De kritiek op De Grave als leider van het onderzoek kwam direct al nadat zijn naam donderdag was uitgelekt. PvdA, CDA, GroenLinks, SP en Pieter Omtzigt waren toen al niet blij. „De arrogantie is stuitend”, reageert Kati Piri (PvdA) vrijdag op de benoeming van De Grave. „PvdA en GroenLinks zullen hier in ieder geval niet akkoord mee gaan.” Omtzigt twittert dat dit hem niet „het beoogde externe onafhankelijke onderzoek lijkt”.

Het onderzoek komt er op aandringen van de Kamer. Die wilde een onafhankelijk extern onderzoek naar de evacuatie, die nodig was na de machtsovername door de radicaalislamitische Taliban. In augustus werden ongeveer 2500 Nederlanders en Afghanen geëvacueerd uit Kabul. Vele honderden bleven echter gedwongen achter.

De Kamer had veel kritiek op de evacuatie. Het kabinet had onder meer te weinig urgentie getoond. Demissionair ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) stapten op nadat zij van de Kamer een motie van afkeuring over de evacuatie aan de broek hadden gekregen.

Het kabinet wil zeker nog circa 2100 Nederlanders en Afghanen uit Afghanistan halen. Dat is moeilijk omdat het vliegveld van Kabul slechts zelden open is en omdat een deel geen paspoort heeft. De Taliban laten evacués het vliegtuig niet in zonder paspoort.

De Grave was minister van Defensie van augustus 1998 tot juli 2002. Nederlandse militairen hielpen van 2002 tot 2021 mee aan de veiligheid in Afghanistan. Ze werkten vooral in de provincie Uruzgan en later in Kunduz. Vanaf 1 januari 2015 deden Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support in Afghanistan.