Plan om VN drastisch te hervormen
Een interne commissie van de Verenigde Naties heeft dinsdag een plan gepresenteerd om de volkerenorganisatie drastisch te hervormen. Het gaat om de grootste verandering sinds de oprichting van de VN in 1945.
De speciale commissie heeft het rapport op verzoek van VN–baas Kofi Annan geschreven en de voorgestelde maatregelen zijn bedoeld om de slagkracht van de volkerenorganisatie te vergroten. Zo moet de VN eerder kunnen ingrijpen bij internationale conflicten of bedreigingen en moet de Veiligheidsraad worden uitgebreid van vijftien naar 24 leden.
Aan het interne rapport hebben de zestien leden van de commissie, oud–politici en diplomaten, ruim een jaar gewerkt. De commissie stond onder leiding van de Thaise ex–premier Anand Panyarachun. Een groot deel van de inhoud van het rapport was maandag al uitgelekt.
Alle lidstaten zouden volgens de commissie het principe moeten onderschrijven dat elk land de „verantwoordelijkheid heeft zijn bevolking te beschermen". Als dat uitgangspunt wordt geschonden, dan kan de Veiligheidsraad zich buigen over de vraag of er moet worden ingegrepen. Deze aanpak maakt interventie van de raad sneller mogelijk dan onder de huidige regels.
De commissie heeft wel vijf strikte criteria opgesteld voor ingrijpen. De dreiging moet duidelijk gedefinieerd zijn; het doel van het ingrijpen moet helder zijn; de interventie moet de laatste optie zijn; de middelen moeten proportioneel zijn en de gevolgen moeten tevoren zijn onderzocht.
In de huidige vijftienkoppige Veiligheidsraad zijn er vijf permanente leden met vetorecht; de Verenigde Staten, Rusland, China, Groot–Brittannië en Frankrijk, en tien niet–permanente leden zonder vetorecht. De raad moet volgens de commissie worden uitgebreid tot 24 leden.
De commissie doet twee voorstellen voor de invulling van de negen nieuwe zetels. In het eerste plan krijgen komen er zes nieuwe permanente leden zonder vetorecht bij en drie niet–permanente leden met een termijn van twee jaar. Vooral landen als Duitsland, India en Brazilië lijken een voorkeur voor dit concept te hebben. Zij azen al jaren op een permanente zetel.
Het tweede plan rept over acht nieuwe niet–permanente leden die iedere vier jaar worden gekozen en mogen worden herkozen. Afrika, Azië, Amerika en Europa krijgen ieder twee zetels, het negende land rouleert tussen de continenten. Voorstander van dit plan zijn vooral de landen die liever niet willen dat een ander land een permanente zetel krijgt, zoals Italië bij Duitsland en Pakistan bij India.