Code zwart wil zeggen dat de reguliere zorg in de ziekenhuizen is gestopt en dat er alleen nog acute zorg wordt verleend. Zorgverleners bepalen op basis van een proces dat triage heet welke patiënt ze gaan behandelen en welke patiënt niet.

Onder meer het Radboudziekenhuis in Nijmegen en het Erasmus MC in Rotterdam zijn sinds een aantal dagen weer bezig medewerkers de protocollen voor zo’n code zwart bij te brengen. Ook in Maastricht gebeurt dat. Volgens een woordvoerster van het Erasmus MC wordt tijdens die trainingen gekeken naar welke medische overwegingen centraal staan. „Wat is de levensverwachting na een eventuele behandeling? Welke patiënt heeft daarin de beste kans? Voor iedere arts zijn dit heel ingrijpende beslissingen en een verschrikkelijke nachtmerrie.” Er zouden bij het Rotterdamse ziekenhuis 25 artsen in de teams zitten die bij de triage kunnen helpen. „Maar alle medisch specialisten worden geacht kennis te hebben van de protocollen.”

Behalve de ziekenhuizen zei ook de beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) dat code zwart dichterbij komt. Het aantal coronapatiënten dat op een verpleegafdeling of intensive care belandt, blijft maar stijgen, en de piek is nog niet bereikt. Tegelijk vallen artsen en verpleegkundigen uit, doordat ze zelf besmet raken of doordat ze de werkdruk na bijna twee jaar coronacrisis niet meer aankunnen.

Ook de thuiszorg heeft het druk, waardoor het heel moeilijk is om opgeknapte patiënten uit het ziekenhuis te ontslaan. Ze houden daardoor bedden voor zieken bezet.

In een reactie zei minister van Volksgezondheid De Jonge maandagavond dat hij de uitspraken over code zwart vooral als een „uiting van grote zorg” ziet. Ook volgens de voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, Ernst Kuipers, zijn we nog ver van een dergelijk scenario verwijderd. Minister De Jonge wees erop dat er 450 tot 460 bedden op de ic’s zijn bezet met coronapatiënten. Met andere niet-coronapatiënten erbij geteld, liggen er momenteel bijna 900 mensen op de ic’s. Het aantal beschikbare bedden wordt nu opgeschaald naar 1150 en kan in een latere fase nog naar 1350 bedden gaan, zei hij.

De zorg staat volgens De Jonge „totaal onder druk”, maar we zijn „nog lang niet” bij code zwart.

Operaties uitgesteld

Het aantal besmettingen met het coronavirus loopt al weken op, net als het aantal opnames in de ziekenhuizen. Maandag werden meer dan 23.000 nieuwe besmettingen gemeld door het RIVM. Om meer ic-bedden te realiseren moet andere zorg worden afgeschaald. „Dat zijn heel pijnlijke maatregelen, want dat betekent dat operaties van mensen moeten worden uitgesteld waar ze al heel lang op zitten te wachten”, aldus de zorgminister.

De Jonge en premier Mark Rutte riepen maandag tijdens een persmoment mensen ertoe op om zich beter aan de basisregels te houden. Ze waarschuwen voor nieuwe maatregelen als er deze week geen kentering in de cijfers komt.