Ruim 80 miljard euro heeft het kabinet uitgetrokken aan compensatie voor gedupeerde ondernemers en bedrijven die door corona hun omzet zagen teruglopen. Vanaf 1 oktober zullen er geen grootschalige regelingen meer opgetuigd worden, zo schrijven de ministers Blok (Economische Zaken), Hoekstra (Financiën) en Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) maandag aan de Tweede Kamer.

Bedrijven en ondernemers kunnen vanaf het vierde kwartaal niet langer aanspraak maken op subsidie om personeel in dienst te houden (NOW), een tegemoetkoming voor de vaste lasten (TVL), steun voor zelfstandigen (Tozo) of inkomenssteun (TOZO). De inmiddels beruchte afkortingen behoren dan tot de verleden tijd.

Het besluit om de coronasteun te stoppen betekent niet dat de laatste euro voor 1 oktober is uitgegeven. Van de 80 miljard euro is zo’n 28 miljard besteed in 2020; bijna 41 miljard wordt uitgegeven in 2021. Een bedrag van 9 miljard euro staat in de boeken als kostenpost voor 2022, het restant volgt in de jaren daarna. De spreiding van de coronasteun over de verschillende jaren verklaart het voorspelde overheidstekort voor 2021 (min 5,3 procent) en 2022 (min 1,8 procent).

De ministers wijzen in hun brief aan de Kamer op het einde van de coronamaatregelen. Als op 20 september de 1,5 meter afstandsregel vervalt, betekent dat ook het einde voor het hoofdargument voor steun aan bedrijven en ondernemers. De economie kan dan weer als vanouds volledig open.

Ook zonder het loslaten van de laatste contactbeperkende maatregelen is de economie alweer aardig op dreef. Eerder deze maand publiceerde het Centraal Planbureau (CPB) zijn voorspellingen van de economische groei. Dit jaar verwachten de rekenmeesters van het kabinet 3,8 procent groei, volgend jaar 3,2 procent. Dat is een gunstiger beeld dan eerdere ramingen.

Bovendien zijn ook de voorspelde werkloosheidscijfers positiever dan eerder verwacht. Het CPB heeft er in de ramingen rekening mee gehouden dat de steunpakketten aflopen per 1 oktober. Desondanks verwacht het planbureau dat de werkloosheid in 2022 nauwelijks oploopt: van 3,4 procent dit jaar naar 3,6 procent volgend jaar. Het kabinet is tevreden dat de steunpakketten hebben bijgedragen aan het gunstige economische beeld.

De kracht van het herstelpakket −behoud van banen en bedrijven− ziet het kabinet na anderhalf jaar coronasteun als een belangrijk „nadeel” dat steeds zichtbaarder wordt. De ministers wijzen in hun brief op de „unieke krapte op arbeidsmarkt.” Verder is het aantal bedrijven dat failliet is gegaan in 2021 nog nooit zo laag geweest sinds 1990. Het is voor het kabinet reden genoeg om de steun stop te zetten.

De economen van het CPB wijzen het kabinet er al sinds april op dat de steun een keer moet stoppen. Zij vinden dat de ”economische dynamiek” doorgang moet vinden. Het komt er op neer dat bedrijven en de arbeidsmarkt zich moeten kunnen aanpassen aan de situatie dat corona nog langere tijd in de samenleving aanwezig is. Banen die alleen nog maar bestaan omdat de overheid loonsubsidie uitkeert, moeten verdwijnen. Het personeel dat vrijkomt is nodig in andere sectoren waar krapte heerst. Als dat niet zou gebeuren, verhindert dat verdere economische groei, onderschrijft nu ook het kabinet.

De overheid trekt 115 miljoen euro uit om personeel van werk naar werk te begeleiden – en dan het liefst naar kraptesectoren zoals ICT en techniek. Speciale regionale mobiliteitsteams moeten werknemers voorzien van loopbaanadvies, scholing en ondersteuning bij schuldenproblematiek.