De Oekraïense bepalingen komen voort uit een protectionistisch beleid, dat wordt toegepast ondanks het bestaan van handelsovereenkomsten tussen Oekraïne en Moldavië. Een handelsakkoord, kortom, hoeft dus niet op alle fronten een vrije handel te betekenen. Het onderwerp staat centraal in een rapport dat de Wereldbank gisteren naar buiten heeft gebracht.

Het rapport Trade, Regionalism and Development behandelt de voordelen van regionale handelsakkoorden. De voordelen zijn er zeker, maar vaak blijven er tal van obstakels liggen. Veelal komt dat doordat dergelijke overeenkomsten hand in hand gaan met het uitsluiten van derden. „Het handelsvoordeel voor de een kan voor de ander uitsluiting betekenen”, aldus het rapport.

Een regionaal handelsakkoord zou idealiter onderdeel moeten zijn van een bredere strategie om de handel te liberaliseren, menen de opstellers. Ontwikkelingslanden kunnen hier hun voordeel meedoen. Door een solide macro-economisch beleid en een goed investeringsklimaat kan de armoede in de meeste regio’s in 2015 met de helft zijn teruggebracht.

Veel landen hebben die boodschap allang begrepen. Zo hebben China, India en ook Chili hun handelsbarrières op eigen initiatief verlaagd. Op die manier haalden ze meer technologie in huis en wisten ze de productiviteit te verhogen. Juist die eenzijdige stappen leverden de afgelopen twintig jaar de grootste bijdrage aan de liberalisering van de wereldhandel. Over economische groei hebben China en India inmiddels bepaald niet te klagen. Het Afrika ten zuiden van de Sahara heeft echter nog een forse achterstand.

Het rapport roemt ook de handelsovereenkomsten die de Europese Unie heeft gesloten met nieuwe lidstaten uit Oost-Europa. Tegelijk mankeert er vaak het nodige aan handelsovereenkomsten die landen met elkaar sluiten, waar dan ook. Van een vrije handel is vaak geen sprake, omdat bijvoorbeeld voor „gevoelige” producten zoals katoen beperkingen gelden. Van een vrij verkeer van werknemers is zelden sprake.

Ondanks de gebreken zijn regionale handelsakkoorden van groot belang voor het realiseren van een vrijere wereldhandel. De akkoorden die er nu zijn hebben betrekking op eenderde van de wereldhandel, aldus het rapport. Het aantal regionale handelsakkoorden is sinds de jaren tachtig verzesvoudigd.

Het rapport schetst een positief beeld voor wat betreft de economische groei in de meeste ontwikkelingslanden. Gemiddeld komt de groei dit jaar uit op 6,1 procent, het hoogste niveau in dertig jaar. De Wereldbank denkt wel dat de groei volgend jaar wat lager zal zijn: 5,4 procent. In het jaar daarop zal dat volgens de huidige prognoses 5,1 procent zijn.