Maar zo denkt het Russische hooggerechtshof er niet over. Memorial zou een „vals beeld” scheppen van de Sovjet-Unie „als een terroristische staat.” Tekenend was wat de aanklager in de rechtbank inbracht tegen de organisatie. „Waarom moeten wij, de nakomelingen van winnaars, beschaamd en berouwvol zijn in plaats van trots over een glorieus verleden? Waarschijnlijk betaalt iemand Memorial daarvoor.” Een duidelijker inkijk kon hij niet geven in een agenda waarin de geschiedenis van verleden en heden schaamteloos wordt herschreven.

Die geschiedenis moet wat president Vladimir Poetin betreft de nationale trots dienen. Brede aandacht krijgt daarom de overwinning van de Sovjets op de nazi’s in 1945, een zege die in Rusland te boek staat als de ”Grote Vaderland Oorlog”. Het was Jozef Stalin die het land naar deze overwinning leidde. Voor de notoire wandaden van dezelfde man kwam de laatste decennia steeds minder aandacht. Daarmee wast het regime de geschiedenis langzaam maar zeker wit.

Het vertoog is nu dat wie de misdaden van Stalin aanwijst, de daden van de nazi’s verdoezelt. Aanklager Alexei Zhafyarov verweet Memorial met zoveel woorden „de nazicriminelen, die het bloed van Sovjetburgers aan hun handen hebben, te rechtvaardigen.” Alsof erkenning van de belangrijke Russische rol in het neerslaan van de nazi’s niet gelijk op zou kunnen gaan met oog voor eigen wandaden.

Niet onbelangrijk in dit alles is dat het geschiedkundige frame dat ontstaat niet in de laatste plaats de politieke agenda van Poetin dient. Zo heette de inval in Oekraïne in 2014 een „nieuwe oorlog tegen het fascisme.” Het laat zich verstaan dat de verdediging van Memorial de veroordeling van de organisatie daarom als politiek typeerde.

De Russische autoriteiten proberen Memorial nu weg te zetten als een voertuig van buitenlandse mogendheden om Rusland met desinformatie te ontwrichten. Let wel: Memorial is in 1987 opgericht door Russen, voor Russen en heeft zich ook in haar mensenrechtenwerk ingezet voor de vrijheid van de Russen. Het is geen vraag wie de vrijheden van de Russen het meest beknot: het regime of Memorial.

De directeur van het Auschwitz Museum, Piotr Cywinski, reageerde dinsdag op het verbod van Memorial door de twitteren dat „een mogendheid die bang is voor geschiedenis, nooit democratische volwassenheid zal kunnen bereiken.” Het wrange is dat Rusland dat al helemaal niet meer lijkt te willen. Daar zullen alle minderheden in het land, waaronder ook de kleinere protestantse groepen in Rusland, slecht mee af zijn.