Oud-CDA-staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) is zonder twijfel de meest in het oog springende initiatiefnemer van Onverdeeld Open. Ook haar twee medestanders, hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening Ronald Meester en arts/immunoloog Jona Walk, roerden zich al eerder in het coronadebat. Hun kritiek komt er in de kern op neer dat de coronapas een vorm van schijnveiligheid biedt en de samenleving splijt.

Met hun manifest geven de initiatiefnemers woorden aan het ongemak over de coronatoegangsbewijzen dat inmiddels ook de Tweede Kamer heeft bereikt. Op dit moment is er echter beslist geen meerderheid voor een onmiddellijke afschaffing.

Vorige week en de week daarvoor deed de PVV daartoe diverse oproepen, maar bij de stemmingen haalden die bij lange na geen meerderheid. Zo’n 100 van de 150 Kamerleden geven er de voorkeur aan de pas uit voorzorg nog even in de lucht te houden. Naast de coalitie gaat het om PvdA, GroenLinks, Volt, BIJ1 en Fractie Den Haan. Met uitzondering van GroenLinks vinden deze partijen het ook nog te vroeg om bezoekers van terrassen en braderieën in de buitenlucht vrij te stellen van een pas.

Waar de Kamer momenteel prioriteit aan geeft, is het organiseren van een betere democratische controle op het besluitvormingsproces rond corona. Nieuw beleid wordt nu vaak aangekondigd op de inmiddels beroemde persconferenties, en treedt vervolgens meteen in werking. Dat moet anders, vindt een Kamermeerderheid na oproepen van SP en GroenLinks. Eerst een fatsoenlijk beleidsvoorstel, dan een ordelijk Kamerdebat en pas dan een definitief besluit.

Als dat de komende tijd de praktijk wordt, zal dat zeker consequenties hebben voor de inzet van het coronatoegangsbewijs. De Kamer zal dat dan ongetwijfeld willen binden aan strengere voorwaarden en beperkingen.

Vanwege de toegenomen scepsis ís het kabinet overigens al behoedzamer geworden ten aanzien van de inzet van de coronapas. Wetsvoorstellen over een bredere inzet van de pas in het onderwijs of op het werk, die in december nog op de plenaire agenda stonden, zijn inmiddels uitgesteld tot maart. Ook de wet voor invoering van een 2G-pas (alleen toegang na te zijn gevaccineerd of genezen van een coronabesmetting) is uitgesteld.

Of het manifest Onverdeeld Open, hoewel ondertekend door een half miljoen burgers, dit deze ontwikkeling in een zodanige stroomversnelling brengt dat de coronapas snel van tafel gaat, is echter twijfelachtig.

Ook onderzoekers van de TU Delft die vorige maand een kritisch rapport uitbrachten over de effectiviteit van coronatoegangsbewijzen, hielden nog een kleine slag om de arm. Mocht er na de Omikronvariant nog een nieuwe mutant rondgaan, die enerzijds ziekmakender is en anderzijds met behulp van massavaccinatie is te bedwingen, dan zou de pas alsnog behulpzaam kunnen zijn bij het eerdere openen van sectoren, stelden zij.

Critici merken verder op dat, als Keijzers lijn door het kabinet gevolgd wordt, er zelfs geen 1G-beleid (waarbij een testuitslag, los van iemands vaccinatiestatus, doorslaggevend is) meer mogelijk zou zijn. Wat wel héél ver gaat.

Beide kanttekeningen maken dat een Kamermeerderheid de pas waarschijnlijk nog wel even in de gereedschapskist wil houden. Minimaal tot begin maart, als de balans na de op 25 januari aangekondigde versoepelingen, opnieuw wordt opgemaakt.