Jarenlang verfde de moeder van kapper Sanne Hagen uit Apeldoorn haar grijze haren. Tot corona kwam en voor een flinke uitgroei zorgde. Ze gooide het roer om en laat haar coupe nu langzaamaan grijs worden.

Voor meer vrouwen vormden de lockdowns een kantelpunt, ziet Hagen. Ondanks de pakjes verf waar haar klanten tijdens de sluiting van de kapsalons thuis mee aan de slag konden, kwam bij hen de onvermijdelijke uitgroei. Dat heeft tot meer acceptatie van de grijze haren gezorgd, valt de Apeldoornse kapster op. „Ik heb een heel aantal klanten van midden veertig die hun haar normaal gesproken volledig kleurden. Nu kiezen ze ervoor dit uit te laten groeien en voor zogenaamde high- en lowlights te gaan: lichte en donkere plukken.”

De eerste grijze haren leveren bij haar klanten doorgaans een schrikreactie op. „Mensen zien het toch als een teken van ouder worden.” Het gros van de mensen die grijs worden, kiest dan ook voor een vorm van kleuren. Iemands achtergrond speelt bij die keuze geen grote rol: ook mensen met een religieuze achtergrond kleuren hun grijze haren, is Hagens ervaring. „Eigenlijk laten alleen mensen die weinig aandacht aan hun uiterlijk besteden, hun haar gewoon grijs worden.”

Ze merkt dat vooral vrouwen moeite hebben met hun kleurloze haren. Vroeger lag er volgens haar een taboe op grijs zijn onder de zestig jaar. Nu zijn grijze lokken meer geaccepteerd. Die acceptatie zette al voor coronatijd in, door de trend onder jonge meiden om hun haar grijs te verven. „Als dames hun haar nu grijs willen laten worden, staan mensen daar dus niet meer zo van te kijken. Na corona zoeken mensen naar een mooie overgang van de uitgroei naar hun natuurlijke kleur. Dan kiezen ze vaak voor de lichte en donkere lokjes.”

Haarzakjes

Maar waarom wordt haar eigenlijk grijs? Daarover is nog best veel onduidelijk, vertelt Tanja Vogel, dermatoloog bij het Medisch Spectrum Twente. Wel is duidelijk dat grijs worden drie oorzaken kan hebben: erfelijkheid, stress en een auto-immuunziekte. „De erfelijke variant komt het meeste voor. De pigmentcellen die in de haarzakjes zitten, raken op den duur uitgeput. Als gevolg daarvan kunnen ze geen pigment meer aanmaken, dus wordt een haar wit.”

Bij stress werkt het net iets anders, legt Vogel uit. Niet alleen gebeurtenissen als overlijden, scheiding en een drukke baan zorgen voor stress, ook een ziekte of bepaalde medicijnen kunnen een stressreactie in het lichaam oproepen. „Dan worden er zogenaamde vrije radicalen geproduceerd, die de pigmentcellen in de haarzakjes aantasten. Soms is dat tijdelijk, soms langdurig.” In enkele gevallen is grijs worden ook een bijeffect van een auto-immuunziekte, bijvoorbeeld van de huidaandoening vitiligo.

Of je voor je dertigste al bijna helemaal grijs bent of tot op hoge leeftijd je haarkleur behoudt, is erfelijk en genetisch bepaald. Op dit moment wordt er onderzoek naar gedaan welke genen er precies verantwoordelijk voor zijn, vertelt Vogel. „Bij de ene familie zijn de genen die grijsheid veroorzaken waarschijnlijk wat actiever dan bij de andere. Vergelijk het met kaalheid: dat is ook genetisch bepaald. Overigens betekent het niet dat je sneller oud wordt als je op jonge leeftijd grijs wordt. Je krijgt ook niet per se meer rimpels wanneer je jong grijs wordt.”

Iedereen die grijs wordt, zal herkennen dat het haar anders aanvoelt. Een grijze haar is inderdaad dikker en stugger. Dat komt door het ontbreken van melanine, geeft Vogel aan: de stof die het pigment vormt waardoor een haar zijn kleur krijgt. Hoe stug de haren zijn, hangt er ook vanaf wat voor soort haar iemand eerst had. Als dat soepel was, zal het grijze haar ook soepeler zijn.

Eczeem

Het ontbreken van pigment betekent niet dat een haar dood is. „Zolang een haar groeit, is deze niet dood”, aldus Vogel. „Opvallend genoeg zien we zelfs dat grijze haren sneller groeien dan gekleurde haren. Het lijkt wel een compensatie voor het ontbreken van de melanine.”

Grijs haar heeft geen speciale verzorging nodig. Sowieso wast de gemiddelde Nederlander zijn haar veel te vaak, stelt de dermatoloog. „Eén of twee keer per week is genoeg. Gebruik daarnaast ook niet te veel stylingsproducten en stijltangen. Alles wat het haar stijf maakt, zorgt ervoor dat het uitdroogt.” Aangezien grijze haren dikker zijn en sneller groeien, hebben ze wellicht juist minder zorg nodig. „Het belangrijkste is om ze niet te vaak te wassen.”

Niet iedereen is blij met de eerste grijze lokken. Veel mensen kiezen er daarom voor hun haar te verven. Hoe slecht is dat eigenlijk voor het haar en de hoofdhuid? Dat valt wel mee, vertelt Vogel. „Er zitten chemische producten in de verf, zoals waterstofperoxide en andere stofjes die ervoor zorgen dat je haar een andere kleur krijgt. Dat zijn irriterende stoffen die voor jeuk of eczeem in de huid kunnen zorgen. Maar zolang je er niet allergisch voor bent, is verven niet slecht. Wel is het belangrijk om na het verven een conditioner te gebruiken. Die zorgt ervoor dat de haarschubben, die door het verven open gaan staan, weer dichtgaan.”

Behalve verven is er aan grijs worden niet zo veel te doen, zegt de dermatoloog. Zeker niet als het in de familie zit. Bij grijsheid als gevolg van stress is het een ander verhaal. „Het kan zijn dat je lichaam stress ervaart door tekorten aan vitamines of het gebruik van bepaalde medicijnen. Je zou er dan voor kunnen kiezen om te 
stoppen met dat medicijn, of vitamines aanvullen. Zorg ervoor dat je in ieder geval nergens een tekort aan hebt.”

Zandkleuren

Voorlopig blijven de grijze haren nog veel opduiken in het straatbeeld, is de verwachting van de Apeldoornse kapper Sanne Hagen. Maar de trend van het haar al op jonge leeftijd grijs verven, is op z’n retour. Ook de lockdowns zorgen er niet voor dat zo’n hype langer blijft hangen, zegt Hagen. „Richting de winter zien we nu zandkleuren. Met grijs is het gedaan.”