Het aangescherpte klimaatdoel, 55 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990, „grenst aan wat praktisch gezien maximaal realiseerbaar is”, zegt PBL-directeur Hans Mommaas. Om zeker te stellen dat dit harde doel ook echt wordt gehaald, gaat het kabinet in het beleid mikken op 60 procent reductie van CO2 en andere gassen die bijdragen aan de opwarming van de aarde.

Om de verduurzaming van Nederland te versnellen, komt de coalitie met een fonds van 35 miljard euro voor de komende tien jaar. „Er wordt een substantieel budget uitgetrokken, waarmee belangrijke investeringen kunnen worden gestimuleerd. Het succes daarvan is sterk afhankelijk van hoe en hoe snel partijen in de praktijk gebruik gaan maken van het budget”, zegt Mommaas daarover.

De ambities zijn volgens het PBL ook „ongekend groot” waar het gaat om het terugdringen van de uitstoot van stikstofverbindingen die de natuur en de gezondheid schaden. Of de doelen praktisch haalbaar zijn, is nog onzeker volgens het planbureau. Het oplossen van de stikstofcrisis is niet alleen belangrijk voor de natuur, die volgens tal van onderzoeken verschraalt door te hoge concentraties ammoniak en stikstofoxiden, maar ook voor de vergunningverlening voor bouwprojecten. Natuurvergunningen zijn nodig voor de bouw van nieuwe woningen, maar bijvoorbeeld ook voor het aanleggen van warmtenetten.

In het algemeen merkt het PBL op dat diverse maatregelen die het kabinet wil nemen zijn gebaseerd op vrijwilligheid. Dat kan betekenen „dat verandering te traag van de grond komt om in 2030 de beoogde resultaten te laten zien.” Regelgeving als „stok achter de deur” is dan het overwegen waard, vinden de adviseurs.

Ook de doelmatigheid van subsidies is een aandachtspunt. „Subsidies kunnen goed deel uitmaken van een beleidsmix, maar er kleven ook nadelen aan”, schrijven de onderzoekers. Zo kunnen subsidiepotten leeg raken en dat kan tot oneerlijkheid leiden. „Bijvoorbeeld als het geld op is en er nog altijd veel woningen moeten worden verduurzaamd.”

De reflectie van het PBL is vooral bedoeld om het nieuwe kabinet „aandachtspunten mee te geven” voor de uitwerking van het beleid.