Oppositie in Oekraïne roept op tot algemene staking
Premier Viktor Janoekovitsj is woensdagmorgen definitief uitgeroepen tot winnaar van de Oekraïense presidentsverkiezingen. Volgens de centrale kiescommissie kreeg hij uiteindelijk een kleine 3 procent stemmen meer dan zijn tegenstander Viktor Joesjtsjenko.
Hoewel de officiële uitslag al vroeg in de middag werd verwacht, bracht de kiescommissie deze pas in de loop van de avond naar buiten. Volgens de Russische media zou een aantal leden het niet eens zijn geweest met de conclusie en weigerden ze zelfs het protocol te tekenen.
Door Janoekovitsj tot winnaar uit te roepen heeft de kiescommissie het grote aantal verzoeken uit zowel binnen- als buitenland voor een kritische hertelling van de stemmen volledig naast zich neergelegd. Zowel de oppositie als een groot aantal westerse landen beschuldigen de autoriteiten ervan op grote schaal verkiezingsfraude te hebben gepleegd. Zij wijzen erop dat tijdens de peilingen bij de stembureaus Joesjtsjenko nog 54 procent van de stemmen kreeg en Janoekovitsj slechts 42 procent. Vooral in Oost-Oekraïne zou de uitkomst van de verkiezingen ten gunste van Janoekovitsj zijn bijgesteld.
Joesjtsjenko heeft direct na de officiële verklaring van de kiescommissie gezegd Janoekovitsj niet als nieuwe president te erkennen. Tegelijkertijd riep hij de bevolking op massaal in staking te gaan. Zijn bondgenoot Oleksandr Moroz sprak in dit verband over het sluiten van alle scholen en fabrieken in het land en het volledig stilleggen van het openbaar vervoer.
De officiële winnaar Janoekovitsj liet eerder op de dag weten dat hij pas de verkiezingsuitslag zou erkennen op het moment dat vaststaat dat deze inderdaad rechtmatig en geloofwaardig is. Hij suggereerde ook dat hij geen surrogaatoverwinning wil, waarmee hij voor het eerst pas op de plaats leek te maken.
Opvallend is hoe weinig Janoekovitsj de afgelopen dagen van zich liet horen. Slechts eenmaal was hij woensdag kort op de Oekraïense televisie te zien tijdens een regeringsbijeenkomst. Daar verklaarde hij te willen voorkomen dat onenigheid over de verkiezingsuitslag zal leiden tot geweld en slachtoffers. Tegelijkertijd liet hij weten dat er wat hem betreft niets bijzonders aan de hand is in Oekraïne en hij daarom geen enkele reden zag dat mensen de straat op zouden moeten gaan.
Ook de vertrekkende Oekraïense president Leonid Koetsjma laat zich weinig in het openbaar zien en horen. Woensdagavond beschuldigde hij Joesjtsjenko ervan een poging tot staatsgreep te plegen en waarschuwde hij voor de negatieve gevolgen ervan.
Tegelijkertijd herhaalde hij zijn oproep aan de oppositie om onderhandelingen te beginnen. Aanvankelijk leken Joesjtsjenko en zijn team daartoe bereid te zijn. Maar in de loop van gisteren liet Joesjtsjenko’s bondgenoot Mykola Tomenko weten dat er geen sprake van onderhandelingen kon zijn zolang de autoriteiten niet erkennen dat ze zich schuldig hebben gemaakt aan verkiezingsfraude. Het enige dat volgens hem op dit moment bespreekbaar is, is de overdracht van de macht aan Joesjtsjenko.
De oppositie ziet zich in haar eisen gesteund door haar aanhang, die ook woensdag weer in groten getale op de been was. Alleen al in Kiev trotseerden meer dan 100.000 in oranje sjaaltjes gehulde en met oranje vlaggen zwaaiende demonstranten de vrieskou. Behalve op het Plein van de Onafhankelijkheid bevonden ze zich ook nabij het presidentiële paleis van Koetsjma en het gebouw van de centrale kiescommissie.
Inmiddels zijn in de straten van Kiev ook aanhangers verschenen van Janoekovitsj die uit het oosten van Oekraïne naar de hoofdstad zijn gekomen. Woensdagavond na het bekendmaken van de officiële verkiezingsuitslag waren er berichten over mogelijke schermutselingen tussen hen en aanhangers van de oppositie.
In de straten van Kiev bevinden zich ook grote aantal agenten van de mobiele eenheid, maar tot nu toe hebben deze zich afzijdig gehouden. Zowel Koetsjma als de Oekraïense minister van Defensie Aleksandr Koezmoek hebben gezworen niet als eerste geweld te zullen gebruiken.
Ook doen al enkele dagen geruchten de ronde dat er op grote schaal Russische troepen worden ingevlogen om zo nodig op te treden tegen de demonstranten. Maar zowel de Oekraïense als de Russische autoriteiten hebben dit met klem ontkend.
Het Kremlin heeft bij monde van minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov gezworen dat het zich niet zal mengen in de binnenlandse Oekraïense aangelegenheden. Tegelijkertijd is er onder de politieke elite in Moskou grote onrust ontstaan over de ontwikkelingen in het buurland.
De Doema besprak woensdag in een speciale zitting de situatie en nam unaniem een motie aan waarin het steun aan de Oekraïense autoriteiten uitspreekt. Vice-voorzitter Vladimir Zjirinovski riep Koetsjma zelfs op om Joesjtsjenko en zijn bondgenoten onmiddellijk onder huisarrest te plaatsen.