„Het is nog heel spannend wat de klimaattop gaat opleveren”, zegt Dewi Zloch van Greenpeace, die volgende week zelf ook naar Glasgow reist. Uit diverse verklaringen die de afgelopen dagen naar buiten kwamen, trekt ze wel de conclusie dat „het tijdperk voor fossiele brandstoffen echt tot een einde komt”.

Zo beloofden 77 landen, waaronder Nederland, dat ze het gebruik van steenkool op termijn gaan stoppen. Nederland doet dat voor 2030 en kon de verklaring rustig tekenen, want dat doel is hier al eerder in wetgeving vervat. Armere landen nemen tot 2040 de tijd. Landen als China, India en Australië staan niet op de lijst.

Onder een andere verklaring, over het beëindigen van exportsteun aan projecten op het gebied van olie, gas en steenkool, zette Nederland zijn handtekening niet. Grote landen als het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada deden dat wel. Zij willen hun overheidssteun uiterlijk eind volgend jaar stopzetten. In de tekst werd wel wat ruimte gelaten voor uitzonderingen. Nederland doet vooralsnog niet mee, omdat het kabinet demissionair is en dit soort besluiten doorschuift. „Om te zeggen dat dat teleurstellend is, is nog een understatement”, zegt Zloch daarover.

Demissionair premier Mark Rutte riep maandag de wereld nog op tot meer „actie en uitvoering”. Op mooie woorden van hem en andere leiders „volgen vrijwel geen concrete daden”, stelt Nine de Pater van Milieudefensie. „Ook de Nederlandse overheid durft zich nog steeds niet te committeren aan het afbouwen van fossiele brandstoffen en de CO2-reductiedoelen die we in deze klimaatcrisis nodig hebben.” De organisatie is er dan ook „niet gerust op” dat deze top ervoor gaat zorgen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Onderzoeker Niels Hazekamp van de organisatie Both Ends is stelliger: „Het is te weinig”, zegt hij. De ambitie die volgens klimaatwetenschappers nodig is „zie ik hier niet terug”, laat hij weten.

De eerste grote deal die op de top werd gesloten, tussen 131 landen, ging over het stoppen van ontbossing tegen 2030. Ze willen de komende jaren ook miljarden euro’s uittrekken om de natuur beter te beschermen. Critici reageerden sceptisch, omdat het akkoord geen bindende bepalingen bevat. Het Wereld Natuur Fonds noemde het wel „fantastisch nieuws” en benadrukte dat „belofte schuld maakt”. Ook over het verminderen van de uitstoot van methaan werd een akkoord gesloten. Ruim 100 landen sloten zich aan bij het initiatief van de EU en de VS om de uitstoot van dit broeikasgas met 30 procent te verminderen tegen 2030.

Op de top kwamen diverse leiders aan met beloftes voor de komende jaren. Zo kondigde voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie aan dat de EU 5 miljard dollar extra uittrekt voor klimaatfinanciering voor arme landen. De Indiase premier Naredra Modi verklaarde dat zijn land, dat tot de grootste uitstoters ter wereld behoort, in 2070 klimaatneutraal wil zijn. Ook dat doel was nieuw.

China bevestigde net voor de top dat het in 2060 klimaatneutraal wil zijn. De komende jaren zal de CO2-uitstoot van het land echter nog toenemen. De Chinese regering heeft zich ten doel gesteld om de piek voor 2030 te bereiken. President Xi Jinping was een van de grote afwezigen in Glasgow.