Het gaat om het lied ”Jeruzalem, mijn vaderstad” van Willem Barnard (1920-2010), dat in 1973 in het ”Liedboek voor de kerken” stond (lied 265) en dat in 2013 ook weer is opgenomen in het ”Liedboek. Zingen en bidden in huis en kerk” (lied 737).

In dat gezang wordt bezongen wie er in het hemelse Jeruzalem allemaal zijn: David met zijn harp, Maria die het Magnificat zingt, Luther die er als een zwaan zingt en Bach die daar de maat van de engelen mag slaan. En dan luiden de strofen 19 en 20:

De negers met hun loftrompet,
de joden met hun ster,
wie arm is, achteropgezet,
de vromen van oudsher,

van alle kanten komen zij
de lange lanen door,
het is een eindeloze rij,

de kinderen gaan voor.

Met name de strofe over de ”negers” is de laatste jaren voorwerp van ophef geworden onder theologen en kerkgangers. Deze aanduiding zou inmiddels een racistische lading hebben. Binnen de Protestantse Kerk zijn er tot op het hoogste niveau vragen over gesteld. De strofe zou aanpassing behoeven.

Lees ook

„Zingen over negers niet meer acceptabel”

Inmiddels wordt er gewerkt aan een driedelige uitgave met het verzamelde werk van Barnard: ”In wind en vuur”. Uitgever Skandalon meldt nu dat in die uitgave de tekst van het lied is aangepast, „al is er geen enkele twijfel aan de integere motieven van Barnard bij het schrijven van dit lied of aan de andere reikwijdte van het ‘n-woord’ in zijn tijd.”

De gewraakte strofen zijn vervangen door de volgende coupletten:

Hoor! Gospelzang, trompetgeschal,
’t halleel – uw Naam is groot.
Loof God die machten breken zal
en van hun tronen stoot.

Van alle kanten komen wij
de lange lanen door,
het is een eindeloze rij,
de kinderen gaan voor.

Met deze herziening hopen de makers dat er een punt kan worden gezet achter een begrijpelijke maar ook pijnlijke discussie, aldus redacteur Henk Schoon. „In de tijd dat Willem Barnard dit lied schreef, nam niemand aanstoot aan het gewraakte woord. Zoals ook niemand bedacht dat de televisiebeelden van demonstraties in de Verenigde Staten tegen het racisme van toen ons misschien hadden moeten aansporen om anders over ”zwarte piet” in ons land na te denken. Sindsdien is er in onze samenleving echter veel veranderd. Alleen al omdat het dominant witte kerkelijke landschap in het Nederland van de jaren zestig nu sterk is verkleurd. Er zijn inmiddels bijna een miljoen christenen met een migratieachtergrond. Ook voor hen moeten de kerkelijke liedboeken bundels zijn waarbij zij zich thuis voelen, zonder dat er woorden zijn die als kwetsend of aanstootgevend worden ervaren.”

Volgens Schoon zou Willem Barnard de eerste zijn om dat te beamen. „De erven van Barnard hebben van harte ingestemd met deze aanpassing. Iedere impliciete of expliciete suggestie dat Willem Barnard ook maar iets te maken zou hebben met racisme doet hun pijn en vormt een smet op de literaire rijkdom die hij heeft nagelaten.”