De menagerie is behoorlijk gevarieerd. Meerdere houtduiven komen dagelijks al schommelend zaadjes pikken. Het aantal kauwtjes, die allerlei capriolen uithalen om nootjes te pakken te krijgen, wisselt wat, maar een tortelpaartje scharrelt trouw elke dag knus samen rond. Verder komt een wisselend aantal merels op bezoek, wat koolmeesjes, pimpelmeesjes, vinkjes en mussen, naast een enkel roodborstje, een winterkoninkje en een groenling. Af en toe in een flits een Vlaamse gaai, die te werk gaat alsof hij het idee heeft dat hij de pinda’s rooft. En regelmatig een ekster, die zich niet helemaal op z’n gemak lijkt te voelen. Heel soms duikt een sperwer uit het niets op, grijpt een duif en beent die in een paar uur zo grondig uit dat er op de plaats delict enkel nog wat veren achtergebleven zijn.

Er lijkt rond die voederplekken ruimte voor allemaal te zijn. Elke vogelsoort accepteert en respecteert de aanwezigheid van de andere en het lijkt wel alsof ze elkaar ook een deel van het voer gunnen. Ieder gaat gewoon z’n eigen gang, waarbij ze weliswaar apart blijven, maar toch samenleven met de andere soorten. Een soort parallelle vogelsamenleving dus.

En wat ook boeiend is: er is geen vogel of vogelsoort die de baas speelt. Desondanks loopt het elke dag weer gesmeerd. Als een kauwtje wat te opdringerig wordt tegenover een tortel, dan weet die hem door waarschuwende signalen te verjagen en te zorgen dat de kauw in het vervolg op gepaste afstand blijft. Het zelfregulerende vermogen van deze vogelsamenleving is werkelijk fenomenaal.

Op dit idyllische beeld maakt één houtduif een irritante uitzondering. In plaats van gewoon rustig zijn deel van het voer op te pikken, loopt hij de anderen voor de voeten en sjouwt hij hinderlijk over de voerplekken. Voortdurend jaagt hij een soortgenoot op en probeert hij die te verhinderen te eten. Je vraagt je dan onwillekeurig af: wat mankeert zo’n beest? Zolang de andere vogels geen last van hem hebben, trekken ze zich overigens niks van hem aan en eten ze gewoon hun buik vol.

„Geen vogel of vogelsoort die de baas speelt” – wat is deze zelfregulerende vogelsamenleving eigenlijk een prachtig beeld van een menselijke samenleving waarin burgers vreedzaam samenleven, hun eigen boontjes doppen, met een overheid op afstand en een grote staatsvrije ruimte.

Vergelijk dat eens met de ontwikkelingen van de afgelopen jaren! Dan lijkt die irritante houtduif nog het meest op de overheid, die zich nodeloos bemoeit met de samenleving, ingrijpt in het privéleven van burgers en hen opjaagt (zie de toeslagenaffaire). Met een minister die eerst doet voorkomen alsof er geen vaccinatiedrang of -dwang zal komen, maar binnen een jaar de QR-code invoert, ondanks wezenlijke kritiek toch streeft naar 2G-beleid, en zegt: „Ik ben niet voor een vaccinatieplicht, maar ik kan gewoon niks uitsluiten.”

Of kijk eens naar de klimaatambities, waarbij allerlei zwaar gesubsidieerde lobbyclubs –gesteund door rechterlijke uitspraken– de ruimte krijgen om buiten democratische besluitvorming om hun agenda aan de samenleving op te leggen. Of let op de genderideologie, die op slinkse wijze wordt doorgevoerd via ”genderneutrale taal” en eisen aan kunst en wetenschappelijk onderzoek. Niet ”divers” en ”inclusief” genoeg? Dan geen subsidie meer. En wat te denken van de falende energietransitie, die tot torenhoge kosten voor huishoudens leidt.

Treffend is ook dat een samenleving dergelijk gedrag via verkiezingen niet corrigeert, net als de vogels die de irritante houtduif niet op z’n nummer zetten. En misschien is dat wel de grootste bedreiging van de staatsvrije ruimte van de samenleving…

De auteur is lid van de SGP-Tweede Kamerfractie.