Thijssen (PvdA): Voor een compromis op klimaatgebied is het al te laat

Zijn huis is geïsoleerd met gerecyclede, Nederlandse spijkerbroeken. Maar de vakantiekilometers naar Parijs legde hij af met zijn benzineauto. „Ik ben nog niet perfect.” Al zo’n twintig jaar geleden poogde Thijssen zijn groene idealen vanaf het spreekgestoelte in de Tweede Kamer kenbaar te maken. In zijn Greenpeacetijd drong hij in 2002 de plenaire zaal binnen, maar voordat hij zich kon vastketenen en zijn speech kon beginnen, werd hij verwijderd door twee Kamerbodes. Sinds de verkiezingen is hij een democratisch verkozen Kamerlid. Hij strijdt nu voor „dezelfde idealen op een andere plek.” _Waar moest u aan wennen bij uw entree in de Kamer?_ „Wat ik verrassend vind, is de trage besluitvorming in Den Haag. Door de stikstofcrisis zit het land op slot. De natuur wordt niet beschermd en we kunnen geen woningen bouwen. 120 van de 150 Kamerleden zijn het over de oplossingen eens. Laten we dan aan de slag gaan! Het ene na het andere rapport verschijnt, maar minister Schouten komt nergens mee op de proppen, de Kamer laat niet duidelijk weten wat ze wil; al met al gebeurt er niets. Terwijl er geen tijd te verliezen is.” _Waar ligt het volgens u aan dat over bepaalde beleidsvraagstukken een meerderheid hetzelfde denkt, maar er niks gebeurt?_ „De grootste schuldige is premier Rutte. Hij heeft voor het oog van de natie keihard gelogen. Iedereen heeft het gezien. Daarmee heeft Rutte net na de verkiezingen een onmogelijke situatie gecreëerd. Hoe kunnen we die man nu nog vertrouwen? Hoe kunnen we een regering vormen met die man?” _Zou Rutte weg moeten?_ „Wij hebben begin april de motie van wantrouwen tegen de premier gesteund. Wij vonden zijn handelen niet acceptabel. Ook zijn radicale ideeën zijn mij nog steeds niet helder. Samen met GroenLinks heeft de PvdA een motie ingediend waarin concreet is opgeschreven wat er nodig is om het geschonden vertrouwen terug te winnen. Om een voorbeeld te noemen: het toeslagenstelsel moet worden afgeschaft. Er moet een brede voorschool komen die met belastinggeld wordt betaald. Als dit voorstel en onze andere plannen in de praktijk worden gebracht, maakt het niet meer uit of Rutte premier wordt of iemand anders. Het systeem brengt dan mensen niet meer in de knel. Maar het laatste woord is er nog niet over gezegd. Voor we aan de formatietafel plaatsnemen, is er echt een gesprek nodig met de leider van de VVD.” _Met de juiste beleidsvoorstellen is de vertrouwenskwestie opgelost?_ „Rutte speelt een grote rol. Maar, we hebben in Nederland een systeem gebouwd dat een probleem is. Op de sociale advocatuur is bijvoorbeeld enorm bezuinigd. Daardoor is het voor iemand die in de knel komt met de Belastingdienst steeds moeilijker om zijn recht te halen. Er moet meer balans komen tussen de almachtige overheid en de kwetsbare burger. Want de overheid vermorzelt mensen, als we niet oppassen.” _Hoe staat u tegenover het christelijk geloof?_ „Het christelijk geloof speelde geen rol in mijn opvoeding, ik heb er ook geen behoefte aan. Ik geloof niet in een leven na dit leven. Ook niet in een Schepper. Ik geloof in de evolutietheorie en de wetenschappelijke theorie die daar achter zit. Daarmee kan ik heel goed verklaren dat mijn neus op de plaats zit waar die zit. Een aantal van mijn vrienden uit Huizen is gelovig. Met hen heb ik leuke discussies over onderwerpen die het geloof raken. Bij Greenpeace zijn we tegen genetisch gemodificeerde organismen. Dat is knutselen met genen. Er wordt wel gezegd: Dan speel je voor God. Een vriend van me is gelovig, maar oefent op dat vlak zijn beroep uit. Daarover hebben we uitvoerige gesprekken, waarin we elkaar ook weleens de maat nemen.” _Hoe verwerkt u tegenslag of teleurstelling in het leven?_ „Op 20-jarige leeftijd heb ik mijn vader verloren. Het ging daarna niet zo goed met mijn moeder en broer. Ik ben veel voor hen gaan zorgen, daardoor had ik een doel. Maar het verdriet, de rouw, komt een keer naar boven. Ik ben ermee omgegaan door te rouwen, verdriet te hebben. En ik sprak er veel over met vrienden. Mijn kinderen, de liefde in m’n leven, proberen iets moois bij te dragen aan de wereld; dat maakt het leven voor mij de moeite waard. Ondanks dat ik mijn vader heb verloren. De mooie dingen geven tegenwicht aan moeilijkheden die gebeuren in het leven.” _Wat is uw levensmotto?_ „Leef je leven. Geniet van het leven. Dat is voor mij het nut van het leven. En ik probeer de aarde mooier mee te geven aan mijn kinderen dan dat ik hem heb aangetroffen.” _Strijden die levensmotto’s niet met elkaar? Kan het uitputten van de aarde worden tegengegaan zonder dat het ten koste gaat van het genieten van onze welvaart?_ „Ik denk dat het een valse tegenstelling is dat klimaatbescherming ten koste gaat van ons welzijn. Het is extreemrechtse bangmakerij om te stellen: „Als we iets aan klimaatverandering doen, zit ik straks in een koud huis, of heb ik geen auto meer.” Ik woon in een klimaatneutraal huis. Dat heb ik voor elkaar gekregen door gerecycled katoen −gerecyclede spijkerbroeken die hier in Nederland zijn gemaakt− aan de binnenkant van de muur te plakken. Vervolgens heb ik een nieuw binnenmuurtje neergezet waardoor het huis goed geïsoleerd is. De cv-ketel is vervangen door een warmtepomp en het is een stuk comfortabeler en een stuk gezonder wonen dan in het huis waar ik hiervoor woonde. Zonder energierekening. Natuurlijk heb ik moeten investeren, maar dat heb ik meegenomen in mijn hypotheek en die los ik in 30 jaar af. Mijn welzijn is beter dan ooit, zonder dat het zoveel extra kost.” _Hoe kijkt u 20 jaar later terug op de statements die u met Greenpeace hebt gemaakt? Zou u die zo overdoen?_ „Ik zou er nog een tandje bijzetten. We hebben nog maar weinig tijd om klimaatverandering tegen te gaan. Het is één voor twaalf of misschien wel vijf over twaalf. Misschien had het nog wel sneller gemoeten.” _Zijn er ook grenzen aan de manier van actie voeren? Het dumpen van rotsblokken in de Noordzee kon levensgevaarlijk uitpakken voor vissers._ „De rechter heeft in 2015 bepaald, nadat Greenpeace voor een soortgelijke actie is aangeklaagd door de vissers, dat onze actie proportioneel en veilig is. Wij hebben exact doorgegeven waar de stenen zijn neergelegd, zodat de vissers eromheen kunnen vissen. Onze boodschap aan de vissers is: Vis hier maar niet meer, want de Doggersbank moet een natuurgebied zijn. Het punt is dat de vissers vinden dat ze het alleenrecht hebben op de zee, omdat ze er al 400 jaar vissen. Dat hebben ze niet. De natuur is er in een erbarmelijke staat. We hebben de Noordzee nu ook nodig voor onze energievoorziening. Het is passen en meten, ook op de Noordzee.” _Als Greenpeace-activist ondertekende u het klimaatakkoord niet, omdat de maatregelen daarin naar uw mening niet ver genoeg gaan. Kunt u er als PvdA-politicus wél verantwoordelijkheid voor nemen als de PvdA deel uit zou maken van een volgend kabinet?_ „De PvdA zal niet deelnemen in een coalitie als het klimaatbeleid blijft bij de maatregelen in het klimaatakkoord. Als er niet heel erg veel bijkomt, gaat de PvdA niet in de regering. Dus dit probleem zal ik niet hebben.” _Er zal waarschijnlijk een compromis moeten worden gesloten, ook op klimaatgebied._ „Nou, nee. Sorry, maar dat gaat niet meer. We zitten in een klimaatcrisis. Door de overstromingen in Limburg zijn we met onze neus op de feiten gedrukt. Het is onbestaanbaar dat we niet veel en veel meer werk gaan maken van klimaatverandering. Als er partijen in de Kamer zijn die dat niet willen, zullen ze het zonder de PvdA moeten doen. De klimaatmaatregelen in het regeerakkoord zullen moeten optellen tot ten minste 55 procent CO2-reductie in 2030. Als dat op een sociaal rechtvaardige manier gebeurt, doet de PvdA mee. Dan sta ik ervoor.” _De realiteit is dat de VVD wellicht minder ver wil gaan dan de PvdA. Zou u akkoord kunnen gaan als er bij de kabinetsformatie ingrijpende klimaatmaatregelen zouden worden genomen die echter niet optellen tot 55 procent CO2-reductie in 2030?_ „Voor een aantal politieke vraagstukken is het een prima oplossing om het midden te zoeken, maar niet voor het klimaatdossier. We lopen tegen de grenzen aan van onze aarde. Die grenzen hebben we te respecteren. Als we eroverheen gaan, zie je wat er gebeurt. Dat blijkt uit de overstromingen in Limburg, de droogte in het oosten van Nederland of de extreme hitte in Canada. De grenzen van onze planeet zijn keihard en lenen zich niet voor handjeklap met Rutte. Over hoe we de klimaatdoelen moeten halen kunnen we wel praten. Dat kan bijvoorbeeld door subsidie te verstrekken of een harde norm in te stellen. Het halen van de CO2-doelstelling is geen normaal politiek probleem. Het is een existentieel probleem.” _Wat wilt u de komende vier jaar bereiken?_ „We moeten transities in gang zetten die niet meer te stoppen zijn. In iedere sector −industrie, mobiliteit, gebouwde omgeving− zijn transities mogelijk. In de industrie gaat het veel over groene waterstof. Dat is nu nog veel duurder dan grijze waterstof. Als er een moment komt waarop groene waterstof goedkoper is dan de grijze variant, zal de industrie massaal groene waterstof inzetten. Dan zal de energietransitie veel sneller gaan dan de planbureaus nu kunnen uitrekenen.” :::kader 1::: Dit is het vijfde en laatste deel in een serie over kleurrijke nieuwe Tweede Kamerleden.

Thijssen (PvdA): Voor een compromis op klimaatgebied is het al te laat

Politiek

RD.nl in uw mailbox?