Ook andere soorten APK raken steeds meer in zwang. Zoals een loopbaan-APK, iets waar ik zelf een groot voorstander van ben. Maar het aanbod is versnipperd en het bereik is beperkt; net als bij misschien wel de belangrijkste periodieke keuring: een gezondheids-APK.

Het doel van zo’n APK is niet zozeer om ziekten in een vroeg stadium op te sporen, maar juist om ze vóór te blijven en de algemene kwaliteit van leven te verbeteren. Gezondheid is immers méér dan de afwezigheid van ziekte en raakt ons functioneren in alle domeinen van ons bestaan: thuis, op het (vrijwilligers)werk en bij maatschappelijke participatie.

Zo’n APK kan bestaan uit een aantal relatief eenvoudige checks, zoals het beluisteren van hart en longen, het meten van gewicht en bloeddruk, een eventuele bloedafname en wat vragen over beweging, stress, slaap- of andere problemen. Zo nodig kan daarna leefstijladvies of verder medisch onderzoek volgen.

Het huidige zorgstelsel is vooral gericht op het behandelen van ziekten nadat die zijn ontstaan. Preventief onderzoek is vaak beperkt in omvang of in bereik. Zo richten de landelijke bevolkingsonderzoeken zich op drie vormen van kanker.

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om hun werknemers periodiek een preventief onderzoek aan te bieden. Dit onderzoek is echter –met enkele specifieke beroepen uitgezonderd– volledig vormvrij. Afhankelijk van de werkgever kan het dus ook een korte online enquête zijn. Ook zijn er nog een stuk of wat zorgverzekeraars die een preventieve check vergoeden, plus een handjevol gemeenten. Al zal vermoedelijk slechts een klein deel van de verzekerden dit weten of benutten.

Dat geldt ook voor het leefstijladvies dat sinds 2019 onderdeel is van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij speelt niet alleen onduidelijkheid over de vergoeding voor de huisarts, maar ook de praktische kwestie dat de –nu al vaak overbelaste– huisarts simpelweg niet alle patiënten ziet voor wie dit nuttig kan zijn.

Het is daarom tijd voor een brede gezondheids-APK, die voor iedereen bekend en toegankelijk is. Daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan, terwijl de baten pas op de lange termijn zichtbaar zijn en in verschillende maatschappelijke domeinen vallen.

Centrale regie, bijvoorbeeld via overheidscampagnes en het versturen van uitnodigingen, lijkt mij essentieel. Voor de uitvoering van de APK zijn er legio mogelijkheden; van huisarts of diens praktijkondersteuner, tot arboarts of andere partijen. Met innovatieve hulpmiddelen zoals een ‘slimme stethoscoop’ kan straks ook de fysiotherapeut, tandarts, diëtist of apotheker aan de slag. Laten we uit die ivoren torens komen en snel iets verzinnen.

Want het is prettig dat mijn auto met nieuwe banden en remschijven weer door de APK kwam. Maar als mijn hart op het punt staat het te begeven, of als door slaapgebrek mijn concentratie erg laag is, ben ik alsnog een gevaar op de weg.