Ze maakte het van nabij mee, die nacht van 15 op 16 juli. „Ik stond met mijn voeten in het water”, zegt Renate Steffes uit het Duitse Bad Neuenahr-Ahrweiler. „En het water steeg alsmaar hoger. Ik stond doodsangsten uit.”

De gevolgen worden volgens de Duitse elke dag duidelijker. „Brieven, foto’s, video’s van de kinderen, souvenirs uit het Heilige Land: allemaal weg.”

Na zeven weken liggen er nog steeds bergen afval op straat, aldus Steffes. „En dan ook nog de stank, geen vers kraanwater. We kunnen berekenen dat er miljarden nodig zijn om de materiële schade te herstellen. Maar wat is er nodig om met de emotionele verliezen en angsten om te kunnen gaan?”

Schreeuwen

De beelden van het wassende water van de rivier de Ahr staan ook bisschop Georg Bätzing nog helder voor ogen. „En daarom zijn we hier, in de Dom”, zegt de voorzitter van de Duitse bisschoppenconferentie. „Om de slachtoffers van de overstromingsramp te gedenken.”

Heinrich Bedford-Strohm, raadsvoorzitter van de Evangelische Kerk in Duitsland: „We denken aan hen in onze gebeden. Vandaag willen we aandacht en medeleven schenken aan de mensen die veel geleden hebben door de overstromingen.”

Dan klinkt in de achthoekige paltskapel, rond het jaar 800 gebouwd in opdracht van keizer Karel de Grote, een klaagpsalm. „Ik wil tegen u schreeuwen, God, met een gewonde ziel, maar mijn woorden bevriezen op mijn tong. Het is koud in mij, alle gevoelens zijn gestorven, mijn ogen staren star naar mijn gebroken wereld.”

Het zijn woorden uit de Ahr-Psalm, geschreven door priester Stephan Wahl. Ook hij komt uit het Duitse Ahrdal, waar het hoge water van alles meesleurde.

„U die onze tijd in Uw handen houdt’, zingt cantor Marco Fühner. „Wees genadig, geef de kracht om de doodsnood te weerstaan.”

Het 26-koppige koor van de Aachener Dommusik antwoordt: „U bent God, onze God, onze toevlucht.”

Sprakeloos

Bisschop Bätzing wijst in zijn preek op de kracht van het gebed en op de Psalmen. „Als ik sprakeloos ben, vertrouw ik op bekende woorden en gebeden. Het Onze Vader, de rozenkrans, een woord uit de Heilige Schrift – en vaak de Psalmen. Bidden met de Psalmen betekent duidelijke woorden spreken, niets verdoezelen en toch hopen. Ik hoor steeds opnieuw hoeveel getroffenen zich in de klaagpsalmen herkennen.”

Bedford-Strohm benadrukt in zijn preek dat God ook te midden van overstromingen kan worden ervaren. „Maar niet als Degene Die op de ‘vloedknop’ drukte, maar als Degene Die het met de slachtoffers uitriep, Die met hen leed, Die hen droeg in de afgronden die opengingen.”

God kan volgens hem ook worden „ervaren” in de mensen die hielpen bij het puin ruimen, in de pastorale hulpverleners die troost gaven. „En als we zelf geen woorden meer hebben, kunnen we die lenen. Mensen hebben honderden jaren lang hun nood bij God gebracht en met Psalm 69 gebeden: „Verlos mij, o God, want de wateren zijn gekomen tot aan de ziel. Ik ben gezonken in grondeloze modder, waar men niet kan staan; ik ben gekomen in de diepten van de wateren, en de vloed overstroomt mij.” Zulke woorden kunnen de overstroming niet ‘wegbidden’. Ze kunnen wel kracht en vertrouwen geven.”

Bondskanselier

De herdenkingsdienst werd bijgewoond door onder anderen de Duitse bondskanselier Angela Merkel, bondspresident Frank-Walter Steinmeier, parlementsvoorzitter Wolfgang Schäuble en door verschillende slachtoffers en hulpverleners. Namens de Raad van Kerken in Nederland was ds. Sophie Bloemert aanwezig.

De overstromingen in Europa in juli 2021 waren een gevolg van aanhoudende regenbuien. Meerdere rivieren stroomden over. Met name de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts, de Belgische provincie Luik en de Nederlandse provincie Limburg werden zwaar getroffen. Meer dan 200 mensen kwamen om bij de natuurramp, van wie zeker 180 in Duitsland en 40 in België.