Prinses Armgard
Er heerst soms wat verwarring over de geboorte en de titulatuur van prins Bernhard. Werd hij nu als graaf of als prins geboren? Bernhard Leopold Frederik Julius Coert Karel Godfried Pieter, graaf von Biesterfeld, werd geboren in Jena op 29 juni 1911. Als graaf dus. Zijn vader was Bernhard Kasimir Friedrich Gustav Heinrich Wilhelm Eduard, prins zur Lippe, zijn moeder een barones: Armgard Kunigunde Alharda Agnes Oda von Sierstorpff-Cramm.Armgard was een gescheiden vrouw. Oom Leopold IV was boos op zijn neef prins Bernhard von Lippe omdat hij een morganatisch huwelijk sloot met Armgard. Voor de boreling uit het huwelijk van prins Bernhard en barones Armgard had dat gevolgen. Bernhard junior mocht zich aanvankelijk geen prins noemen, hij was een graaf.
In 1916 werd de vete bijgelegd en kreeg graaf Bernhard alsnog de prinsentitel, met het predikaat Zijne Doorluchtige Hoogheid. Prins Bernhard heette vanaf toen prins zur Lippe-Biesterfeld. In Nederland zou dat al snel Van Lippe-Biesterfeld worden. Bernhards moeder, de barones, heette vermoedelijk sindsdien prinses Armgard.
Er is nog iets onduidelijk over de geboorte van prins Bernhard. Hij staat in de burgerlijke stand van Jena vermeld als geboren op 28 juni 1911 om 02.45 uur. De prins beschouwde dit als een foutieve weergave in de burgerlijke stand, ook omdat zijn trouwakte wél 29 juni als geboortedag aangeeft. Sluitend bewijs dat 28 juni foutief is, is er echter niet.
Prinses Armgard werd geboren op 13 december 1883 in Driburg. Ze overleed in 1971 in Diepenheim en werd begraven in het Duitse Detmold. Haar man werd geboren in 1872 en overleed in 1934, dus ruim voordat zijn zoon zich aan de Nederlandse troonopvolgster verbond.
Prinses Armgard was vaak op Paleis Soestdijk te vinden. Prins Bernhard voelde zich nauw met haar verbonden en op haar beurt zag Armgard haar zoon als een belofte. Armgards invloed was al voor het huwelijk merkbaar geweest. Ze hechtte grote waarde aan uiterlijk schoon. Vanuit die houding adviseerde ze ooit Juliana een pukkel van haar gezicht te laten verwijderen. Koningin Wilhelmina had dat nooit nodig gevonden. Het eerste kind van Juliana en Bernhard heette Beatrix Wilhelmina Armgard.
Oma Armgard werd in haar jonge jaren „tolle Lola” genoemd. Ze rookte een pijpje en had een aapje. Ze was geliefd bij de kleinkinderen, maar beduidend minder bij Juliana en Wilhelmina. Met name Wilhelmina vreesde de invloed van Armgard op Soestdijk, zeker toen ze in 1952 vanuit Duitsland naar kasteel Warmelo bij Diepenheim verhuisde. De kleinkinderen spraken van oma op kasteel warme Loo (Armgard) en oma op het koude Loo (Wilhelmina). Aanvankelijk had Armgard zich in Hilversum willen vestigen, maar Wilhelmina vond dat te dicht bij Soestdijk.
Prins Bernhard had slechts één broer, de in 1914 ook in Jena geboren Aschwin Ernst G. K. H. I. von Lippe Biesterfeld. Deze prins trouwde met de Française Simone Arnoux. Prinses Simone overleed in 2001 te Den Haag. Ze was ooit werkzaam als juwelenexpert bij het veilinghuis Sotheby’s in Parijs. Prins Aschwin was al in 1988 overleden. Prins Bernhard kampte bij diens uitvaart met veel emoties.
In zijn open brief in de Volkskrant op 7 februari 2004 nam prins Bernhard het op voor zijn moeder, over wie nogal wat verhalen en geruchten de ronde deden. „Over mijn moeder zijn vaker heel gemene fantasieën gepubliceerd, zoals het verhaal dat zij in haar jonge jaren een losbandig leven leidde en de suggestie dat zij pro-nazi was. Alle verhalen over danspartijen en dergelijke zijn onzinnig: mijn moeder kón niet eens dansen en was totaal amuzikaal. De verzinsels over de nazi-gezindheid van mijn moeder zijn evenzeer kwalijk. Politiek lag niet in haar belangstellingssfeer en het nationaal-socialisme was totaal in strijd met haar karakter”, aldus prins Bernhard.
Hij wees ook nog op het feit dat zijn moeder in september 1944 uit haar huis werd gezet toen de SS Schloss Woynowo vorderde. De kolonel -Pantchoulidzew- was toen al gedwongen tewerkgesteld bij de Duitse Spoorwegen.
„Dan wordt er ten onrechte nog beweerd dat mijn moeder er langdurig een intieme relatie op na hield met kolonel Pantchoulidzew, met wie ze zelfs gehuwd zou zijn geweest. Ook is beweerd dat de kolonel mijn natuurlijke vader is en dat mijn ouders hem bij testament hebben aangewezen als voogd over mij en mijn broer. Kennelijk heeft de kolonel zonder daar zelf debet aan te zijn geweest de fantasie van menig auteur geprikkeld.
Laat ik beginnen met te stellen dat mijn ouders een heel gelukkig huwelijk hadden, waarin liefdevol met elkaar en ook met de kinderen werd omgegaan. Echtelijke spanningen, die er ongetwijfeld ook wel eens waren, bleven voor mijn broer en mij onzichtbaar. Mijn vader was op-en-top een gentleman in taal en gedrag en deelde met mijn moeder strenge normen.”
Pantchoulidzew was huisvriend van de Lippes geworden. Op 7 juli 1922 kwam hij als vriend voor het eerst bij het gezin thuis, prins Bernhard was toen inmiddels 11 jaar oud. Na het overlijden van Bernhards vader in 1934 bleef de kolonel, aldus prins Bernhard, „bij ons en was hij tevens meer en meer behulpzaam bij het beheer van Woynowo, het grote landgoed van mijn ouders. Ook na de Tweede Wereldoorlog bleef de kolonel mijn moeder tot grote steun, maar hun onderlinge verhouding werd tot aan zijn einde toe gekenmerkt door een bepaalde mate van afstandelijkheid. Voor de kolonel bleef mijn moeder zowel naar binnen als naar buiten toe Prinzessin en Sie.
Ieder die mijn moeder goed heeft gekend weet overigens dat zij een ontwikkelde vrouw was met nogal strenge normen en waarden en tegelijkertijd een lieve en verstandige moeder en grootmoeder.”