Dat stelt de VROM-raad in zijn aan de ministers Dekker van VROM en Veerman van Landbouw gepresenteerde advies ”Meerwerk”. Beide opties zijn kostbaar, stelt de raad. „Maar niets doen berokkent de economie veel schade: vitaal landschap is immers een essentiële internationale vestigingsfactor.” De overheid moet daarom snel aan de slag om kansrijke ontwikkelingen aan te moedigen. Op de zeekleigronden moet schaalvergroting van boerenbedrijven mogelijk zijn. Ruimte voor recreatie en wonen is nodig op de zandgronden. Bovendien moet de overheid de glastuinbouw en de sierteelt optimaal de kans geven zich te ontwikkelen.

De VROM-raad adviseert het kabinet ten slotte om de schadelijke effecten voor het milieu, het waterbeheer en het landschap van de ruilverkavelingen uit de vorige eeuw te beëindigen. Daardoor moet het landelijk gebied niet alleen geschikt worden voor duurzame land- en tuinbouw, maar ook weer toegankelijk worden voor de wandelaar, fietser en vaarrecreant.

De grondgebonden landbouw zit momenteel in een „ernstige crisis”, constateren de VROM-raad en de Raad voor het Landelijk Gebied (RLG). De RLG presenteerde vandaag tegelijk met de VROM-raad een advies over het platteland. Beide raden stellen dat de landbouw in Nederland onder druk van wereldwijde concurrentie en de afbouw van het Europese landbouwbeleid „een pijnlijk saneringsproces” doormaakt, dat vergaande gevolgen heeft voor het landelijk gebied. Jaarlijks stopt 4 à 5 procent van de boeren en tuinders. Dit proces wordt „onvoldoende onderkend” door het kabinet, aldus de raden.

De RLG schrijft in zijn advies dat de overheid zijn plattelandsbeleid beter moet afstemmen op het Europese beleid en meer ruimte moet geven aan de regio. De raad wijst het kabinet op de mogelijkheden die het Europese plattelandsontwikkelingsbeleid biedt om ontwikkelingen van onderop te stimuleren. Het kabinet moet die mogelijkheden „maximaal benutten.” Boeren, bedrijven en maatschappelijke organisaties zijn bereid tot samenwerking en tot het vinden van creatieve oplossingen voor de huidige problemen ten aanzien van de landbouw, natuur, milieu en maatschappij.

Het landelijk gebied is vanwege zijn sociale, culturele, ecologische en economische waarden zeer belangrijk, stelt de RLG. Dat kapitaal is echter aan „sluipende erosie” onderhevig. De raad vindt dat daar een einde aan moet komen. Dat kan volgens de RLG door lokale initiatieven die het landschap op een innovatieve manier willen beheren, aan te moedigen.