

KPMG heeft meer dan 4500 werknemers in Rusland en Belarus en stelt dat „het beëindigen van onze werkrelatie met hen, van wie velen al tientallen jaren deel uitmaken van KPMG, ongelooflijk moeilijk is. Deze beslissing gaat niet over hen - het is een gevolg van de acties van de Russische regering. We zijn een doelgerichte en waardengedreven organisatie die gelooft in het juiste doen.”

„We blijven allemaal geschokt en met afschuw vervuld door de zinloze oorlog die de Russische regering Oekraïne en zijn volk aandoet”, stelt topman Bob Moritz van PwC in een verklaring. „Onze belangrijkste focus is het helpen van onze Oekraïense collega’s en het ondersteunen van de humanitaire inspanningen om de bevolking van Oekraïne te helpen.”

Maar dat is slechts een deel van de verantwoordelijkheid die het bedrijf volgens hem heeft. „We hebben besloten dat PwC, gezien de omstandigheden, geen firma in Rusland zou moeten hebben. Met als gevolg dat PwC Rusland het netwerk zal verlaten”, zei hij. Bij de Russische firma werken 3700 mensen. Moritz zegt alles in het werk te stellen om „een ordelijke overgang voor het bedrijf te bewerkstelligen met een focus op het welzijn van onze collega’s bij PwC Rusland.”

Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) brengt maandag een bezoek aan Finland, Estland en Letland. Een dag later is hij in Litouwen waar Nederlandse militairen gestationeerd zijn.

De vier landen grenzen aan Rusland en maken zich zorgen over hun veiligheid na de Russische invasie in Oekraïne. De NAVO heeft haar inmiddels aanwezigheid in de Baltische staten versterkt. Finland is geen lid van de NAVO, maar haalt de banden met de VS aan.

Hoekstra spreekt in Helsinki zijn ambtsgenoot Pekka Haavisto. Daarna reist hij door naar Estland voor een onderhoud met premier Kaja Kallas. Zij riep eerder de NAVO op om permanent troepen te gaan legeren in de Baltische staten.

In Letland staat een ontmoeting met minister Edgars Rinkevics van Buitenlandse Zaken op de agenda. Ook brengen Rinkevics en Hoekstra een bezoek aan de ambassade van Oekraïne om hun steun te betuigen.

Dinsdag heeft Hoekstra een onderhoud met onder anderen de Belarussische oppositieleider in ballingschap, Svetlana Tichanovskaja. Vanuit Belarus zijn Russische troepen Oekraïne binnengetrokken. Daarom wordt het bewind in Minsk nieuwe sancties opgelegd.

De reis wordt afgesloten bij de ongeveer 270 Nederlandse militairen in Rukla. Die zijn hier al meer meer dan vijf jaar permanent aanwezig om de Russen af te schrikken en de Litouwers gerust te stellen.

„Ik hoop dat je opgegeten wordt door de tijgers in Siberië.” . Sinds de inval van Rusland in Oekraïne voelen steeds meer Russen zich onveilig in Nederland, schrijft De Telegraaf op basis van gesprekken met meerdere van hen.

Ze worden bedreigd, uitgescholden, hun bedrijven krijgen slechte recensies en zelfs de allerjongsten worden op het schoolplein gepest met hun afkomst. „Dit is precies wat Poetin wil.”

De 23-jarige Sasha Grond ervoer op haar vijftiende, vlak na de crash van MH17, voor het eerst russofobie. „Vond je het leuk om het vliegtuig uit de lucht te schieten?” „Wat een rotopmerking was dat zeg”, blikt Sasha terug. „Ik voelde me schuldig na MH17. Ik durfde er niet meer voor uit te komen dat ik Russisch was. Datzelfde gevoel heb ik nu weer”, verzucht ze.

Rusland en Oekraïne zullen maandag een derde gespreksronde houden over het beëindigen van de vijandelijkheden. Dat hebben beide zijden inmiddels bevestigd. De gesprekken zullen wederom in Belarus plaatsvinden. Het aanvangstijdstip is nog onbekend.

Donderdag kwamen Rusland en Oekraïne overeen humanitaire corridors te openen om burgers uit sommige gevechtszones te laten vertrekken. Er zijn echter vertragingen opgetreden bij de uitvoering ervan.

De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad praten maandag vanaf 19.00 uur in Utrecht met het ministerie van Justitie en Veiligheid over de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Vrijdag werd bekend dat het kabinet wil dat elk van de 25 veiligheidsregio’s 2000 opvangplekken regelt voor Oekraïense vluchtelingen, waarvan de helft op korte termijn beschikbaar moet zijn.

De komende tijd wordt een fors aantal vluchtelingen uit Oekraïne verwacht. Nederland zou zich daarom moeten voorbereiden op grootschaliger opvang.

„Veel veiligheidsregio’s en gemeenten zijn al volop bezig om dit voor te bereiden”, liet een woordvoerder van het ministerie vrijdag weten. Maandag wordt onder meer besproken of de aantallen voor alle regio’s dezelfde gaan zijn en ook wanneer de plekken er moeten zijn.

Het Internationaal Gerechtshof, het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties, buigt zich maandag en dinsdag over het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

De rechters kijken niet naar de invasie en de oorlog zelf, maar naar de aanloop. Rusland beschuldigde Oekraïne toen van een genocide op Russischtalige en pro-Russische inwoners van de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk. Moskou besloot eerst de onafhankelijkheid van die twee regio’s te erkennen en viel daarna Oekraïne binnen. Volgens Rusland was de inval (”speciale militaire operatie”) gerechtvaardigd om de inwoners te beschermen.

Oekraïne stapte naar het Internationaal Gerechtshof. President Volodimir Zelenski zegt dat er helemaal geen genocide was en wil dat de VN-rechters vaststellen dat Rusland daarom „geen enkele wettelijke basis had om actie in en tegen Oekraïne te ondernemen om genocide te voorkomen en te bestraffen”.

Op maandag komt Oekraïne aan het woord. Op dinsdag krijgt Rusland de kans om daarop te reageren.

Het Internationaal Gerechtshof is gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag. Bij de gemeente zijn geen demonstraties aangemeld.

De aanklager van het Internationaal Strafhof, ook in Den Haag, kijkt eveneens naar de oorlog in Oekraïne. De Brit Karim Khan onderzoekt of er oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd.

Minister-president Mark Rutte voert maandag in Londen gesprekken met de Britse premier Boris Johnson en de Canadese premier Justin Trudeau. De Russische inval in Oekraïne staat daarin centraal.

Rutte spreekt maandag zowel Johnson als Trudeau afzonderlijk, als de twee premiers gezamenlijk. Donderdag gaat de premier naar Parijs om informeel met alle Europese regeringsleiders te spreken over de situatie in Oekraïne.

De minister-president staat „voortdurend in contact” met zijn Europese collega’s, zo liet hij vrijdag via Twitter weten. Ook Oekraïners hebben de persoonlijke aandacht van Rutte; zowel Oekraïners die in Nederland wonen, als de bevolking van Oekraïne zelf die dagelijks onder de door Rusland gestarte oorlog lijdt. Voor hen nam Rutte eerder een videoboodschap op waarin hij hen blijvende steun toezegde in de strijd tegen de Russen in de vorm van wapens, medicijnen en voedsel.

Het kabinet en Rutte hebben zich de afgelopen dagen fel uitgesproken tegen de Russische agressie, net zoals regeringleiders van andere landen van de Europese Unie. Een van de dieptepunten van de afgelopen dagen was de aanval op de kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van Oekraïne. Rutte veroordeelde deze aanval als „levensgevaarlijk” en „roekeloos”.

De gebruikelijke test van de sirenes op de eerste maandag van de maand om 12.00 uur gaat deze maandag gewoon door, ook nu het oorlog is in Oekraïne. Wel wordt er op verzoek van het ministerie van Justitie en Veiligheid extra over gecommuniceerd, zodat mensen zich geen zorgen hoeven te maken.

De Veiligheidsregio’s is gevraagd het reguliere testalarm nog eens onder de aandacht te brengen. Zo meldde de Veiligheidsregio Twente vrijdag al op Twitter: „Vanwege de oorlog in Oekraïne zou onrust kunnen ontstaan door het afgaan van de sirenes. Daarom kondigen we de maandelijkse test van de sirenes deze keer extra aan.”

Voorzitter Nancy Pelosi zegt dat het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een verbod op de invoer van Russische olie „onderzoekt”. Het Congres is volgens haar ook van plan deze week 10 miljard dollar (ruim 9,2 miljard euro) aan hulp beschikbaar te stellen voor Oekraïne als reactie op de Russische inval in het land.

„Het Huis onderzoekt momenteel sterke wetgeving die Rusland verder zal isoleren van de wereldeconomie”, aldus Pelosi in een brief. „Ons wetsvoorstel zal de invoer van Russische olie- en energieproducten in de Verenigde Staten verbieden, de normale handelsbetrekkingen met Rusland en Belarus intrekken en de eerste stap zetten om Rusland de toegang tot de Wereldhandelsorganisatie te ontzeggen.”

De evacuatie van alle internationale waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) uit Oekraïne is bijna voltooid, meldt de organisatie. De laatste leden, de leider van de missie en zijn naaste medewerkers, zouden nu het land verlaten.

De OVSE besloot vorige maand de missie tijdelijk af te breken vanwege de Russische inval in Oekraïne. Begin vorige week zat een aantal van het ongeveer 500-koppige team van waarnemers nog vast in door Russische troepen belegerde Oekraïense steden zoals Charkov en Cherson. Sommige waarnemers waren ook nog niet geëvacueerd uit de relatief rustigere oostelijke regio’s Loehansk en Donetsk.

Dinsdag stierf een Oekraïense medewerkster tijdens de beschieting van Charkov terwijl ze probeerde voorraden te krijgen voor haar familie. Het kantoor van de waarnemer in Marioepol werd beschadigd door beschietingen, zei de OVSE zondag. De communicatieapparatuur werd vernield en twee voertuigen vlogen in brand.

De OVSE houdt sinds 2014 een waarnemingsmissie in het oosten van Oekraïne. De waarnemers houden toezicht op het staakt-het-vuren dat werd gesloten tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense soldaten, vooral in Oost-Oekraïne. Het is de grootste veiligheidsmissie in de geschiedenis van de OVSE.

Rusland rekruteert Syriërs die bedreven zijn in stedelijke gevechten voor zijn strijd in Oekraïne, meldt The Wall Street Journal zondag. Volgens Amerikaanse regeringsfunctionarissen heeft Rusland behoefte aan zulke ervaren Syrische krachten nu de invasie van Oekraïne zich steeds meer toe lijkt te spitsen op stedelijke gebieden. De Syriërs moeten onder meer helpen de Oekraïense hoofdstad Kiev in te nemen.

Het is nog onduidelijk hoeveel strijders er door Rusland in Syrië zijn geronseld, maar sommige van hen zouden al in Rusland zijn om zich daar voor te bereiden op hun deelname aan de oorlog. Over wat hun rol precies zal zijn, willen de Amerikaanse functionarissen volgens de krant nog niets zeggen. The Wall Street Journal verwijst wel naar berichten op een Syrische nieuwswebsite, die stelt dat Rusland de Syrische vrijwilligers tussen de 200 en 300 dollar heeft geboden „om naar Oekraïne te gaan en daar als bewaker ingezet te worden” voor een periode van telkens zes maanden.

Het Russische leger zoekt niet alleen steun bij Syrische strijders. Ook Tsjetsjeense soldaten helpen Rusland al enige tijd in de oorlog in Oekraïne.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft kritiek geuit over het uitbleven van reacties van westerse leiders op de Russische aankondiging de Oekraïense wapenindustrie aan te vallen. „Denk aan het gevoel van straffeloosheid van de indringers”, zei Zelenski in een video op Telegram. „Ik heb vandaag van geen enkele wereldleider een reactie gehoord… geen woord, alsof de westerse leiders vanavond zijn opgelost.”

Rusland wil zijn militaire activiteiten in Oekraïne uitbreiden met aanvallen op de Oekraïense wapenindustrie, zei de Russische minister van Defensie Igor Konasjenkov zondag. „Als onderdeel van de opdracht om Oekraïne te demilitariseren, zullen de troepen de Oekraïense defensie-industrie met precisiewapens bestoken.”

Zelenski wijst op de duizenden mensen die in de fabrieken werken, in steden met honderdduizenden mensen in de buurt. „De brutaliteit van de agressor is een duidelijk signaal aan het westen dat de sancties die aan Rusland zijn opgelegd niet voldoende zijn”, aldus de president.

Moskou zei Oekraïne vooraf te waarschuwen voor de aanvallen om werknemers in Oekraïense defensiebedrijven de kans te geven zichzelf in veiligheid te brengen. Wanneer de aanval precies zal plaatsvinden, is onduidelijk.

Volgens het Russische ministerie van Defensie hebben Oekraïense troepen een experimentele nucleaire faciliteit in de oostelijke stad Charkov voorzien van explosieven. Ze zijn van plan de reactor op te blazen en het Russische leger ervan te beschuldigen de reactor te hebben aangevallen met raketten, meldt het door de Russische staat gefinancierde medium Sputnik.

Buitenlandse journalisten zouden zondag zijn aangekomen in de Oekraïense stad om de gevolgen van de ramp vast te leggen en Rusland te beschuldigen van het veroorzaken van een ecologische ramp, meldde het ministerie maandag volgens Sputnik.

Rusland beweerde vrijdag dat Oekraïense „saboteurs” de brand hebben veroorzaakt tijdens gevechten bij de Oekraïense kerncentrale Zaporizja, die de grootste van Europa is. Een Russische eenheid zou zijn aangevallen door een sabotagegroep vanuit een trainingscomplex op het terrein van de kerncentrale.

Volgens Oekraïne zitten Russische troepen achter de brand. De Oekraïense president Zelenski sprak over een gerichte beschieting van de reactorblokken door Russische tanks.

De redactie opent een nieuw liveblog. Lees het blog van zaterdag hier.