Volgens Rutte treedt zijn kabinet aan „onder een bijzonder gesternte.” Hij verwees naar de grote uitdaging die de coronapandemie aan de samenleving stelt. „Dit trekt een wissel op de maatschappij en overstijgt de belangen van partijpolitiek”, aldus de minister-president. Hij riep op tot samenwerking en eensgezindheid om verdere verharding en polarisatie in de samenleving tegen te gaan.

„We moeten met elkaar een harde grens trekken als onze democratische rechtsstaat wordt ondergraven”, aldus de premier. „Dat politici beveiliging nodig hebben en ambulancepersoneel aangevallen wordt, is onaanvaardbaar. We moeten beschermen en verdedigen wat aangevallen wordt.”

Tegelijk ziet Rutte ook lichtpunten. „Juist de veerkracht van die grote, stille meerderheid, is hoopgevend. Hier ligt een opdracht aan de hele politiek, om met elkaar te blijven werken aan een sociaal verbonden land.”

In zijn regeringsverklaring ging hij in op drie punten: een terugblik op het formatieproces, de manier van samenwerken die het kabinet voor ogen staat, en de inhoudelijke thema’s waarvoor zijn kabinet zich hard wil maken. Bij dat laatste sprak hij onder meer over het in Europa koploper willen zijn op klimaatgebied, het streven naar een fatsoenlijk inkomen voor burgers, gelijke kansen voor alle kinderen en jongeren, goede huisvesting voor iedereen en de noodzaak van een veilige samenleving. „Dit is een tijd die vraagt om grote ambities, maar wel gebracht met bescheidenheid. Het zijn nog maar woorden op papier, het komt aan op een gedegen uitvoering”, aldus Rutte.

Al voor het begin van het debat tekenden de belangrijkste thema’s zich af waarop de gedachtewisseling zich later op de dag zou concentreren. Veel aandacht ging uit naar het plan van het kabinet om de AOW niet mee te laten stijgen met de voorgenomen ophoging van het wettelijk minimumloon. De oppositiepartijen lopen hiertegen te hoop, ook al omdat andere uitkeringen, zoals de Wajong en de Bijstand, wel omhoog gaan.

Onder meer PVV, SP, PvdA en JA21 maken er een zwaar punt van dat ook AOW’ers er de komende regeerperiode op vooruit moeten gaan. Met name de opstelling van de laatste twee partijen is belangrijk omdat de coalitie deze partijen nodig heeft om de komende vier jaar in de Eerste Kamer aan een meerderheid te komen.

SGP, JA21 en de Groep Van Haga maken verder bezwaar tegen de grote uitgaven die Rutte IV wil doen, waardoor de staatsschuld fors zal oplopen.

Een ander thema is de bezuiniging van 500 miljoen euro op de jeugdzorg. PvdA, GroenLinks, JA21 en SGP willen dat het kabinet hiervan afziet. „Juist in een tijd waarin steeds meer jongeren te maken hebben met psychische problemen is het een heel slecht idee om te bezuinigen op de jeugdzorg”, zei GL-leider Klaver.