„De AIVD heeft te veel bazen", concludeert de Commissie Bestuurlijke Evaluatie AIVD, zoals de commissie officieel heet. Ze wijst vooral op de overlappende bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie, maar ook van andere sleutelfiguren die betrokken zijn bij de terrorismebestrijding.

De bestuurlijke structuur rondom de dienst is dus te ingewikkeld en dat „creëert voor de AIVD te veel en onnodige bestuurlijke en operationele drukte, waardoor de operationele slagkracht in de terrorismebestrijding wordt verminderd." Daarbij komt dat de minister van Justitie zogeheten doorzettingsmacht heeft in geval van terrorisme. Dat betekent dat hij zijn collega’s opzij mag zetten, als ze er onderling niet uitkomen. De commissie vindt dat die doorzettingsmacht niet mag gelden voor de prioriteiten die de AIVD stelt.

De onderzoekers adviseren een meer eenduidige sturing van de dienst, waarbij de minister van Binnenlandse Zaken (Remkes) de lijnen moet uitzetten.

Verder constateert de commissie dat de AIVD op dit moment beschikt over onvoldoende financiën en personeel om alle relevante taken volwaardig uit te kunnen voeren. Ook heeft ze kritiek op de AIVD zelf. De dienst houdt informatie te veel en te lang voor zichzelf. Daardoor kunnen andere diensten die een belangrijke taak in terreurbestrijding hebben, daarvan te weinig profiteren.

Minister Remkes onderschrijft de meeste conclusies en aanbevelingen, ook al kwalificeert hij die als „stevig". Zo is hij het eens met de commissie dat de AIVD meer informatie met anderen moet gaan delen. „We gaan dus gewoon de boer op", verwoordde Remkes die aanbeveling, maar hij verwacht dan ook dat andere diensten beter aangeven wat zij van de AIVD willen.

De bewindsman trok zelf de conclusie dat zijn bemoeienis met de dienst toeneemt, als het kabinet de aanbevelingen van de commissie opvolgt. Hij is evenwel niet uit op nog meer bevoegdheden, zoals de coördinatie van de terreurbestrijding, die nu in handen is van zijn collega Donner (Justitie). „Ik heb mijn handen vol aan Binnenlandse Zaken."

De politiek herkent zich wel in het rapport. Het PvdA–Kamerlid Kalsbeek is vooral geschrokken van het ’oude falen’. Volgens haar waren de meeste punten van kritiek namelijk allang bekend en is het ernstig dat daar nog steeds niets aan is gedaan.

Haar CDA–collega De Pater betwist dat. Het kabinet heeft in september en vorige week juist maatregelen aangekondigd die aansluiten bij de aanbevelingen van de commissie–Havermans. VVD’er Cornielje ziet veel eigen punten terugkomen in de conclusies van het rapport, zoals uitbreiding van de capaciteit en extra kwaliteit.

D66–Kamerlid Dittrich wil snel duidelijkheid over de aansturing van de AIVD. Het maakt hem niet uit of die bij Remkes of zijn collega Donner (Justitie) komt te liggen, als er maar duidelijkheid over komt. GroenLinks vindt dat de dienst de luiken moet opengooien en vraagt om meer democratische controle.