Over een paar weken gaat Eelke Kelderman (44) voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis weer met het vliegtuig op vakantie. De bestemming is het Canarische eiland Tenerife. „Ik heb er enorm veel zin in om even naar de zon te gaan”, vertelt ze. Het besluit om te gaan nam ze „redelijk last minute.” „Voor Tenerife kon dat, omdat ik weet dat ze daar goed op rolstoelers zijn ingesteld. Er gaan ook veel ouderen naartoe en die hebben, net als rolstoelers, baat bij bepaalde voorzieningen. Meteen na aankomst heb ik een rolstoeltoegankelijke taxi nodig, maar schijnbaar hoef ik die niet van tevoren te reserveren. Ze staan er gewoon. Dat scheelt alvast een hoop geld, want vooraf boeken betekent vaak dat je de hoofdprijs betaalt. Toch kan ik ervan uitgaan dat ik, hoe goed ik me ook voorbereid, voor verrassingen kom te staan. Ik heb geleerd daar behendig mee om te gaan.”

En vastgelopen is Kelderman in de loop der jaren vaak genoeg. Zo moest ze een paar jaar geleden met de nachttrein naar Schiphol voor een vroege vlucht naar Zuid-Spanje. „Een paar dagen daarvoor belde ik de NS voor een loopplank om de trein binnen te kunnen”, zegt ze. „Mij werd verteld dat er ’s nachts geen gekwalificeerd personeel op Utrecht Centraal beschikbaar is voor die service. Ik was met stomheid geslagen. Welke opleiding heb je eigenlijk nodig om een plank klaar te leggen?”

Uiteindelijk brachten vrienden Kelderman bij nacht en ontij naar het vliegveld. Overigens wil ze benadrukken dat de NS de laatste jaren wel positieve vorderingen hebben gemaakt als het gaat om voorzieningen voor mensen met een beperking.

Doorgewinterd

Geboren met een langzaam progressieve spierdystrofie kon Kelderman als kind wel lopen, maar nooit rennen en fietsen. Ze zit al tientallen jaren in een rolstoel. Eigenlijk wilde ze journalist worden. Haar omgeving raadde haar dat af, dus deed ze een opleiding maatschappelijk werk. Toen ze daarna bij Spierziekten Nederland aan de slag kon, kwam ze als vanzelf weer op het spoor van schrijven terecht. Ze schreef artikelen voor het verenigingsblad en later begon ze, in samenwerking met de ANWB en het Revalidatiefonds, aan een boekje met rolstoeltoegankelijke toeristische adressen en bed and breakfasts zonder drempels. Daarna kwam haar blog Eelke Droomt erbij. Verder is ze hoofdredacteur van de jaarlijkse vakantiespecial van het tijdschrift Support Magazine, een blad voor mensen met een lichamelijke beperking.

Inmiddels is ze een doorgewinterd reisjournalist met duizenden volgers. Ze ging in haar rolstoel naar Thailand, waar ze op een olifant zat, ze parasailde in Cyprus, reed over een steil bergpad naar de top van een berg in Oostenrijk en poseerde met een jachtluipaard in Zuid-Afrika.

Haar meest recente verre reis ging in 2019 naar de Canadese stad Toronto. „Ik ben ingeschreven op een huizenruilwebsite (matchinghouses.com) speciaal voor mensen met rolstoeltoegankelijke huizen. Een Canadese vrouw wier vader tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland had gevochten, mailde me. Ze wilde Nederlandse plekken gaan bezoeken. We ruilden van huis en daar zat ik vier weken in hartje Toronto, voor niets meer dan de prijs van het vliegticket.

Dat was een fantastisch avontuur. Wat de rolstoeltoegankelijkheid betreft, was het daar heel goed geregeld. Er is toegankelijk openbaar vervoer, zelfs in kleine restaurants zijn aangepaste toiletten en op veel plekken elektrische deuren met een rolstoelknop. In Nederland is dat beduidend minder. Ik kon daar bijna overal zelfstandig naar binnen.

Alleen het tripje naar de indrukwekkende Niagarawatervallen liep wat vervelend af, omdat ik de allerlaatste bus die mij en m’n vriend terug naar de stad moest brengen, niet in kon met m’n rolstoel. De chauffeur zei simpelweg dat hij het ook niet wist en vertrok. Dat was wel even stressen. Toen ik het busbedrijf belde, zag de medewerker al snel dat het hun fout was. Na nog een halfuur wachten reed er een glimmende Chrysler voor die ons een gratis luxe rit naar huis aanbood. We waren zelfs nog eerder terug dan de bus.”

Frustrerend

De afgelopen twee jaar reisde Kelderman –net als de rest van de wereld– een stuk minder. En als ze er wel tussenuit ging, bleef ze dicht bij huis. Op uitnodiging van het marketingteam van de provincie was ze onlangs een paar dagen in Zeeland. „In overleg heb ik de activiteiten gekozen. Zo wilde ik naar het Zeeuws Museum in Middelburg. Ik had gelezen dat rolstoelers alleen op woensdag worden toegelaten. Dus ik reserveerde voor die dag en kreeg een reactie dat elektrische rolstoelen helemaal niet naar binnen mochten. Alleen handrolstoelen waren welkom. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Later leek het erop dat de directie voor mij een uitzondering wilde maken, maar dat heb ik niet geaccepteerd. Moest ik soms op mijn blog schrijven dat ik wel naar binnen mocht maar mijn lezers niet? Gelukkig besloot het museum de beperking voor elektrische rolstoelen definitief op te heffen. Ik moest er even van huilen. Niet alleen omdat ik een klein beetje meer vrijheid had bedongen voor rolstoelers, maar ook omdat het soms heel frustrerend is dat deze obstakels nog bestaan anno 2022.”

Op haar website staan 120 bijzondere rolstoeltoegankelijke logeeradressen in Nederland. Een paar gebieden waar Kelderman al meerdere keren heel goede ervaringen heeft opgedaan, zijn onder meer de streek rond Groesbeek en Nijmegen en de Waddeneilanden. „Op deze plekken kom ik echt minder obstakels tegen dan elders. Zo sliep ik met het gezin van mijn zus in het Overijsselse Vechtdal in een rolstoeltoegankelijke safaritent. Het bed had een in hoogte verstelbare bodem. Deze voorzieningen komen meestal tot stand na gerichte campagnes van gemeenten. Vervolgens zijn het de ondernemers die zaken aanpassen omdat ze iedereen welkom willen heten. Waar ik ook graag kom, is Drenthe. De honderden kilometers fietspaden zijn er goed onderhouden en meestal gescheiden van de autoweg.”

Gondellift

Maar ook buiten Nederland beveelt ze rolstoelers met overtuiging een paar gebieden aan. Het plaatsje Polis op Cyprus bijvoorbeeld, waar een gehandicapte man met zijn ouders het eerste rolstoeltoegankelijke appartementencomplex opende. Kelderman: „Goed voorbeeld doet goed volgen, want inmiddels hebben alle restaurants in Polis rolstoelopritjes en kunnen gasten met taxibusjes van het vliegveld worden gehaald. Bij het paraglidecentrum hebben ze inmiddels zo veel rolstoelers de lucht in geholpen dat ze nergens meer van opkijken. Zo gaat dat vaker: als één accommodatie begint, dan volgen andere vanzelf.”

In het Oostenrijkse Tirol doet het Kaunertal goede zaken met rolstoeltoeristen. Kelderman: „Het lokale toeristenbureau heeft veel aandacht besteed aan toegankelijkheid, zoals wandelroutes door de bergen. Ik kon zelfs met de rolstoel in de gondellift naar 3100 meter hoogte.

En een van de hotels daar heeft prijzen gewonnen met de perfecte rolstoelvoorzieningen. Alle kamers zijn voor rolstoelers aangepast. Maar het komt er wel op aan, merkte ik toen ik er was: er bleek maar één kamer met een inloopdouche te zijn. Het hotel kreeg vooral klanten met een lage dwarslaesie. Zij kunnen nog zelfstandig in bad klimmen, ik kan dat niet. Toen ik met mijn kritische noot kwam, stonden ze wel even te kijken van: nou doen we toch zó ons best. Maar later snapten ze het wel; met de volgende verbouwing komen er meer inloopdouches, beloofden ze.”

Soms wordt een probleem meteen gefikst, merkt Kelderman. Een paar jaar geleden kwam ze er bij aankomst in haar hotelkamer in het Spaanse Malaga achter dat haar douche een drempel had en dat de deur de doorgang net te smal maakte om erdoor te kunnen met haar rolstoel. Het hotel zegde toe ernaar te kijken en toen ze ’s avonds terugkwam van een excursie, was ze blij verrast. „Ze hadden de drempel en de deur weggehaald en een opritje voor me gemetseld, waardoor ik zo de douche in kon rijden. De specie was zelfs al droog. Ik vroeg me af of ik droomde, maar ik vond het fantastisch, een hotel naar m’n hart. Zo kijk ik ook eigenlijk altijd naar problemen en daarom vind ik het weliswaar spannend op reis te gaan, maar ik gá wel. Want met een beetje doorzettingsvermogen, creativiteit en geduld is er ontzettend veel mogelijk.”