De baptistische voorganger is niet bang om zijn mening te vertellen, zo vertelt hij vrijdag via een WhatsApp-gesprek vanuit Minsk. „De politieke druk wordt groter, maar in het dagelijkse leven merkt de bevolking hier weinig van. Mensen gaan naar de winkels, ontmoeten elkaar in parken. Er is genoeg eten, al zijn de prijzen enorm gestegen, mede door de sancties tegen ons land.”

Er is genoeg vrijheid in het dagelijks leven mits je je politiek maar rustig houdt, zo voegt Mikhovic er veelbetekenend aan toe. „Wie wit-rode kleren (de kleur van de onofficiële vlag van de betogers tegen het regime, VdZ) draagt of vlaggen met deze kleuren voor zijn raam of op het balkon hangt, verdwijnt zomaar enkele maanden in de gevangenis. Mensen zijn bang geworden en zwijgen. Er zijn geen protesten meer, zoals vorig jaar. De pleinen en straten zijn nu leeg.”

Vanwege de sancties en de politieke ontwikkelingen wordt de algemene situatie steeds slechter. „Steeds meer mensen vertrekken naar andere landen. Ze kunnen Wit-Rusland zonder problemen verlaten naar Rusland, omdat er geen paspoortcontrole is. Of men neemt de wijk naar Kazachstan en Georgië. Vandaar vertrekt men naar Polen, Oekraïne of Litouwen, in enkele gevallen naar Canada of Amerika. Mensen hopen gelaten op betere tijden, maar met name de jongeren wensen zich hierbij niet neer te leggen. Zij hebben geen vertrouwen meer in de toekomst of zijn bang voor vervolgingen.”

De kerken wordt niets in de weg gelegd om hun activiteiten te organiseren en diensten te beleggen. „We hebben daarom geen bijzondere problemen met de regering”, zegt Mikhovic. „Kerken zetten allerlei activiteiten op voor kinderen en jongeren, zoals jongerenkampen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen restricties zijn. Integendeel, we hebben als baptisten nog steeds niet de mogelijkheid om nieuwe kerken in Minsk en andere plaatsen te registreren. Maar deze restricties zijn niet nieuw voor ons.”

Betekent dit dat de kerken maar het zwijgen ertoe doen?

„Zwijgen is een belangrijke reactie van de meeste inwoners. Veel kerken zijn niet politiek geïnteresseerd en houden zich niet met de maatregelen van de overheid bezig. Maar de meeste kerken bidden wel voor vrede en het welzijn van het land. Christenen zijn voorzichtiger geworden. Grote kerken als de Rooms-Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk verhieven in het verleden soms krachtig hun stem, maar kiezen nu ook voor het zwijgen.

Dat neemt niet weg dat er tijdens de diensten soms kritische opmerkingen gemaakt worden, maar dat is in de beslotenheid van de dienst, en niet publiek. Er zijn voorgangers die video’s van hun site gehaald hebben waarin zij kritiek op de overheid uitten.”

Het baart Mikhovic vooral zorgen dat ook jonge christenen het land verlaten: „Dat veelbelovende jongeren uit de kerk –de toekomstige predikanten!– het land verlaten is desastreus voor geheel het land, kerk en samenleving. Ik maak me ook zorgen dat onder de demonstranten weinig interesse is voor God en het Evangelie. Met name jongeren zijn vooral bedacht op politieke veranderingen, op meer democratie. Dat neemt niet weg dat de kerken de bevrijdende boodschap van het Evangelie moet blijven verkondigen en zich moeten inzetten voor het welzijn van het gehele land.”

Rusland

De rector is niet beducht om met naam en foto in de krant te komen. „Ik kan hier vrij mijn mening geven, wat ik ook naar andere landen heb gedaan”, zegt hij. „De situatie is hier onstabiel en onvoorspelbaar, maar we vertrouwen op God. De oude gelovigen, onder wie ik ook mezelf kan rekenen, zijn niet bang, omdat wij ervaring hebben in de tijd van de Sovjet-Unie en nooit iets goeds kunnen verwachten van een zondige wereld. We zijn klaar zijn voor alle mogelijke ontwikkelingen. Ik maak me grote zorgen dat de band met Rusland sterker wordt. We worden steeds meer afhankelijk van Poetin. Waarschijnlijk zal Rusland spoedig Wit-Rusland inlijven, en dat betekent weinig goeds voor de vrijheid van godsdienst.”