Dit zei hoogleraar endocrinologie prof. dr. P. T. A. M. Lips donderdag in zijn oratie in het VU medisch centrum. „De vitamine-D-spiegel in het bloed die nu wordt gehanteerd, zou moeten worden verdubbeld of verdriedubbeld”, meent de hoogleraar.

Lips baseert deze getallen op de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA ), een grootschalig epidemiologisch onderzoek onder ouderen in Nederland vanaf 65 jaar. Op basis van de daarin verzamelde gegevens zou de helft van de zelfstandig wonende senioren vitamine-D-tekort hebben. In zorginstellingen is dit percentage nog veel hoger.

Vitamine D houdt het mineraalgehalte in het bot op peil. Het wordt onder invloed van ultraviolette straling van de zon, in Nederland uitsluitend van april tot september, in de huid gevormd. Ouderen en mensen met een donkere huid produceren minder vitamine D dan anderen: ouderen omdat ze minder buiten komen, mensen met een donkere huid omdat er minder vitamine D in de huid wordt gevormd.

Alleen margarine waaraan vitamine D is toegevoegd en vette vis bevatten vitamine D. Vitamine D kan gemakkelijk in tabletten worden aangeboden. Deze worden sinds 1 januari 2004 echter niet meer vergoed door de zorgverzekeraars. Ook multivitaminen moeten uit eigen zak worden betaald.

Bij botontkalking (osteoporose) en osteomalacie is de botdichtheid te laag. Bij osteomalacie wordt dat veroorzaakt door een tekort aan mineralen. Hierdoor wordt de kans op botbreuken, met name bij ouderen, extra groot. Deze groep komt sneller ten val dan jongere mensen.

De vitamine-D-spiegels die Nederland hanteert, zijn erg laag. Ook de regelgeving over het toevoegen van stoffen aan eten of drinken is hier strikter dan in veel andere landen. Lips vindt dat vitamine D aan melk moet worden toegevoegd.

Al in 2000 adviseerde de Gezondheidsraad de inname van vitamine D te verhogen. Het Voedingscentrum hanteert als aanbeveling voor 50-plussers 5 tot 10 microgram vitamine D per dag en voor 70-plussers 12,5 tot 15 microgram per dag. Om deze hoeveelheden te halen is bij ouderen aanvulling nodig met behulp van een voedingssupplement.

Er zijn aanwijzingen dat een tekort aan vitamine D niet alleen in verband staat met botontkalking, maar ook met andere chronische aandoeningen. Zo zijn er recentelijk studies gepresenteerd waarin een tekort aan vitamine D in verband worden gebracht met reuma en met een afname van de spierkracht en spiermassa bij ouderen. De laatste twee resulteren in een groter risico op valpartijen. Als dan ook de botten door een vitamine-D-tekort ontkalkt zijn, is er sprake van een dubbel risico.