Met de gescheiden wachtlijsten wil Rotterdam voorkomen dat scholen die nog zwart/wit zijn steeds zwarter worden. Net als minister Van der Hoeven (CDA) van Onderwijs vraagt CDA–Kamerlid De Vries zich af of afkomst wel het juiste criterium is voor zo’n wachtlijst. Leerlingen zouden ook over scholen kunnen worden verspreid op grond van de leerachterstanden die ze hebben opgelopen.

De Onderwijsraad gaat nu bekijken of de Rotterdamse aanpak volgens de wet mag. De Vries wil dat onderzoek afwachten voor Rotterdam het plan ook echt gaat uitvoeren. Twee jaar geleden stelde de raad nog dat een gemeente wel leerlingen over scholen mag spreiden, maar op basis van een leerachterstand, niet op grond van huidskleur. Tweede–Kamerlid Balemans (VVD) juicht het initiatief toe. Van discriminatie is geen sprake zolang voor iedereen het recht om kinderen bij een school in te schrijven, maar recht overeind blijft staan. Verder zou het nooit om idividuele gevallen gaan, maar gelden de Rotterdamse regels voor groepen mensen.

Elders doen scholen ook al aan spreiding van leerlingen, zegt Balemans. Scholen mogen ook jongens of meisjes weigeren als ze bang zijn dat een van de seksen gaat domineren. Met selectie op basis van afkomst is het niet anders, vindt de liberaal.

De PvdA vraagt al langer om dwingende afspraken tussen gemeenten en het onderwijs om leerlingen te spreiden, zegt PvdA–Kamerlid Hamer. Ze gaat er wel vanuit dat het Rotterdamse plan slechts om een tijdelijk selectiemiddel gaat. „Daarna moet het aandeel witte leerlingen op zwarte scholen vanzelf aangroeien.”

Volgens CDA’er De Vries is het dan ook van belang dat vooroordelen over de onderwijskwaliteit van zwarte scholen verdwijnen en dat allochtone ouders ook hun kinderen naar witte scholen gaan sturen. De Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) staat positief ten opzichte van het Rotterdamse plan.

Vorig jaar veroordeelde de Commissie Gelijke Behandeling nog het beleid van veertien protestants–christelijke scholen van de Vereniging voor Christelijk Onderwijs in Ede. Op deze scholen mogen in een groep niet meer dan 15 procent leerlingen zitten die van huis uit geen Nederlands spreken. Wordt deze grens overschreden, dan stuurt de school allochtone leerlingen door naar een andere vestiging.