Hoe een Valkenburgs beekje verandert in een monster
Zuid-Limburg zucht onder zware wateroverlast. In Valkenburg stroomde het water huizen en winkels binnen.
Tot zijn buik is Jarno Weyers (19) nat. Donderdagochtend worstelt hij zich door een woeste stroom water die door een winkelcentrum in Valkenburg raast. Jarno had graag bij zijn opa en oma willen kijken. Maar dat lukte niet. Hij kon de woning niet bereiken en strandde op zo’n vijftig meter afstand. „Ik ben ongerust”, knikt de jongeman. „Al heb ik wel begrepen dat de reddingsbrigade is gekomen om ze te helpen.”
Zijn grootouders wonen vlakbij de rivier de Geul. Die veranderde van een doorgaans kalm beekje van een paar meter breed tot een wilde watermassa van een meter of vijftig breed.
Het water drong het huis van zijn opa en oma binnen. „Het staat daar anderhalve meter hoog. Ze zitten nu ergens op een bovenverdieping. Het raam is kapot, de vriezer is weggedreven.”
Bezorgd is ook een oudere vrouw, die met de moed der wanhoop door het water waadt. „Ik probeerde tevergeefs bij mijn oude moeder te komen, ze is 94 jaar, en heeft hulp nodig. Thuiszorg heeft ze door de wateroverlast nu niet.”
„U mag bij mij in de auto stappen”, stelt een jongeman voor. „Dan breng ik u naar de politie.” De vrouw gaat op het aanbod in. „Er moet iets gebeuren. Ik ben erg ongerust.”
Laarzen
De schade voor ondernemers in hartje Valkenburg zal in de miljoenen lopen. Richard Faarts, eigenaar van een witgoedzaak, denkt dat er 100.000 liter water van de Geul zijn kelder in is gestroomd. Vloerbedekking in de zaak is doorweekt. Met zijn laarzen aan waadt hij door het water voor zijn winkel.
Tal van spullen in zijn garage beschouwt hij als verloren. „Twintig wasmachines en tien koelkasten hadden we op pallets gezet, maar het water kwam hoger.”
Vanuit de kelder konden Faarts en zijn zoon gisteren en afgelopen nacht nog wel tal van spullen in veiligheid brengen. Zoals tv’s, magnetrons en de administratie. Halverwege de nacht gooiden ze de handdoek in de ring. „Het water steeg en steeg en stond tot aan onze middel. Uit elke kier kwam water. We beseften steeds sterker: Dit is niet meer te keren. Dat geeft een machteloos gevoel.”
Op tal van plekken in Zuid-Limburg is het deze dagen billenknijpen. Zo hielden ze in Hoensbroek, stadsdeel van Heerlen, woensdagmiddag hun hart vast. Waterbassins met tientallen miljoenen liters dreigden het te begeven. Donderdagmorgen leek het gevaar geweken.
Woensdagmiddag toonde menig bewoner in Hoensbroek zich bezorgd. „Ik zit zeker in de piepzak”, knikt Peter Cappa, die op steenworp afstand van een tjokvol opvangbassin woont. De man oogt nerveus. „Ik heb net het gas eraf gedraaid en de stroom eraf gezet.” De Limburger heeft net allerlei spullen hogerop in huis gebracht. „Stoelen, telefoons, de computer.”
Bij Frans en Marina Linckens uit de Olaf Palmestraat liggen zandzakken voor de deur. Zij: „Een politieagente zei me net dat mensen kunnen worden meegesleurd als het water doorbreekt. Het schijnt een kleine tsunami te kunnen worden.” Ze klinkt ook berustend. „We zijn goed verzekerd. Het is niet anders. Dit is de natuur.”
„Stel je voor dat de dijk rond het bassin doorbreekt”, griezelt haar buurvrouw Petra Keulen, klasse-assistent. „Dan zitten we hier met miljoenen liters water.” Hoewel ze bezorgd is, blijft Keulen lachen. Een potje grienen vindt ze geen optie. „Dan krijgen we nog meer water.”
Leger
Haar buurman Björn Elferink zwoegde om spullen naar boven te brengen, zodat het water er niet bij kan komen. Hij zegt dat er al langer zorgen leven over het overstromen van de waterbassins. In een slecht scenario zou zijn straat kunnen worden getroffen door een „vloedgolf van 1,5 meter hoog.” Er liggen zandzakken bij hem voor de deur. „Het leger is onderweg.”
In de straten van Hoensbroek heerst een gespannen sfeer. „Ik vind dit toch wel bedreigend”, zegt de 47-jarige Eric, die vlakbij de wild stromende Caumerbeek staat. Politiemensen houden de wacht. Straten zijn met roodwitte linten afgesloten.
Achter zijn woning pompt een jongeman water uit zijn zwembad. Het water vloeit richting de weg voor zijn huis. „Zo voorkom ik dat bij heftige regen het zwembad overstroomt en ons huis daardoor schade oploopt.”
Een massa water golft woensdagmiddag door het viaduct onder de A76 bij Spaubeek. Een enkele automobilist keert en waagt zich niet in de watervloed op de weg. Andere voertuigen ondernemen toch de tocht door het water. Rioolreiniger Bert Boogers en zijn collega parkeren hun voertuig vlak voor het viaduct. Boogers’ collega waadt door het water en trekt met een haak een putdeksel naarboven. In de hoop dat het water weg zakt. Boogers: „Al mijn collega’s zijn kelders aan het leegpompen.”