Het ultieme doel van de geschiedenis omvat de glorie van God en het welzijn van de mensheid, zei ds. Hammann tegen de aanwezigen in de abdij van La Bussière. Franstalige protestanten uit de hele wereld zijn deze week in het hartje van de Franse Bourgogne bijeen. Ds. Hammann nam hen mee in het denken van enkele theologen uit de vorige eeuw, zoals Barth, Schilder en Bultmann.

Karl Barth, zei de predikant, wil aan God de vrijheid teruggeven die Hem door sommige theologen uit de negentiende eeuw is ontnomen. „Barth legt er de nadruk op dat er een grote kloof is tussen God en de mens. Hij zette zich sterk af tegen het historisme van de vorige eeuw en heeft dan ook iets heel wezenlijks aan de theologie bijgedragen.”

Als criticus van Barth haalde Hammann de visie van K. Schilder (1890-1952) naar voren. „Schilder wijst Barth erop dat er in de hele geschiedenis nooit een echte scheiding is geweest tussen God en mens. God komt in de geschiedenis tot ons.”

Daarentegen tracht iemand als Bultmann te vluchten in de subjectiviteit van het individu, aldus ds. Hammann. „Volgens Bultmann gaat het niet om Gods handelen in de geschiedenis, maar om Gods handelen in ons leven, op dit moment. De theoloog Cullmann reageerde hierop door te zeggen dat Jezus Christus de zin van de geschiedenis is.”

Andere boeiende theologen zijn volgens de predikant Berkhof, met een zeer dynamisch godsbeeld, en Van Ruler, die spreekt over een Messiaans intermezzo. Volgens ds. Hammann is het van belang te definiëren wat het woord geschiedenis inhoudt: begint men bij de zondeval, of al in het paradijs? „Ook dienen wij ons te realiseren dat het niet alleen Christus is Die regeert, maar God, dat is God de Vader, Jezus de Zoon en de Heilige Geest, onze Trooster. Het ultieme doel van de geschiedenis omvat de glorie van God en het welzijn van de mensheid. Het thema ”Christus en de geschiedenis” verdient nieuwe en grote aandacht.”

C. P. Thiede, hoogleraar theologie in Paderborn (Duitsland), sprak over de wonderen van Jezus in de synoptische evangeliën. Thiede concentreerde zich op het grootste wonder uit de geschiedenis: de opstanding van Christus. „R. Martin-Achard uit Genève”, citeerde Thiede, „heeft benadrukt dat het bij een wonder gaat om de boodschap, niet om het wonder zelf. In de Bijbel wordt een enkele keer over de opstanding van de doden gesproken: Lazarus wordt opgewekt, Elia wekt de jongen van de weduwe op en in Daniël 12 wordt gesproken van doden die zullen opstaan voor het eeuwige leven. Ezechiël 37 maakt duidelijk dat het gaat op een fysieke opstanding. En de apostel Paulus wijst op het belang van een leeg graf. Bij de opstanding gaat het niet over een droom of een of andere verbeelding, maar om een reëel en fysiek fenomeen.”

Het belang van de lichamelijkheid van de opstanding is ook terug te vinden bij de Emmaüsgangers in Lukas 24. Uiteindelijk is het een fysiek teken dat hun de ogen opent, aldus Thiede. „De archeologie heeft veel achtergrondinformatie bij de wonderen opgeleverd. Zo weten we nu redelijk goed waar Emmaüs ligt. Hetzelfde geldt voor Golgotha.”

B. Rickenbacher, hoogleraar letterkunde in Lausanne, sprak over de Bijbel en de ecologie. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog, legde hij uit, vond een economische ontwikkeling plaats die bijna gelijk stond aan de Industriële Revolutie van de negentiende eeuw. „Het antinaturalisme en het rationalisme van Descartes hebben aan deze tendens bijgedragen. Van christelijke zijde is echter veel kritiek gekomen op deze economische ontwikkeling Zo is gewezen op het feit dat ze totaal niet overeenstemt met het rentmeesterschap van Genesis 1.”