Vooral Nederlanders met een variabel energietarief zullen merken dat de rekening omhoog gaat. Nog verder omhoog, want het afgelopen jaar stegen de energieprijzen al met 86 procent. Niet voor niets raadde consumentenorganisatie Vastelastenbond donderdag klanten variabel contract over te stappen naar een eenjarig energiecontract.

De nieuwe prijsstijgingen hebben te maken met de sterke afhankelijkheid van de meeste Europese landen van gas uit Rusland. Zo komt 20 procent van het in Nederland verbruikte gas uit Rusland. In buurland Duitsland is het probleem nog groter: daar komt de helft van het gas uit Rusland.

Grote vraag is op dit moment: wat gaat Rusland doen als de Europese Unie de sancties waarmee het dreigt ook daadwerkelijk gaat uitvoeren? De scenario’s waar rekening mee wordt gehouden variëren van dat Rusland alle contracten nakomt tot dat Poetin de gaskraan naar het Westen helemaal dichtdraait.

In dat laatste geval heeft Nederland een noodplan klaarliggen: het Bescherm- en Herstelplan Gas. Daarin staat wie er bij een tekort gas blijven krijgen wie niet of minder.

Nederlandse huishoudens vallen onder de zogeheten beschermde afnemers. Die groep zal zo lang mogelijk worden ontzien. Net zoals ziekenhuizen en andere essentiële sociale diensten. Dus geen gas om te koken of te douchen zal niet snel gebeuren.

De niet-beschermde gasafnemers zijn onder andere grote industriële bedrijven en de glastuinbouw. Het zou kunnen dat in het uiterste geval grote bedrijven zoals Tata Steel gedeeltelijk of geheel moeten stoppen met produceren.

En als glastuinbouwers geen kasgroenten meer leveren omdat dat meer kost dan dat het oplevert, zal de consument dat in de supermarkt merken aan de prijzen van die groenten.

Als Tata Steel minder staal levert, zal de consument dat in de knip merken als hij bijvoorbeeld een nieuwe auto wil kopen of iets wil laten repareren waar metaal in zit.