Zeggenschap over je eigen levenseinde. Dat beoogt de Coöperatie Laatste Wil (CLW), die huiskamerbijeenkomsten belegt over die thematiek. De CLW kreeg aanwijzingen dat na huiskamerbijeenkomsten afspraken werden gemaakt over de aan- en verkoop van zelfmoordpoeder, berichtte Omroep Brabant donderdag.

Het opschorten van de bijeenkomsten houdt verband met de zaak tegen de onlangs gearresteerde Eindhovense twintiger Alex S. Volgens justitie verhandelde hij het dodelijke middel van 2018 tot 2021. Ten minste zes afnemers zijn eraan overleden. S. zou volgens het OM lid zijn van de CLW.

Die organisatie deed onderzoek naar Alex S., meldt Omroep Brabant. Die citeert uit een brief van CLW aan leden: „Na gesprekken heeft het bestuur moeten vaststellen dat aanwijzingen bestaan dat er na huiskamerbijeenkomsten activiteiten hebben plaatsgevonden die over verstrekking van middelen gingen. Zolang wij niet hebben vastgesteld dat er geen strafbare feiten plaatsvonden, zullen wij daarom de huiskamerbijeenkomsten opschorten.”

Ethicus prof. dr. Theo Boer, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit, vindt het „volkomen terecht” dat de bijeenkomsten zijn stopgezet. „Over zaken van leven en dood moet je geen bijeenkomsten organiseren waar bij wijze van spreken moordwapens worden uitgewisseld.”

Beperkte sympathie

Intussen vindt Boer wel „steeds meer” dat discussies over een zelfgekozen levenseinde „niet bij dokters thuishoren.” „Mensen moeten zelf meer verantwoordelijkheid dragen voor beslissingen over deze zaken, hoe verschrikkelijk die besluiten ook kunnen zijn. Vanuit dat oogpunt kan ik een beperkte sympathie opbrengen voor bemoeienis van de CLW met deze thematiek. Tegelijk lijken mij de methoden van huiskamerbijeenkomsten dubieus. Over ingrijpende beslissingen rond het levenseinde moet erg goed worden nagedacht en mogen mensen niet onder druk of in een opwelling een besluit nemen. Daar moet controle op zijn. En die zie ik bij CLW niet.”

De coöperatie „kan er niet omheen” de huiskamerbijeenkomsten op te schorten, reageert Paul Lieverse. Hij is voormalig anesthesioloog, expert op het terrein van palliatieve zorg en was jarenlang voorman van Christian Medical Fellowship, een vereniging van christelijke medici.

Als het aan Lieverse ligt, zijn de bijeenkomsten van CLW voorgoed verleden tijd. „Ik ben huiverig voor een eventuele doorstart. Ik zie die bijeenkomsten toch als een dekmantel voor illegale activiteiten. Ik vind het naïef dat de coöperatie denkt te kunnen voorkomen dat tijdens die bijeenkomsten mensen een weg vinden om illegale activiteiten te ontplooien. Mensen die bijvoorbeeld lijden aan ernstige depressies of kampen met financiële problemen kunnen die bijeenkomsten gebruiken om informatie te verzamelen over middelen om een eind aan hun leven te maken.”

Lieverse kan erin komen dat de CLW de euthanasiepraktijk wil oprekken. „Maar voer die discussie dan bijvoorbeeld via artsenorganisatie KNMG of ouderenpsychologen.”

Er is „geen sprake van” dat de huiskamerbijeenkomsten van de Coöperatie Laatste Wil een dekmantel zijn voor illegale activeiten, reageert CLW-voorzitter Jos van Wijk. Hij zegt niet te vrezen dat het OM zijn organisatie aanpakt. „Wij blijven binnen de mogelijkheden van de wet. Dus houden we onze leden voor dat ze alleen voor zichzelf het zelfdodingsmiddel X mogen bestellen, dus uitdrukkelijk niet voor anderen.”

Boek

Duidt het stopzetten van bijeenkomsten er toch niet op dat die een aanjager zijn van illegale activiteiten? Rond zo’n meeting kunnen toch illegale afspraken worden gemaakt rond handel in zelfmoordpoeder? „Wij hebben het gedrag van individuele leden natuurlijk niet in de hand. Maar ik zie de bijeenkomsten niet als aanjager van onwettige activiteiten. Oorspronkelijk brainstormden deelnemers over ideeën rond het levenseinde die wij gebruikten in overleg met het minsterie van Volksgezondheid. Maar het kon op zulke bijeenkomsten ook gaan over een film, boek of toneelstuk. Wij hebben na de arrestatie van Alex S. de bijeenkomsten voorlopig gestopt om alle schijn te vermijden dat CLW meewerkt aan illegale handel in zelfdodingsmiddelen.”

CLW wil blijven opkomen voor „de enorme maatschappelijke onderstroom in Nederland die regie wil over het eigen levenseinde”, zegt Van Wijk. „Zij willen een potje met het middel X in huis hebben. Dat is toegestaan. Uit onderzoek blijkt dat veruit de meeste mensen die dat middel bezitten, het echt niet meteen gebruiken. Maar ze willen de zekerheid dat ze ooit, als ze echt niet verder willen leven, met zo’n middel hun leven kunnen beëindigen. Het liefst zonder een arts daarmee te belasten.”