De Consumentenbond rekent gas en licht tot de eerste levensbehoeften. Hiervan komt de betaalbaarheid in het geding als consumenten volgend jaar „minstens 10 procent meer” moeten betalen voor hun energierekening. De afgelopen vier jaar is de gemiddelde energierekening met zo’n 25 procent gestegen. De komende jaren zal zij alleen maar verder stijgen. De bond pleit voor een prijsmaximum en wil alle steunbetuigingen in december aan politici overhandigen.

Eerder deze week kondigden de energiebedrijven Nuon en Essent prijsstijgingen aan. Bij Nuon wordt de gemiddelde jaarrekening circa 170 euro duurder. Branchegenoot Essent schat de gemiddelde prijsstijging voor volgend jaar op tussen de 150 en de 175 euro. Als belangrijkste reden voerden de ondernemingen de gestegen olieprijs op. Als olie duurder wordt, gaat de gasprijs ook omhoog. De prijs van elektriciteit is weer gekoppeld aan de gasprijs.

„Deze koppeling hoort niet thuis in een geliberaliseerde energiemarkt”, stelde de Consumentenbond gisteren. Volgens hem moet minister Brinkhorst van Economische Zaken ingrijpen. De bond wijst erop dat Gasunie de enige producent en aanbieder van gas is. „Doordat concurrentie op deze markt ontbreekt, gaat de prijs niet omlaag.” Gas vormt de hoofdmoot van de energierekening. „Daarom moet de minister ingrijpen en een prijsmaximum voor gasprijzen instellen totdat er effectieve concurrentie is”, meent de bond.

Sinds 1 juli is de Nederlandse gasmarkt volledige geliberaliseerd, wat betekent dat consumenten en bedrijven zelf mogen kiezen waar zij hun gas betrekken. Energiebeurs APX begint daartoe volgend jaar met een Nederlandse gasbeurs. Gisteren sloot APX een overeenkomst met het gastransportbedrijf van de Gasunie (GTS). Via de beurs kunnen energiebedrijven en handelaren aardgas aan- en verkopen.

Elektriciteitsbedrijven konden al enkele jaren hun kortdurende tekorten en overschotten aan stroom verhandelen op de APX in Amsterdam. „Zowel markt als politiek heeft aangegeven behoefte te hebben aan flexibele handelsmogelijkheden voor gas”, stelt GTS-directeur Trienekens.

Energiebedrijven kunnen op de nieuwe beurs gas verhandelen op de dag zelf maar ook voor de volgende dag. Door via de beurs gas aan te kopen, kunnen energiebedrijven zich verzekeren van voldoende voorraad op korte termijn. Tijdelijke gasoverschotten kunnen via de beurs makkelijk worden verkocht aan andere partijen.

Net als op de bestaande elektriciteitsbeurs wordt er gehandeld via een elektronisch handelsplatform, de zogenaamde Title Transfer Facility (TTF). Energiebeurs APX zal ook prijsindexen gaan publiceren voor gas.

De energiebeurs in Amsterdam wil uitgroeien tot een Europese energiebeurs. APX beheert de Britse gasbeurs APX Gas en heeft plannen om een gasbeurs te beginnen in Zeebrugge. Deze Vlaamse havenstad is een belangrijk knooppunt van Britse en continentale gasleidingen.