De boeken zijn al zo oud als ikzelf ben. Rond 1990 heb ik ze gekocht, voor 25 gulden als ik me niet vergis. En vervolgens met veel genoegen gelezen. Ze staan op een prominente plaats vanwege de titel: ”Dispereert niet”. Aan ieder die ons huis verlaat of betreedt geven de vijf boekruggen hun bemoedigende boodschap af, in goed Nederlands: Wanhoopt niet!

Er is veel reden om wel te wanhopen. We leven in een verwarrende tijd. De coronacrisis is allesbehalve overwonnen. Hoe zal dat gaan in de toekomst? Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid van ons en van onze (klein)kinderen? Vaccins zijn minder effectief dan werd gedacht. Zullen we echt blijvend moeten leven met beperkingen, die ons niet alleen van onze vrijheid beroven, maar ook nabij fysiek contact met familie en vrienden onmogelijk maken?

Wat betekent de huidige crisis voor onze welvaart? Ogenschijnlijk trekt de economie zich weinig aan van de pandemie. Is dat echt zo of maar schijn? Houdt het geld daadwerkelijk zijn waarde of staan we aan de vooravond van gigantische prijsstijgingen? Is het huidige economische systeem bestand tegen de combinatie van klimaatcrisis en corona? Niemand die het weet.

Wat doet corona met de verhoudingen in de samenleving? De druk op ongevaccineerden neemt toe. Onze minister spreekt hen publiekelijk en op een weinig sympathieke manier aan om hun verantwoordelijkheid te nemen. Dat leidt tot polarisatie en versterkt het gevoelen van de meerderheid dat niet-gevaccineerden verantwoordelijk zijn voor nieuwe beperkende maatregelen. De minderheid, die om uiteenlopende redenen bezwaar heeft tegen vaccinatie, voelt zich niet begrepen. Het vertrouwen in de overheid neemt af als gevolg van stellige en niet onderbouwde beleidsuitspraken met een korte houdbaarheidsdatum.

En dan de kerkgang. Wat doet het om zo lange tijd de geregelde kerkgang te moeten missen? Krijgen we straks onze jongeren nog mee? Zal niet een grote rand afhaken? Corona maakt ons wanhopig als we ”in control” willen zijn. Als ons leven gericht is op het hier en nu. Als lang leven in grote welvaart het ultieme doel is.

Dispereert niet. Het was de lijfspreuk van Jan Pieterszoon Coen, gouverneur-generaal van Nederlands-Oost-Indië aan het begin van de 17e eeuw. Het waren de slotwoorden van de toespraak die koningin Wilhelmina na aankomst in Londen op 14 mei 1940 via de BBC aan het Nederlandse volk richtte. Zijn deze woorden inmiddels niet verouderd en achterhaald? Is de situatie in de wereld niet zodanig veranderd dat alle hoop ijdel is?

Het is anno 2021 een hachelijke zaak om iets positiefs te zeggen over Coen. Met veel geweld heeft hij in Indië een handelsmonopolie weten te bemachtigen op nootmuskaat, foelie en kruidnagel. Niet voor niets kreeg hij de bijnaam ”slachter van Banda”. Dat doet echter niet af aan de waarde van zijn lijfspreuk, die uit meer bestond dan de genoemde twee woorden: ”despereer niet, …, want God is met ons”. We leven in adventstijd. Immanuël. Als Hij met ons is, is er geen reden tot wanhoop. Hij leidt immers de geschiedenis met vaste hand naar de volmaking van Zijn Koninkrijk.

De auteur is als bestuurder werkzaam in het voortgezet onderwijs.