De overplaatsing van een kritische rechter, die door de man zelf opgevat werd als degradatie, is niet correct verlopen, oordeelde het Europees Hof van Justitie.

De zaak rond rechter Waldemar Zurek raakt aan belangrijke pijlers van de rechtspraak, stelde het hof in Luxemburg. Om ervoor te zorgen dat ze onafhankelijk hun werk kunnen doen, mogen rechters niet zomaar worden overgeplaatst, gedegradeerd of ontslagen.

Een rechter moet in ieder geval bezwaar kunnen maken, maar ook dat is niet goed gegaan, zo is het hof met Zurek eens. De rechter die zich over zijn protest boog, was niet op een zuivere manier aangesteld en dat wekte twijfels over zijn onpartijdigheid.

De Poolse regering is al geruime tijd bezig om haar greep op de rechterlijke macht te versterken. Dat baart in binnen- en buitenland zorgen over de staat van de Poolse democratie en rechtsstaat. Het Europees hof riep Polen al in meerdere rechtszaken over de hervormingen in de rechtspraak een halt toe.

Een hoofdpijndossier voor het hof is een lopende zaak bij het Poolse grondwettelijk tribunaal over de vraag of het Europees recht boven het nationaal recht gaat. Een uitspraak in deze zaak werd afgelopen zomer verwacht, maar is meerdere keren uitgesteld. De zaak kreeg donderdag een vervolg, maar het was bij aanvang nog onduidelijk of er een uitspraak zou volgen.

Zorgen

De rechtszaak baart ook de Europese Commissie zorgen. Het gezag van EU-recht moet juist waarborgen dat alle lidstaten wetgeving uit Brussel op gelijke wijze toepassen en naleven. De Commissie eiste dan ook dat Polen de zaak niet voor de rechter zou brengen. Polen heeft daar geen gehoor aan gegeven.

Het dagelijks bestuur in Brussel probeert Warschau op andere gedachten te brengen door vooralsnog geen groen licht te geven voor het Poolse coronaherstelplan van miljarden euro’s. Eerst moeten van de Commissie de voornaamste zorgen over de rechtsstaat van tafel.