De kalender gaf 15 september 2008 aan. De Amerikaanse zakenbank ging ten onder als gevolg van problemen die veel eerder begonnen bij huiseigenaren die rente en aflossing over hun hypotheek niet langer konden opbrengen. Een reddende hand van de overheid bleef uit. Het faillissement luidde de mondiale financiële crisis in.

Bijna twee jaar geleden vond in China de virusuitbraak plaats die uitgroeide tot een heuse pandemie. Nu doemt er weer dreiging op vanuit dat land. Maar ditmaal heeft het niks van doen met de volksgezondheid. Vastgoedreus Evergrande balanceert op de rand van de afgrond en houdt de laatste weken de gemoederen flink bezig. Het concern kampt met een torenhoge schuld van naar schatting zo’n 260 miljard euro en heeft te weinig geld in kas om zijn betalingsverplichtingen na te leven. Dat betekent risico op een nieuw ‘Lehman-moment’ ofwel gevaar dat door de verwevenheid van banken en andere spelers op de internationale kapitaalmarkten en door een mogelijk plotseling inzakken van onderling vertrouwen, de moeilijkheden zich als een olievlek uitbreiden.

Kortom, een denkbare crisis die samenhangt met te hoge schulden. Zoiets overkomt ons niet voor het eerst. De malaise die na Lehman de wereld overspoelde, had immers met hetzelfde te maken: overmatige en riskante kredietverstrekking. In Europa kregen we daarna het drama in Griekenland er nog overheen, waar de regering het begrotingstekort had laten ontsporen en waar de staatsschuld explodeerde.

Je zou toch menen dat we onze les hebben geleerd. Maar nee, afkicken van de verslaving aan geleend geld is er niet bij. In vergelijking met 2008 zijn de door overheden, bedrijven en particulieren opgenomen bedragen juist verder uitgedijd. Het totaal overtreft inmiddels ruim drie keer de optelsom van wat we gezamenlijk op deze planeet jaarlijks verdienen. Het is dan ook niet terecht om alleen China aan te duiden als de boosdoener die de stabiliteit van het financiële systeem ondermijnt, de hele wereld doet mee aan de schuldengekte. En de historisch lage rente wakkert die aan.

Bij de houdbaarheid van de huidige omvang van de schuldenlast kun je vraagtekens plaatsen, zeker als die almaar groeit. Je vreest dat het (weer) een keer misgaat. Als de rente ooit stijgt, raken tal van partijen in problemen en ligt een domino-effect op de loer. Het zou wenselijk zijn om in een ordentelijk proces de schulden geleidelijk naar een lager niveau te brengen, maar dat laat zich moeilijk organiseren.

Hoe ernstig de ontwikkelingen rond Evergrande uitpakken, moeten we afwachten. Deze week gonsde het van geruchten over een overname en verkoop van onderdelen. We zullen zien met welke aanpak de Chinese autoriteiten proberen de schade te beperken. In ieder geval fungeert de situatie zeker als een stevig waarschuwingssignaal in het licht van de enorme schuldenberg die we met z’n allen meetorsen.