De VS en honderd andere landen, waaronder Nederland, hebben zondag van de taliban de toezegging gekregen dat groepen buitenlanders en Afghanen met reispapieren „veilig en ordelijk” Afghanistan mogen verlaten.

Nederland hoopt dat de nieuwe machthebbers in Afghanistan zich aan hun woord houden, zegt demissionair minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) in een reactie. „We verwachten van de taliban dat zij hun garanties nakomen en dat deze groepen vrij kunnen reizen.”

Op welke manier buitenlanders en Afghanen met reispapieren het land zouden mogen verlaten, is niet duidelijk. Details moeten nog worden uitgewerkt. De Amerikanen, die de luchthaven van Kabul beheren, moeten van de taliban dinsdag zijn vertrokken. Daarmee wordt luchtverkeer lastig. De taliban hebben Turkije en Qatar al gevraagd de operaties op de luchthaven over te nemen.

Hoe hard de toezeggingen van de taliban zijn over het vertrek van groepen, moet ook nog blijken. De taliban zijn bezig met een charmeoffensief om zich van hun goede kant te laten zien.

Afghanen reageren erg sceptisch. De Afghaanse persfotograaf Massoud Hossaini, winnaar van de Pulitzerprijs 2012, waarschuwt bijvoorbeeld dat de taliban op dit moment „de internationale gemeenschap voor de gek” houden. Afghanistan zou volgens hem net zo gesloten worden als Noord-Korea.

Nederland zag zich afgelopen week gedwongen de evacuatievluchten vanuit Kabul te staken. De Amerikanen, die het vliegveld van de Afghaanse hoofdstad beveiligen, hebben al delen van de luchthaven overgedragen aan de taliban.

Door het overhaaste vertrek uit Kabul konden westerse landen lang niet alle mensen die daarvoor in aanmerking komen, tijdig evacueren. Hoeveel Nederlanders zijn achtergebleven, is niet duidelijk. In Afghanistan zitten nog zeker dertig lokale tolken vast die voor Defensie hebben gewerkt. Stichting Vluchteling wil nog zestig mensen evacueren die op een hoogrisicolijst staan.

Kaag op missie

Het kabinet start een diplomatiek offensief om achtergebleven Nederlanders en Afghaanse helpers uit Afghanistan te halen. Nederland voert daarbij met Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk de druk op „meerdere landen in de regio” op.

Demissionair minister Kaag reist naar de regio in een poging zo snel mogelijk evacuaties uit Afghanistan mogelijk te maken. Kaag doet op haar reis naar verluidt Pakistan, Turkije en Qatar aan. De taliban hebben in de Golfstaat een eigen kantoor. Landen die contact hebben met het bewind, voeren die gesprekken in de Qatarese hoofdstad Doha. Of Kaags geplande bezoek betekent dat zij met de taliban spreekt, is niet bekend.

Schrijnend

„We hebben nu gesprekken met de omringende landen over het toelaten van evacués die over land Afghanistan kunnen verlaten. Dat gaat niet zomaar”, verklaart Kaag. Net als op de luchthaven zijn ook bij de grenzen schrijnende en chaotische situaties ontstaan door massaal vluchtende Afghanen.

Het kabinet onderzoekt verder of het bij evacuatie van Nederlanders kan samenwerken met particuliere beveiligingsbedrijven in Afghanistan. Diverse bureaus die claimen met ex-commando’s te werken, zouden hun hulp hebben aangeboden, meldt het AD.