Veel Russen slaakten een zucht van verlichting, blij dat ze geen spaargeld op hun bank hebben staan. De eerste dag na de aanval van Rusland op Oekraïne daalde de waarde van de roebel met 12 procent. In het weekend besloten de Verenigde Staten en de Europese Unie verregaande sancties in te stellen tegen Moskou. Op maandag tuimelde de roebel verder omlaag naar een historisch dieptepunt: de prijs van een dollar is nu zo’n 100 roebel, iets wat voorheen slechts al grap bestond.

Reizen naar het buitenland, als dat nog kan nu het Europese luchtruim dicht is voor Russische vliegtuigen, kost 40 procent meer voor Russen. „De Russische economie kreeg een serieuze klap”, zei woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov. „Maar we staan nog.”

Ja, Russen zijn wel gewend aan grote waardeschommelingen van hun nationale munt. De jaren negentig staan bij velen nog vers in het geheugen, net als 2014, toen de roebel vergelijkbaar daalde in waarde. Het is misschien daarom dat Russen niet sparen.

Rusland is ‘gecanceld’. De lijst met bedrijven die zich terugtrekken uit de Russische economie, zelfs buiten de sanctielijst om, is groot. Zo besloot kledingwinkel H&M de verkoop van kleding in Rusland „tijdelijk op te schorten.” Hoelang dat gaat duren is niet duidelijk. Apple trok de verkoop van iPhones in Rusland in en blokkeerde gedeeltelijk de functie Apple 
Pay op de telefoons van veel Russen: in Moskou hadden mensen problemen met het betalen van de metro.

Ook een groot aantal autofabrikanten heeft een importstop ingesteld voor de Russische markt. De Russische autofabrikant Lada verhoogde op 1 maart de prijzen van nieuwe Lada’s met zo’n 15 procent. Bovendien kan het concern, dat eigendom is van het Franse Renault, niet beloven dat de komende tijd de fabrieken op volle kracht zullen draaien, aangezien er veel onderdelen uit Europa komen.

Drie grote containerrederijen; het Deense Maersk, het Zwitserse MSC en het Franse CMA CGM, hebben ook tijdelijk hun transport stilgelegd richting Rusland. Ook dat heeft effect op de Russische economie.

Kaas

Uiteraard voelen veel Russen dat alles in de portemonnee: de prijzen in de winkel stijgen, maar de lonen blijven hetzelfde. Wie kijkt naar de prijzen in de winkel en die vergelijkt met een jaar terug, zal zien dat een homp kaas voorheen 125 roebel, nu 175 roebel kost, of meer zelfs: 40 procent inflatie. Goede worst is al helemaal niet meer te krijgen en mensen grappen over de ingrediënten van e-nummers, paneermeel en vleesresten.

De werkelijke inflatie ligt hoger dan de 8 procent die de Russische overheid berekende. Mensen weten dat en het is een veel gehoord gespreksonderwerp. En dat is dan de inflatie van voor de sancties. Als veel banken nu van SWIFT worden afgekoppeld, rederijen geen containers meer verschepen en veel internationale bedrijven de morele verplichting voelen om Rusland te verlaten, lijkt een verdere inflatie niet tegen te gaan. En dat gaan Russen zeker voelen.

Staatsschuld

Toch heeft Rusland zich al heel lang voorbereid op sancties. Zo heeft de Russische overheid nauwelijks schulden. Dus als het de rente verhoogt, zal het geen problemen hebben om de staatsschuld af te lossen. Ook heeft het Kremlin de afgelopen jaren zo’n 630 miljard dollar aan valutareserves opgepot. Dat geld kan nu gebruikt worden als buffer om de roebel –ondanks een fikse devaluatie– stevig te laten blijven staan. Al jaren probeert het Kremlin minder afhankelijk te worden van de dollar.

Het Westen raakt Rusland pas echt als het stopt met de koop van gas en olie: de helft van alle overheidsinkomsten ligt in deze sector. Maar dat Europa niet van plan is de gas- en oliekraan vanuit Rusland dicht te draaien, blijkt al uit dwarsligger Duitsland, dat het plan om alle Russische banken af te koppelen van het banksysteem SWIFT, beperkte tot een zestal banken. De olie en het gas moeten toch op 
een of andere manier betaald worden.