De Ombudsman stelde een onderzoek in nadat een journalist vorig jaar mei de commissie om de sms’jes had gevraagd naar aanleiding van een artikel in The New York Times over chatverkeer tussen Von der Leyen en Pfizer-baas Albert Bourla. De persoonlijke diplomatie speelde volgens die krant een belangrijke rol in de deals over de aankoop van miljoenen Covid-19-vaccins voor de EU. De commissie had toen net een derde contract met Pfizer gesloten voor 1,8 miljard doses.

Volgens het dagelijks EU-bestuur zijn sms-berichten geheim en hoeven ze ook niet bewaard te worden. Maar dat is de Ombudsman, de Ierse Emily O’Reilly, niet helemaal eens met de commissie. „Niet alle tekstberichten moeten bewaard blijven maar ze vallen wel degelijk onder de transparantieregels”, oordeelt O’Reilly vrijdag. Ze vindt dat de EU-administratie mee moet groeien met de tijd en de moderne methodes van communicatie. „Het is de inhoud waar het om gaat, niet het apparaat of de vorm.”

De commissie wordt door critici geheimzinnigheid verweten rond de aanschaf van de coronavaccins. Zo is niet openbaar gemaakt hoeveel de commissie, die optrad namens de EU-lidstaten, voor de miljoenen bestelde doses bij verschillende fabrikanten waaronder Pfizer/BioNTech heeft betaald.

Parallel aan de klacht van de journalist heeft Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66) vragen ingediend bij de commissie, en kreeg nul op het request. „Wanneer de uitvoerende macht, een regering of in dit geval de Europese Commissie, zich probeert te onttrekken aan de controlerende macht van een gekozen volksvertegenwoordiging, dan moeten bij die laatste alle alarmbellen afgaan”, vindt ze. „Dit is een test voor de Europese democratie. Als het Europees Parlement dit ongezien laat passeren, dan belandt de Europese democratie in een diepe crisis. De Europese kiezer heeft recht op openbare rekenschap.”

Volgens een woordvoerder van de commissie staat in de regels alleen dat „documenten moeten worden geregistreerd”. Hij wilde niet ingaan op de vraag of de sms’jes zijn gewist. „Wij geven ons antwoord aan de Ombudsman.” Daarvoor hebben ze tot 26 april de tijd.