Een grote meerderheid (92 procent) van de 25 ondervraagde gemeenten vindt dat de kostendelersnorm niet in de huidige vorm zou moeten blijven bestaan. Zo’n 60 procent is voorstander van een alternatieve invulling van de regel en een derde van de gemeenten, waaronder Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Tilburg, wil de kostendelersnorm het liefst helemaal afschaffen.

Gemeenten signaleren dat de regeling kan leiden tot financiële problemen en dakloosheid. De kostendelersnorm geldt vanaf 21 jaar en kan ervoor zorgen dat ouders hun volwassen kinderen het huis uit moeten sturen omdat ze zich geen korting op de bijstandsuitkering kunnen veroorloven, aldus Binnenlands Bestuur.

Een mogelijke manier om te voorkomen dat jongeren op straat komen te staan, is het verhogen van de leeftijdsgrens naar 27 jaar. Dat wil bijvoorbeeld de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), en ook onder een deel van de ondervraagde gemeenten bestaat animo voor die optie.

Ook zien gemeenten een oplossing in de zogeheten medebewonersnorm. Daarbij wordt de korting op de uitkering voor de hoofdbewoner geschrapt, maar krijgt de medebewoner een grotere korting. De hoofdbewoner gaat er dus niet op achteruit bij het delen van de woning, maar de medebewoner des te meer.

Sinds de invoering in 2015 is er veel kritiek op de kostendelersnorm. Het demissionaire kabinet heeft vijf alternatieven voor de regel in kaart gebracht, waarvan volledige afschaffing de meest vergaande is. Alle voorstellen moeten nog verder worden uitgewerkt. Het is aan het nieuw te vormen kabinet en aan de Tweede Kamer om daarin een keuze te maken.

Uit de verkenning van minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) bleek dat het versoepelen van de kostendelersnorm ervoor zal zorgen dat de uitgaven aan uitkeringen oplopen. Daar staat wel weer tegenover dat aanpassing kan leiden tot minder overheidsuitgaven aan bijvoorbeeld jeugdzorg en maatschappelijke opvang.

Voor het onderzoek zijn alle 44 centrumgemeenten benaderd die een regierol hebben in de aanpak van dakloosheid, waarvan er 25 reageerden. Een centrumgemeente is (meestal) een grotere gemeente die activiteiten uitvoert namens kleinere gemeenten in de regio, bijvoorbeeld het regelen van maatschappelijke opvang.