Steun aan Afghaanse burger of aan taliban
Gaat Nederland Afghaanse onderwijzers en verplegers betalen? De woordvoerder van de taliban wekte enige opschudding toen hij vrijdag een tweet de wereld instuurde met de boodschap dat ons land samen met Duitsland de salarissen van „alle mannelijke en vrouwelijke personeelsleden in de onderwijs- en zorgsector” zal gaan voldoen.
Het zou een van de opbrengsten zijn geweest van een overleg tussen de taliban en Nederlandse en Duitse gezanten in Kabul.
Onder de tweet verschenen al snel boze reacties van Nederlanders die woordvoerder Abdul Qahar Balkhi te kennen gaven dat er echt geen cent van „ons geld” naar Afghanistan zal gaan. Ook politici roerden zich: PVV-leider Geert Wilders riep demissionair minister Ben Knapen van Buitenlandse Zaken naar de Tweede Kamer. „We gaan toch geen terreurorganisatie direct of indirect ondersteunen?”
Nu was al snel duidelijk dat de woordvoerder van de taliban een nogal ruime interpretatie had gegeven van de afspraken. Onder zijn tweet had hij zelf een gespreksverslag van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken gehangen, waarin de afspraak op een aantal cruciale punten anders was verwoord. Hier stond dat de Nederlandse en Duitse gezanten „samen met internationale partners de mogelijkheden zouden gaan onderzoeken” om „via internationale organisaties” salarissen van gezondheidswerkers en leraren te gaan betalen. Niet „alle” salarissen dus en van een toezegging was bovendien nog geen sprake. De bepaling volgde op de formele erkenning van de taliban dat „gelijke toegang van zowel meisjes als jongens tot onderwijs” noodzakelijk is voor de toekomst van Afghanistan.
Knapen zei dinsdag in de Kamer nog eens dat de tweet van de taliban niet klopte en dat er wordt gezocht naar mogelijkheden om via de Wereldbank bij te dragen aan de financiering van zorg, onderwijs en andere humanitaire doelen in Afghanistan. „Er mag geen hongersnood uitbreken. Afghanistan mag ook geen terroristische uitvalsbasis worden. En het onderwijs voor meisjes mag ook niet in elkaar storten”, zei hij. „En het is vervelend maar de taliban zijn daar de baas, dus daar kunnen we niet omheen.”
Het geeft het dilemma aan waar westerse landen mee zitten: ze willen hulp blijven bieden aan Afghaanse burgers, maar wel buiten de taliban om. Maar kan dat echt? Het is zonneklaar dat substantiële steun voor zorg en onderwijs de taliban hoe dan ook helpt. Het verlicht hun begroting en het beeld kan zijn dat de nieuwe machthebbers dit dan toch maar mooi hebben geregeld. En is er geen sprake van chantage: vrije doorgang van tolken in ruil voor ondersteuning en geld? Terecht stelde D66 daar dinsdag vragen bij.
Makkelijke antwoorden zijn hier niet. De oplossing is niet om Afghaanse burgers maar in hun sop te laten gaarkoken. Soms is er principieel geen andere weg dan schipperen tussen twee kwaden. Dat zijn we aan onze eigen waarden verplicht.
